Clownseczeem: symptomen en behandeling dermatitis perioralis

Clownseczeem: symptomen en behandeling dermatitis perioralis Last van rode uitslag rond de mond? Dermatitis perioralis is een dermatose die ook wel 'clownseczeem' wordt genoemd, omdat het wordt gekenmerkt door kleine rode bultjes (papels) rond de mond. Typisch is dat langs de lippen een smalle zone van normale huid zichtbaar is. Dermatitis perioralis komt het meest voor bij jonge vrouwen. De precieze oorzaak is onbekend. De aandoening kan uitgelokt worden door corticosteroïd crèmes of zalven of door frequent gebruik van cosmetica. De arts stelt de diagnose op grond van de kenmerkende afwijkingen. Behandeling van dermatitis perioralis of clownseczeem gebeurt meestal met een gel of crème die metronidazol of erytromycine bevat. De prognose is gunstig en meestal trekt het eczeem vrij snel weg na behandeling met zalf en het nemen van zelfzorgmaatregelen. Het eczeem kan wel terugkeren en dan is behandeling weer geboden.
Clownseczeem rond de mond / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Clownseczeem rond de mond / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Wat is dermatitis perioralis?

Dermatitis perioralis is een huidaandoening die wordt gekenmerkt door kleine rode bultjes (papels), rond de mond. Het is een goedaardige huidontsteking die zich voornamelijk manifesteert bij jonge vrouwen, maar ook mannen en kinderen kunnen erdoor getroffen worden. Dermatitis betekent ontsteking van de huid of huidontsteking en perioralis betekent rondom de mond.

Rond de ogen
Een soortgelijke huiduitslag wordt soms rond de ogen gezien. In dat geval spreekt men van dermatitis periocularis. Periocularis betekent rond de ogen.

Oorzaak dermatitis perioralis

Hoewel de precieze oorzaak onbekend is, bestaat er een sterke relatie met het gebruik van corticosteroïd (hormoon) crèmes of zalven in het gezicht in verband met de behandeling van een andere aandoening. Het frequent gebruik van cosmetica, zoals foundation make-up, rondom de mond kan de huidaandoening ook uitlokken. Onlangs wees onderzoek uit dat sommige zonnebrandcrèmes die worden gebruikt op het gezicht, ook een trigger kan zijn voor dermatitis perioralis bij sommige kinderen en volwassenen. Make-up, reinigingsmiddelen en cosmetica die op het gezicht worden toegepast, kunnen ook een uitlokkende factor zijn. Bepaalde bestanddelen van cosmetica kunnen de trigger zijn. Fysische factoren zoals sterke wind en ultraviolet (UV) licht kunnen ook een rol spelen. De anticonceptiepil kan een uitlokkende factor zijn in sommige gevallen. Tot slot kunnen hormonale factoren een rol spelen. Zo ervaren sommige vrouwen dat de uitslag verergert vlak voor de menstruatie.

Variant van rosacea of seborroïsch eczeem
Er zijn dermatologen die van mening zijn dat dermatitis perioralis een variant is rosacea of een seborroïsch eczeem dat verergert onder invloed van zonlicht.

Is clownseczeem besmettelijk?

Clownseczeem is niet besmettelijk.

Wie ontwikkelt clownseczeem?

Dermatitis perioralis komt het meest voor bij jonge vrouwen, meestal in de leeftijden van 15-45 jaar. Minder dan 10% van de patiënten is man. Kinderen krijgen het ook minder vaak dan vrouwen. Aangezien het aantal mannen dat gezichtshuidproducten gebruikt toeneemt, neemt ook het aantal mannen met periorale dermatitis navenant toe.

Symptomen: rode uitslag rond mond

Dermatitis perioralis wordt gekenmerkt door kleine rode bultjes en pusteltjes rond de mond, die een onaangenaam branderig gevoel kunnen veroorzaken. Meestal is de ondergrond rood. Jeuk is niet een veel voorkomend symptoom. Er kan enige schilfering optreden. Het ontstaat meestal vrij plotseling op de bovenlip, naast de neus en/of op de kin. In veel gevallen is het gehele gebied rondom de mond aangedaan. Typisch is dat langs de lippen een smalle zone van normale huid zichtbaar is. De huid is gevoelig voor externe prikkels, zoals water, zeep en blootstelling aan zonlicht.

Complicaties

CGPD

Facial Afro-Caribbean childhood eruption (FACE), tegenwoordig aangeduid als childhood granulomateuze periorificiale dermatitis (CGPD), wordt veelal beschouwd als een ongewone variant van clownseczeem die gepaard gaat met persistente geelachtige papules. Het komt vooral voor bij jonge kinderen en volgt bijna altijd het gebruik van een corticosteroïde.

Acne steroidalis

Acne steroidalis (Engels: steroid induced acne) is een op gewone acne lijkende beeld veroorzaakt door systemische steroiden of anabole steroiden. Lokale corticosteroïden (in crème of zalf) kunnen ook een acneïforme eruptie of uitslag veroorzaken, vooral rond de mond.

Flare-up

Een ernstige terugkeer van clownseczeem kan optreden na abrupte stopzetting van de toepassing van topische steroïde zalf op de gezichtshuid.

Diagnose en onderzoek

Meestal wordt alleen op basis van de kenmerkende afwijkingen de diagnose gesteld. Wat vooral opvalt is een erytheem rond de mond waarbij een smalle zoom om het lippenrood vrij blijft, met kleine rode en soms schilferende papels en tijdens een exacerbatie ook pusteltjes. Aanvullend onderzoek heeft vaak geen meerwaarde. In een enkel geval vindt de dermatoloog het nodig om onder plaatselijke verdoving een stukje huid weg te nemen (een biopt) voor microscopisch onderzoek.

Behandeling dermatitis perioralis

Door de arts kunnen medicijnen worden voorgeschreven en er zijn een aantal maatregelen die je zelf kunt nemen om clownseczeem het hoofd te bieden.

Zelfzorgmaatregelen

Het is aan te bevelen dat de patient het gebruik van lokale corticosteroïdpreparaten en cosmetica staakt. De patiënt doet er ook verstandig aan om het gelaat te reinigen met lauw water in plaats van zeep. Vaak is de aandoening self-limiting, dat wil zeggen dat de huidaandoening vanzelf verdwijnt, gemiddeld binnen drie maanden. Na het staken van lokale corticosteroïdpreparaten kan de aandoening in eerste instantie verergeren. Daarnaast is het belangrijk dat je stopt met met dag-/nachtcrèmes en make-up.

Soms zijn pillen nodig bij clowseczeem / Bron: Stevepb, PixabaySoms zijn pillen nodig bij clowseczeem / Bron: Stevepb, Pixabay

Medicijnen

Door de huisarts kan een indifferente, niet vettende crème worden voorgeschreven. Ook kan een gel of crème die metronidazol bevat worden voorgeschreven. Als dit onvoldoende effect heeft of als de klachten verergeren, kan een orale kuur met tetracycline worden voorgeschreven. Er is onvoldoende bewijs dat lokale antibiotica een positief effect heeft.

Vooruitzichten en prognose

De aandoening is in principe zelfbeperkend, maar kan soms terugkeren na herstel. Het herstel verloopt meestal voorspoedig bij adequate behandeling. Soms duurt het wel enkele weken alvorens een merkbare verbetering optreedt en het eczeem wegtrekt.

Preventie

Clownseczeem kan doorgaans voorkomen worden door het vermijden van topische steroïden en occlusieve gezichtscrèmes, dat wil zeggen crèmes die de huid afsluiten. Wanneer topische steroïden nodig zijn om een ontstekingsuitslag te behandelen, moeten ze nauwkeurig op het aangetaste gebied worden toegepast, niet meer dan eenmaal daags (of zoals voorgeschreven) in een zo laag mogelijke sterkte, en de behandeling moet worden gestaakt zodra de uitslag weg is.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Periorale dermatitis of clownseczeemPeriorale dermatitis ook wel clownseczeem genaamd, komt nogal eens voor in meer of minder drastische vorm. Deze vorm van…
Droge rode schilferige huid rond neus: oorzaken en symptomenDroge rode schilferige huid rond neus: oorzaken en symptomenVerschillende factoren kunnen bijdragen tot roodheid rond je neus. Een rode schilferige huid of vlekken rond de neus kan…
Periorale dermatitis: Huidziekte met huiduitslag rond mondPeriorale dermatitis: Huidziekte met huiduitslag rond mondPeriorale dermatitis wil letterlijk zeggen: ‘huiduitslag rond de mond’. Bij de huidaandoening ontstaan diverse rode, sch…
Uitslag op de kin: symptomen, oorzaken en behandelingUitslag op de kin: symptomen, oorzaken en behandelingEen van de meest voorkomende huidveranderingen op het gezicht, naast acne, is een uitslag op de kin. Aangezien het gezic…

Hermafrodiet bij mens, dier en plantHermafrodiet bij mens, dier en plantEen hermafrodiet is een individu dat kenmerken heeft van beiden geslachten. Hermafodritisme wordt vaak verward met inter…
Mongolenvlek baby: goedaardige blauwe pigmentvlek rug/billenMongolenvlek baby: goedaardige blauwe pigmentvlek rug/billenWat is een mongolenvlek en hoe herken je een mongolenvlek? Een mongolenvlek is een goedaardige pigmentvlek die verschijn…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • DermNet New Zealand. Periorificial dermatitis. https://www.dermnetnz.org/topics/periorificial-dermatitis/ (ingezien op 30-7-2017)
  • Huidziekten.nl. Steroïd acne. https://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/atxt/acne-steroidalis-steroid-acne.htm (ingezien op 30-7-2017)
  • Patient.info. Perioral Dermatitis. http://patient.info/health/perioral-dermatitis-leaflet (ingezien op 12-2-2017)
  • W. Schuurman: Dermatitis perioralis, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.468-470.
  • Afbeelding bron 1: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 2: Stevepb, Pixabay
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 16-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.