Rode plekken, vlekken, bultjes of zweertjes penis / eikel

Rode plekken, vlekken, bultjes of zweertjes penis / eikel Last van roden vlekken of vlekjes eikel of penis? Of juist last van zweertjes op je penis? We beschrijven veel verschillende soorten plekken, bultjes, blaasjes of zweren die op de penis kunnen voorkomen. Soms ligt hier een ernstige aandoening aan ten grondslag, maar vaak betreft het een volkomen onschadelijke oorzaak. Mannen maken zich begrijpelijkerwijs zorgen als ze een plekje hebben op hun penis. Ze zijn vaak bang dat ze misschien een seksueel overdraagbare aandoening (soa) of kanker hebben. Een plekje op de penis wijst vaak niet op een soa en het betreft zelden kanker.

Soorten plekken en vlekken op de penis

Vlekken op de penis komen zeer vaak voor en meestal ligt er geen ernstige oorzaak aan ten grondslag. Soms is er echter sprake van een ernstig gezondheidsprobleem. Dit artikel beschrijft een aantal van de oorzaken van vlekken op de penis.

Vlekken op de penis kunnen op basis van hun uiterlijk worden onderverdeeld in 3 groepen
  • Zweren (ulcera);
  • Papels; en
  • Plaques.

Een zweer (ulcus) is een ontsteking aan het lichaamsoppervlak, die zich vaak voordoen als een kraterachtige wond. Er is vaak een korst, of er kan sprake zijn van de aanwezigheid van een heldere vloeistof of pus in de krater. Een papel is een kleine, vaste huidverhevenheid (knobbeltje). Het zijn kleine rode puistjes op de huid die niet zijn gevuld met pus. Een plaque is een solide, vlakke of verheven laesie > 1 cm.

Zweertjes op de penis en eikel

Hieronder bespreken we mogelijke oorzaken van één of meerdere zweren op de penis:
  • enkelvoudige zweer;
  • meerdere zweren:
    • Acuut; en
    • Chronisch.

Mogelijke oorzaken enkelvoudige zweer

Een enkelvoudige zweer op de penis heeft vaak een ernstige oorzaak, waarbij het van belang is om direct een arts te raadplegen.

Primaire syfilis

Syfilis is een ernstige seksueel overdraagbare aandoening, welke wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum. Syfilis ontwikkelt zich in vier fasen. Elke fase heeft verschillende symptomen. Tijdens de primaire fase - het eerste stadium van syfilis -, ontstaat er een doorgaans pijnloze en harde zweer ('sjanker' genaamd) op de plaats waar de bacteriën het lichaam zijn binnengedrongen. Dit gebeurt tussen 10 tot 90 dagen na blootstelling aan de bacterie. In de primaire fase is iemand zeer besmettelijk. De sjanker blijft zo'n één tot zes weken aanwezig op de penis of het scrotum. Een adequate behandeling met een antibioticum in het eerste stadium voorkomt dat de ziekte een andere fase bereikt.

Ulcus molle (chancroïd of zachte sjanker)

Deze seksueel overdraagbare aandoening wordt veroorzaakt door een besmetting met de bacterie Haemophilus ducreyi. Deze aandoening komt voornamelijk in ontwikkelingslanden voor. De symptomen ontstaan ongeveer drie tot tien dagen na de besmetting. Eerst verschijnen één of meer pijnlijke rode bultjes op de geslachtsorganen, welke zich ontwikkelen tot open zweren die bij aanraking kunnen gaan bloeden. Soms komt er pus uit, wat zeer onaangenaam ruikt.

Lymphogranuloma venereum (LGV)

Lymphogranuloma venereum (LGV) is een zeldzame seksueel overdraagbare aandoening, die in Westerse landen weinig voorkomt. LGV is een agressieve chlamydia-variant met een ernstig ziekteverloop. Gemiddeld 10-14 dagen na het oplopen van de infectie kan er een klein, onopvallend bultje, blaasje of zweertje ontstaan op de penis. Na een paar dagen verdwijnt deze plek spontaan. later ontstaan andere klachten.

Peniskanker

Peniskanker (plaveiselcelcarcinoom) openbaart zich als een pijnloze, onregelmatige genitale ulcera, meestal bij een man van ten minste 50 jaar. Vroege diagnose en behandeling is essentieel en kan levensreddend zijn.

Het voorkómen van een seksueel overdraagbare aandoening (soa)

Men spreekt vaak over 'veilige seks'. Er bestaat echter niet zoiets als 'veilige seks'. De enige echt effectieve manier om een seksueel overdraagbare aandoening te voorkomen is seksuele onthouding. Seksuele gemeenschap in het kader van een duurzame monogame relatie, waarin geen van beide partijen is besmet met een seksueel overdraagbare aandoening, kan ook worden beschouwd als veilig. Indien iemand toch seks heeft met wisselende partners, dan is het verstandig dit zo veilig mogelijk te doen door gebruikmaking van condooms. Geen enkel voorbehoedsmiddel kan echter 100% bescherming bieden tegen zwangerschap, hiv en andere soa's.

Mogelijke oorzaken meerdere zweren

Het komt vaker voor dat er meerdere zweren op de penis ontstaan. Ze kunnen worden onderverdeeld in twee groepen: acute (korter dan 2 weken) en chronische (langer dan twee weken).

Acuut: Granuloma inguinale (Donovanosis)

De seksueel overdraagbare aandoening granuloma inguinale wordt veroorzaakt door Calymmatobacterium granulomatis. De symptomen van deze aandoening openbaren zich doorgaans 8-80 dagen na de besmetting, maar soms duurt het wel een jaar voordat er verschijnselen optreden. Er ontstaan zweertjes op de genitaliën en in de liezen. Later ontstaan er andere symptomen.

Acuut: Geniale herpes

Een andere mogelijke oorzaken van genitale ulcera is het herpes simplex virus. Dit is in feite de meest voorkomende oorzaak van genitale zweren. Genitale herpes is een zeer besmettelijke seksueel overdraagbare aandoening, waarbij er eerst rode plekjes op de huid of slijmvliezen ontstaan en na 1 dag vormen zich blaasjes of zweertjes, meestal op of rond de penis. De eerste aanvallen kunnen gepaard gaan met pijn, koorts, spierpijn, hevige hoofdpijn, opgezette (lymfe)klieren in de liezen. Na ongeveer drie weken drogen de blaasjes en zweertjes in.

Acuut: Secundaire syfilis

Ongeveer 4 tot 10 weken nadat de sjanker is verschenen (primaire fase), krijgt het merendeel van de onbehandelde personen een niet-jeukende, besmettelijke roodbruine uitslag over het hele lichaam, inclusief de handpalmen en voetzolen. Ook kunnen er in sommige gevallen dikke, grijze of roze, vochtige en pijnloze wratachtige plekken in de huidplooien van de penis ontstaan.

Acuut: Aphthosa of mondaften

Aphthosa, ook wel mondaften, stomatitis of mondzweren genoemd, zijn kleine, ondiepe, pijnlijke zweren die meestal in de mond, voorkomen, maar af en toe ook op de penis. Ze hebben vaak een grijs-witte kern, welke wordt omgeven door een felrode halo. Ze verdwijnen vanzelf zonder behandeling. Ze kunnen gemakkelijk worden verward met herpessimplex zweren, zodat laboratoriumtests nodig is om ze van elkaar te onderscheiden. Ze zijn niet besmettelijk en de oorzaak ervan is onbekend.

Chronisch: Pemphigus

Pemphigus is een zeer zeldzame blaarvormende ziekte, die meestal voorkomt bij mensen van middelbare leeftijd. De blaren kunnen voorkomen op de huid en op de slijmvliezen. Het begint vaak in de mond, maar het komt soms ook voor op de penis. De blaren bij pemphigus foliaceus zijn heel kwetsbaar en dunwandig, waardoor ze al heel snel stuk gaan waarna er oppervlakkige wondjes ontstaan.

Chronisch: Ziekte van Behçet

De ziekte van Behçet is een chronische, systemische en inflammatoire aandoening die de huid, gewrichten, zenuwen, ogen en andere systemen van het lichaam beïnvloedt. Kenmerkend voor de ziekte zijn de zweertjes in de mond en diepe en pijnlijke zweren op de penis en het scrotum. Het is een potentieel ernstige aandoening en een snelle diagnose en behandeling is van belang. Het is niet besmettelijk.

Chronisch: Het syndroom van Reiter

Het syndroom van Reiter behoort tot de groep reumatische ziekten, waarbij een aantal klachten tegelijk optreden. Ongeveer een kwart van de betrokken mannen hebben kleine, rode zweertjes rond de eikel en voorhuid.

Papels of bultjes op de penis

Deze kleine plekjes op de penis hebben meestal geen ernstige oorzaak, maar sommige zijn besmettelijk.

Pearly penile papules

Pearly penile papules, ook wel parelketting of corona divina genoemd, zijn frequent voorkomende goedaardige en fysiologisch normale kleine slijmvliesbultjes aan de penis. Ze bevinden zich tussen de eikel (of glanspenis) en de penisschacht. De vleeskleurige of witte puntjes of bultjes op de eikel kunnen soms grote onrust bij jongens en mannen veroorzaken. Vaak verschijnen ze voor het eerst in de tienerjaren of ietsje later. Er verschijnen meerdere, ongeveer 1-3 mm papels rond de omtrek van de kroon van de eikel. Ongeveer 10% van alle mannen heeft ze. Ze kunnen verward worden met wratten. Pearly penile papules zijn niet besmettelijk en vereisen geen behandeling.

Waterwratjes / Bron: E van Herk, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Waterwratjes / Bron: E van Herk, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Waterwratjes op de penis

Waterwratjes is een gewone, goedaardige, besmettelijke virale ziekte die de huid en de slijmvliezen beïnvloedt. Het is een veel voorkomende huidaandoening in de kindertijd wanneer het wordt overgedragen via direct huidcontact. Bij volwassenen kan het seksueel worden overgedragen en dit is waarschijnlijk de meest voorkomende oorzaak van waterwratjes op de penis. Het wordt veroorzaakt door het molluscum contagiosum virus, behorende tot de groep pokkenvirussen. Het manifesteert zich vaak op slechts één of twee delen van het lichaam, zoals de borst, rug, armen of benen. Andere veel voorkomende locaties zijn het gezicht, de hals, oogleden, dijen, genitaliën (penis, vulva), en billen. Het kan gepaard gaan met jeuk.

Talgkliercyste op de penis

Een talgkliercyste wordt ook wel atheroomcyste of epidermoidcyste genoemd. Dit is een onderhuids knobbeltje dat ontstaat wanneer een haarzakje verstopt raakt. Het knobbeltje voelt aan als een knikkertje of erwtje. Deze onschuldige knobbeltjes kunnen onder andere voorkomen op het scrotum en de penis.

Plekjes van Fordyce / Bron: Privatephoto, Wikimedia Commons (Publiek domein)Plekjes van Fordyce / Bron: Privatephoto, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Plekjes van Fordyce

Plekjes van Fordyce zijn kleine lichtgele, lichtverheven papels. Meestal treft men ze aan in een groep op het slijmvlies van de binnenkant van de wang of van de lip, en op de penis of schaamlippen. De talgbultjes zijn asymptomatisch, onschuldig en niet besmettelijk.

Psoriasis op de penis

Psoriasis is een medische aandoening die optreedt wanneer de huidcellen te snel groeien en waarbij zich plaques (psoriasisplekken) vormen. vaak verschijnen deze plekken op de knieën, ellebogen en hoofdhuid, maar soms verschijnen ze ook op de penis, meestal op de eikel of de binnenzijde van de voorhuid. Psoriasis verschijnt als verdikte rode papels of plaques met een goed gedefinieerde rand. Vaak heeft de plek een geschubd oppervlak. Het kan gepaard gaan met jeuk. Er zijn een aantal effectieve behandelingen beschikbaar, zoals steroïde crèmes en calcipotriol crème (Dovonex).

Lichen nitidus op de penis

Lichen nitidus is een zeldzame huidaandoening, welke wordt kenmerkt door roze tot huidkleurige 1-2 mm (= speldenknop) grote verhevenheden, verspreid over de huid. De huidaandoening is het resultaat van een abnormale chronische ontstekingsreactie, waarvan de oorzaak onbekend is. Voorkeurslocaties zijn borst, buik, armen, geslachtsdelen en dan vooral op de eikel of de schacht van de penis.

Syringomen op de penis

Syringomen zijn kleine goedaardige zweetkliertumoren, welke vaak in de puberteit ontstaan. Syringomen geven normaal gesproken geen klachten zoals jeuk of pijn. De papels zijn rond tot ovaal, huidkleurig tot geel (soms doorzichtig), variëren in grootte van 1 tot 3 mm, en zijn in groepjes gelokaliseerd rondom beide ogen. Ze kunnen ook op andere plaatsen van het lichaam voorkomen, zoals de penis (zie foto).

Genitale wratten

Genitale wratten worden veroorzaakt door humaan papilloma virus (HPV) en zijn besmettelijk. De symptomen zijn: jeuk of een branderig gevoel en soms pijn. Bij mannen komen wratten hoofdzakelijk voor op en rond de penis, de balzak (scrotum), en in het gebied rond de anus - het rectale gebied. Ze zien er huidkleurige, roze of bruin uit, met een vochtig oppervlak. HPV-infectie wordt geassocieerd met de ontwikkeling van baarmoederhalskanker en anale kanker.

Angiokeratomen

Angiokeratomen kunnen zich voordoen op de scrotumhuid of de schacht van de penis en zijn rood-paarse gezwelletjes, die uitgaan van de bloedvaatjes. De bultjes zijn in feite kluwen van hele kleine bloedvaatjes. Het is (nog) niet bekend waardoor deze huidafwijkingen ontstaan. De gezwelletjes variëren in grootte van een speldenknop tot enkele millimeters in doorsnede en verbleken niet onder druk. Ze zijn goedaardig en behandeling is vanuit medisch oogpunt niet nodig, aangezien het volkomen onschuldige huidafwijkingen zijn.

Plaques op de penis

Plaques op de penis hebben meestal geen een ernstige oorzaak, maar sommige zijn besmettelijk en anderen zich kunnen ontwikkelen tot meer ernstige aandoeningen.

Balanitis en posthitis

Posthitis is een ontsteking van de voorhuid van de penis, hetgeen vaak gepaard gaat samen met een ontsteking van de eikel (= balanitis). Als zowel de eikel als de voorhuid (preputium) ontstoken zijn, spreekt men ook wel van balanoposthitis. Symptomen zijn onder meer lokale irritatie, pijnklachten, branderig gevoel en een rode huiduitslag. Er ontstaat een (soms vlekkerige en schilferachtige) roodheid van de eikel met een toegenomen vochtigheid. Het komt vaker voor bij oudere mannen en mensen met diabetes. Het kan goed worden behandeld met de juiste antimicrobiële crèmes.

Erythroplasia van Queyrat

Erythroplasia van Queyrat is een zeldzame aandoening die verschijnt als een scherpbegrensde felrode plaque met een fluweelachtig oppervlak. Het is meestal pijnloos en het jeukt niet. Het is een vroege manifestatie van peniskanker. Excisie van het getroffen gebied is meestal curatief. Het is niet besmettelijk.

Balanitis van Zoon

Balanitis van Zoon is een chronische goedaardige aandoening die verschijnt als een glanzende, vochtige, samenvloeiende rode plekjes op de eikel en het binnenblad van de voorhuid. Het is meestal pijnloos, maar kan soms gepaard gaan met jeuk. De oorzaak is onbekend. Het kan reageren op de toepassing van steroïde crème, Het keert evenwel vaak terug. Besnijdenis kan de klachten verminderen. Het is een onschuldige aandoening, maar kan worden verward met de veel meer ernstige aandoening van Erythroplasia van Queyrat (zie boven). Het is niet besmettelijk.

Lichen sclerose en balanitis xerotica obliterans

Lichen sclerosus (LS) is een goedaardige huidaandoening. Hierbij verliest de huid langzaamaan zijn elasticiteit, waardoor deze vast en strak aanvoelt en wit van kleur wordt. Lichen sclerose verschijnt als witte plaques op de eikel, voorhuid of schacht van de penis. Balanitis xerotica obliterans (BXO) is (vermoedelijk) een ernstige vorm van lichen sclerose.

Penispsoriasis

Zie boven, onder papels.

Eczeem op de penis

Eczeem is een allergische ontstekingsreactie van de huid. Eczeem kan leiden tot rode huiduitslag, korstvorming, schilfering, blaasjes, bultjes, bloeden van de huid, rode plekken en jeuk. Eczeem is een onschuldige, niet besmettelijke aandoening, die zowel kinderen als volwassenen kan treffen. Eczeem kan soms ook op de penis voorkomen. Er zijn een aantal van de effectieve behandelingen beschikbaar, zoals steroïde crèmes.

Vitiligo van de handen bij een persoon met een donkere huidskleur / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Vitiligo van de handen bij een persoon met een donkere huidskleur / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Vitiligo op de penis

Vitiligo is een onschuldige aandoening waarbij de huid en ook het haar pigment verliezen. De vlekken variëren van 1 cm tot wel tien centimeter. De vlekken kunnen overal op het lichaam voorkomen. Voorkeurslocaties zijn gezicht, handen, voeten, geslachtsdelen en bilnaad.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Besnijdenis, met een moeilijk woord circumcisieBesnijdenis, met een moeilijk woord circumcisieDe reden waarom men tot besnijdenis overgaat is een vernauwing van de voorhuid van de penis, hierdoor kan de voorhuid ni…
De besnijdenis: hygiënischer of niet?De besnijdenis: hygiënischer of niet?Fimosis is de medische reden om jongens te besnijden. Als de voorhuid niet zonder weerstand tot achter de eikel getrokke…
De gemiddelde penislengte van de manDe gemiddelde penislengte van de manElke man (behalve een omgebouwde transseksueel) heeft een penis, dat is bekend. Maar in welk land zijn nu de mannen te v…
Fimosis: vernauwing van de voorhuid van de penisFimosis: vernauwing van de voorhuid van de penisAandoeningen van de penis zijn vaak maar lastig bespreekbaar omdat mannen zich schamen. Vernauwing van de voorhuid van d…

Bloedsuikerspiegel te hoog?Bloedsuikerspiegel te hoog?Iedereen weet dat je dik wordt van vetten en suikers. Maar hoe komt dat nu eigenlijk? En wat heeft het hormoonstelsel te…
Netelroos behandelenNetelroos behandelenNetelroos is een soort van allergische reactie van het lichaam waarbij rode vlekjes kunnen verschijnen op het lichaam di…
Bronnen en referenties
Reacties

Anoniem, 06-12-2016
Ik heb al een tijde allemaal kleine balletjes onder mijn huid van mijn penis, wat is dit en hoe verhelp ik dit? Reactie infoteur, 02-01-2017
U kunt dit het beste laten beoordelen door de huisarts.

Anoniem, 17-12-2015
Hallo, ik heb sinds 2 dagen een licht rode, bijna roze vlekje op mijn voorhuid, er komen geen vochtige dingen uit en ik voel hem ook niet, maar ik weet niet wat het is.
Weet iemand wel een antwoord op dit vlekje? Reactie infoteur, 02-01-2017
Dit kan o.a. eczeem zijn of een milde ontstekingsreactie (balanitis). Goed schoonhouden met lauwwarm water. Als de vlek niet binnen enkele dagen is verdwenen of erger wordt, dan de huisarts raadplegen.

Anoniem, 15-06-2015
Hallo ik heb sinds 3 weken terug een rode pijnlijk jeukend ondiep plekje op mijn penis gekregen wat nu lijkt op een knobbeltje/bultje, sinds 4 dagen terug heb ik er 3 aan de onderkant van mijn penis bijgekregen. Kan iemand mij vertellen wat dit is/inhoudt? Maak me nu best veel zorgen er over en schaam me eigen ook om er mee naar de dokter te gaan. Reactie infoteur, 19-06-2015
Het is belangrijk om dit te laten beoordelen door de huisarts, sowieso om een soa (seksueel overdraagbare aandoening) uit te sluiten. Je hoeft je er niet voor te schamen. Een huisarts is het gewend om mensen te onderzoeken en te behandelen.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 16-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.