Pityriasis alba, witwang: witte plekjes op gezicht en wangen

Pityriasis alba is een veelvoorkomende huidaandoening die vooral optreedt bij kinderen tussen de 3 en 16 jaar, waarbij pleksgewijs pigementverlies, met name op de wangen, optreedt. Pityriasis alba betekent letterlijk: fijne witte schilfering. Pityriasis alba is een onschuldige, self-limiting (zelfgenezende) aandoening. Kinderen met atopie, dat wil zeggen aanleg voor eczeem of astma, lijken een vergroot risico te hebben om deze aandoening te ontwikkelen. Behandeling is niet nodig. De prognose is gunstig. Schilfering kan worden tegengegaan met een vettige crème en vethouden van de huid kan ook de jeuk tegengaan. Normaal gesproken zijn de vlekjes binnen enkele maanden verdwenen. Soms duurt het langer. Complicaties treden er eigenlijk niet op. Wel kunnen de vlekjes bij pityriasis alba sneller verbranden. Goede bescherming van de huid tegen de zon is daarom van belang.

• Wat is pityriasis alba?
• Oorzaak van pityriasis alba
• Risicogroepen witwang
• Kinderen met atopisch eczeem
• Andere factoren
• Is het besmettelijk?
• Symptomen pityriasis alba: witte plekjes op gezicht en wangen
• Verschijnselen
• Vooral in het gelaat
• Complicaties
• Onderzoek en diagnose
• Diagnose à vue
• Differentiële diagnose
• Behandeling van pityriasis alba
• Preventie
• Prognose

Wat is pityriasis alba?

Pityriasis alba betekent 'witte schilfering' en is een courante goedaardige huidaandoening die vooral optreedt bij kinderen tussen de 3 en 16 jaar. Hierbij ontstaat pleksgewijs pigmentverlies en dan met name op de wangen, vandaar dat de aandoening ook wel 'witwang' wordt genoemd. Het komt bij meisjes en jongens even vaak voor. De aandoening is self-limiting, dat wil zeggen dat het vanzelf verdwijnt. Pityriasis alba verdwijnt gewoonlijk na de puberteit of als het kind de volwassenheid bereikt, maar soms ook al na een aantal maanden of jaren. Kinderen met atopie, dat wil zeggen aanleg voor eczeem of astma, lijken een vergroot risico te hebben om deze aandoening te ontwikkelen. De aandoening wordt beschouwd als een milde vorm van atopisch eczeem.

Oorzaak van pityriasis alba

Het is niet duidelijk wat pityriasis alba veroorzaakt. Door sommige onderzoekers wordt het beschouwd als een mild verlopend atopisch eczeem, omdat het vooral gezien wordt bij kinderen met een atopische aanleg, dat wil zeggen het hebben van een allergische aanleg met kenmerken van voedselallergie, eczeem, astma en hooikoorts. Het betreft geen schimmelinfectie; de aandoening is dus ook niet besmettelijk.

Risicogroepen witwang

Kinderen met atopisch eczeem

Pityriasis alba komt het meest voor bij kinderen en adolescenten. Het komt voor bij ongeveer 2 tot 5 procent van de kinderen. Het wordt het vaakst gezien bij kinderen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar. Het is ook heel vaak voor bij kinderen met atopisch eczeem, een jeukende ontsteking van de huid.

Andere factoren

Pityriasis alba verschijnt vaak bij kinderen die vaak hete baden nemen of die vaak zijn blootgesteld aan de zon zonder dat ze zonnebrandcrème gebruiken. Het is anno 2023 echter onduidelijk of deze factoren leiden tot de aandoening.

Is het besmettelijk?

Pityriasis alba is niet besmettelijk.

Symptomen pityriasis alba: witte plekjes op gezicht en wangen

Verschijnselen

Pityriasis alba wordt gekenmerkt door plekken met pigmentverlies. De begrenzing met de normale huid is vrij vaag. In grootte variëren ze van 0,5 tot 2 centimeter in doorsnee. Het gaat om ronde of ovale, kleurloze plekken op de huid. Voorkeurslocaties zijn het gezicht (voorhoofd, wangen en kin), bovenarmen, nek en romp. Er kan sprake zijn van fijne schilfering. De plekjes kunnen snel rood worden in de zon. In de zomer vallen de plekjes meer op dan in de winter, omdat het contrast met de door de zon gebruinde normale huid groter wordt. De pigmentverschillen nemen toe in de zon. Meestal geeft de aandoening geen klachten. Soms kan er jeuk optreden.

Vooral in het gelaat

Bij ongeveer de helft van de mensen met witwang zijn de plekken uitsluitend te vinden op het gezicht en dan vooral op de wangen en kin maar ook het gebied rond de mond en het voorhoofd. Andere voorkeursplekken zijn de bovenarmen, de schouders, de nek en het bovenste gedeelte van de romp. De huidziekte komt bij zowel mensen met een lichte als donkere huidskleur voor, maar de plekken vallen meer op bij mensen met een donkere huidskleur.

Complicaties

Pityriasis alba brengt op zich geen complicaties met zich mee. Wel is het zo dat de vlekjes soms snel verbranden bij blootstelling aan zonlicht. Goede bescherming met een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor, is derhalve aanbevolen.

Onderzoek en diagnose

Diagnose à vue

De diagnose wordt vaak gesteld op basis van het klinisch beeld. Aanvullend onderzoek, bijvoorbeeld in de vorm van een biopsie (weefselonderzoek onder de microscoop), is vrijwel nooit nodig. Soms wordt een Wood's lamp, een UVA-lamp, gebruikt om een schimmelinfectie van de huid uit te sluiten. Ook kunnen er desgewenst stukjes van de huid naar het laboratorium worden gestuurd om te kijken of er sprake is van een bacterie- virus- of schimmelinfectie.

Differentiële diagnose

Er zijn een aantal huidaandoeningen die veel gelijkenis kunnen vertonen met pityriasis alba, waaronder:

• atopisch eczeem;
• contacteczeem;
• hypopigmentatie;
  Witte vlekken op de huid door vitiligo / Bron: Charlinb001, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• lepra;
• nevus anemicus;
• nevus depigmentosus;
• nummulair eczeem;
• pityriasis rosea;
• pityriasis versicolor;
• post-inflammatoire pigmentveranderingen;
• progressieve en uitgebreide hypomelanose;
• progressieve maculaire hypomelanose;
• psoriasis;
• tinea corporis of ringworm;
• vitiligo.

Behandeling van pityriasis alba

Behandeling is niet nodig, aangezien het een zelfgenezende, goedaardige aandoening betreft. Schilfering kan worden tegengegaan met een vettige crème zoals vaseline. Vethouden kan ook de jeuk tegengaan. Vermijd blootstelling aan de zon en gebruik zonnebrandcrème. Vermijd irriterende zeepproducten op de huidafwijkingen. Bij aanhoudende jeuk en meer zichtbare ontsteking van de huid kan kortdurend een lichte corticosteroïdcrème (hormoonzalf) worden gebruikt.

Preventie

Pityriasis alba treedt minder op de voorgrond wanneer blootstelling aan zonlicht wordt vermeden.

Prognose

Pityriasis alba verdwijnt vanzelf na enkele maanden, maar soms kan dit ook twee of drie jaar duren. De kleur van de huid wordt geleidelijk weer normaal.

Lees verder

• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Piebaldisme: erfelijke pigmentstoornis (witte plekken huid)
• Uitslag in het gezicht: op de wangen, kin, neus en voorhoofd