Wat is een allergie?

Allergie komt steeds vaker voor. In de voorbije 25 jaar is bijvoorbeeld het aantal mensen met hooikoorts, astma en eczeem schrikbarend gestegen. Tevens constateert men dat allergieën leiden tot grote beperkingen in het dagelijks leven van patiënten en hun omgeving. Maar wat is een allergie nu eigenlijk en hoe wordt ze veroorzaakt? Ons lichaam bezit een bescherming voor onze gezondheid, het immuunsysteem. Het is verantwoordelijk voor het herkennen en afweren van vreemde stoffen in het lichaam. Daaraan hebben we te danken we dat we niet voortdurend ziek zijn. Maar soms bestrijdt het immuunsysteem ook onschadelijke stoffen. En dat leidt tot een allergie. Door inademen, aanraken of eten van zogenaamde allergenen veroorzaakt het immuunsysteem een afweerreactie die tot klachten leidt. De allergie is een reactie op natuurlijke eiwitten (proteïnen) in dierlijke en plantaardige producten. Incidenteel richt een allergie zich ook tegen chemische stoffen.

Allergie, wat is dat eigenlijk?

Allergie betekent letterlijk 'anders reageren'. Bij een allergische patiënt zijn de afweercellen van het immuunsysteem overactief. Ze binden niet alleen de strijd aan met schadelijke indringers, maar ook met op zich ongevaarlijke stoffen. Bijna ieder van ons heeft ooit wel eens een allergische reactie gehad:

• bijvoorbeeld huidirritatie na gebruik van een nieuwe crème;
• of hooikoorts, veroorzaakt door pollen in de zomermaanden.

Om te begrijpen wat een allergie is, is enige basiskennis van de werking van ons immuunsysteem noodzakelijk.

Allergie en het immuunsysteem

Ons immuunsysteem, ook wel afweersysteem, heeft tot doel te beschermen tegen schadelijke stoffen en organismen die ziekten en ontstekingen kunnen veroorzaken. Het bestaat uit diverse soorten cellen en moleculen die in ons bloed en lichaamsweefsels aanwezig zijn. Met name in delen van ons lichaam die blootstaan aan de buitenwereld. Bijvoorbeeld de ogen. Bedoelde cellen en moleculen hebben het vermogen om vijandige en lichaamsvreemde materie te herkennen. En ze kunnen antistoffen tegen deze indringers aanmaken.

De rol van antilichamen

Antilichamen bevinden zich onder meer in ons bloed en ander lichaamsvocht. Ze hebben als taak:

• vreemde organismen herkennen;
• die meteen aan te vallen;
• en ze in samenwerking met andere elementen uit ons immuunsysteem te vernietigen.

Antilichamen zijn eiwitten waarvan de structuur volledig is afgestemd op de structuur van de bacteriën die ons bedreigen. Men kan het vergelijken met een sleutel die perfect in een slot past.

Soms keren antilichamen zich tegen onschadelijke stoffen

Sommige antilichamen spelen een belangrijke rol bij allergische reacties. Deze antilichamen bestaan uit eiwitten (immunoglobulinen) van het type E, afgekort IgE. Normaal gesproken zijn deze antistoffen betrokken bij afweerreacties tegen schadelijke indringers. Maar bij allergiepatiënten keren ze zich ook tegen onschadelijke stoffen.

Welke allergieën zijn er zoal?

Enkele veel voorkomende vormen van allergie zijn:

• Hooikoorts;
• Astma;
• Eczeem;
• Voedselovergevoeligheid;
• Allergie voor insecten;
• Beroepsallergie.

Hoe kom je aan een allergie?

Typerend voor een allergiepatiënt is dat diens afweersysteem IgE-antistoffen produceert. En die zich keren tegen onschadelijke stoffen. Men kan een allergie beschouwen als een onnodige en overdreven reactie van het lichaam. De aanmaak van die IgE-antistoffen gebeurt soms al op zeer jeugdige leeftijd. Onderzoek toont aan dat die abnormale aanmaak in veel gevallen is aangeboren. En voor een deel zelfs erfelijk bepaald.

Milieufactoren en erfelijke factoren spelen een rol

De kans op het ontwikkelen van een allergie is vrijwel nihil bij een kind zonder ouders met een allergie. Maar die kans kan aanzienlijk toenemen indien één of beide ouders wél een allergie bezitten. In dit verband moet ook worden opgemerkt dat bij de gevoeligheid voor een allergie niet alleen erfelijke factoren maar ook milieufactoren een belangrijke rol spelen. Ouders geven immers niet alleen hun genen door aan hun kinderen, maar bijvoorbeeld ook hun eetgedrag en levensstijl. Voor onderzoekers die de genetische (erfelijke) invloeden van een allergie bestuderen, valt daarom niet altijd op te maken in welke mate die leefomgeving van invloed is geweest.

Behandeling van een allergie

Bij de behandeling van allergische aandoeningen onderscheiden we 2 manieren van aanpak:

• om de klachten te verminderen in eerste instantie zoveel mogelijk contact vermijden met stoffen waarvoor men allergisch is;
• om de allergische klachten te verlichten, zet men in samenspraak met de patiënt ook medicijnen in.

Wie meer informatie zoekt over allergieën, de symptomen en de mogelijke behandelwijzen moet beslist eens de website van Gezondheidsplein.nl bezoeken. Die site heeft niet alleen een uitstekende reputatie opgebouwd als vindplek van betrouwbare medische informatie. Maar ze biedt die voor de leek ook in een begrijpelijke vorm aan.