Luchtvochtigheid meten met een hygrometer

Met de term luchtvochtigheid geven we aan dat in onze omgevingslucht altijd een percentage vocht in de vorm van waterdamp aanwezig is. Hoewel we waterdamp normaal gesproken niet kunnen zien, is die zeer belangrijk voor ons welzijn. De luchtvochtigheid in huis meten we met een hygrometer.

Wat merken we bij een te hoge of te lage luchtvochtigheid?

Een hoog gehalte aan waterdamp in de lucht ervaren we als 'zwoel'. Sommige mensen transpireren dan sneller. Een dergelijke hoge luchtvochtigheid komt voor in slecht geventileerde doucheruimtes, in de sauna of op warme, regenachtige zomerdagen. Warmte en een hoge luchtvochtigheid vormen een aanzienlijke belasting voor onze bloedsomloop.

Een zeer lage luchtvochtigheid daarentegen is ook heel goed merkbaar bij ons eigen lichaam. De huid wordt droog, de slijmvliezen van onze luchtwegen drogen uit, sommige mensen voelen een verhoogde aandrang om te hoesten.

Wat is relatieve luchtvochtigheid?

De verhouding van de in de lucht aanwezige tot de maximale opneembare waterdamp betitelt men als de "relatieve luchtvochtigheid" (in procenten). De maximaal opneembare waterdamp is afhankelijk van de temperatuur: bij hogere temperaturen kan er meer waterdamp geabsorbeerd worden.

Hoe merken we de aanwezigheid van luchtvochtigheid?

De aanwezigheid van luchtvochtigheid is in het dagelijks leven goed waarneembaar bij het "beslaan" van drinkglazen waarin zich een ijskoude vloeistof bevindt. Een simpele verklaring hiervoor is condensvorming: de overgang van waterdamp vanuit een gasvormige naar een vloeibare toestand op het koude oppervlak. We kunnen dat verschijnsel ook waarnemen op spiegels, ramen en brillenglazen, waarbij lucht als gevolg van temperatuurveranderingen het oppervlak doet beslaan.

En in het najaar zien we wel eens vaker nevel, waarbij waterdamp uit de lucht condenseert tot piepkleine druppeltjes die door de lucht zweven. De wolken in de lucht zijn eveneens waterdruppeltjes die zich als gevolg van de hoge luchtvochtigheid hebben gevormd. En in koude winters ademen we "mistflarden" uit, omdat de uitgeademde lucht een hogere luchtvochtigheid heeft dan de omgevingslucht.

Hoe kan je de luchtvochtigheid in een ruimte veranderen?

Men kan de luchtvochtigheid verhogen door:

• het ophangen van natte doeken;
• inzet van elektrische luchtbevochtigers;
• het opstellen van veel kamerplanten.

Omgekeerd kan door regelmatig luchten, vooral in de winter, of door de aanwezigheid van een elektrische luchtontvochtiger, het gehalte aan waterdamp in een ruimte worden verminderd.

Voor een optimale beheersing van de luchtvochtigheid wordt gebruik van een hygrometer aanbevolen.

Hoe meten we luchtvochtigheid?

Een hygrometer, afgeleid van "hygro" (Grieks voor "vocht") is een meetinstrument waarmee we de luchtvochtigheid meten. Luchtvochtigheid is de hoeveelheid waterdamp in de omgevingslucht.

De verhouding tussen de actuele hoeveelheid waterdamp en de maximaal mogelijke wordt aangeduid met de "relatieve vochtigheid" en wordt weergegeven in procenten. Men spreekt in dit verband ook wel van het "verzadigingspunt". Een relatieve luchtvochtigheid van 100% betekent dus dat de lucht de maximale hoeveelheid waterdamp geabsorbeerd heeft. Hoe hoger de temperatuur van de lucht, hoe meer waterdamp die kan opnemen. Lucht bij 10 ° C kan ongeveer 9 gram water per kubieke meter bevatten, bij 23 ° C is dat al 20 gram vocht. De maximale absorbeerbare fractie van waterdamp in de lucht, hangt af van temperatuur.

We kennen analoge en digitale hygrometers. Bij een digitale hygrometer worden de veranderingen in de luchtvochtigheid elektronisch met behulp van een sensor gemeten.

Hoe werkt een hygrometer in het huishouden?

Hygrometers die in het huishouden worden gebruikt, zijn gebaseerd op zowel mechanische als elektronische methoden. Een bekende variant is de zogenaamde "haarhygrometer". Haar is een hygroscopisch materiaal waarvan de lengte varieert met de luchtvochtigheid. De verandering in lengte wordt overgebracht naar een wijzer die op een schaalverdeling de relatieve vochtigheid aanduidt. Daarbij geldt, hoe lager de luchtvochtigheid, hoe meer het haar krimpt. Bij voorkeur werd gebruikt gemaakt van vrouwenhaar. Als vervanger voor menselijk haar worden tegenwoordig ook synthetische materialen gebruikt.

In de elektronische versie wordt de verandering in elektronische weerstand of de elektronische capaciteit (daarbij gaat het om een condensator) afhankelijk van de luchtvochtigheid gemeten.