Blaasstenen: symptomen, oorzaak, behandeling en verwijderen

Blaasstenen: symptomen, oorzaak, behandeling en verwijderen Blaasstenen zijn meestal kleine samenklonteringen van chemische afvalproducten die zich geleidelijk in de blaas vormen. Blaasstenen ontstaan over het algemeen wanneer de blaas niet volledig leeggeplast kan worden. Blaasstenen hoeven geen klachten te geven. Symptomen van blaasstenen kunnen bestaan uit een doffe of stekende pijn in de onderbuik en pijn bij het plassen. De meeste stenen hebben een diameter van 2 mm tot 2 cm, maar groter kan ook. Mannen hebben driemaal zoveel meer kans op blaasstenen dan vrouwen. Blaasstenen komen vooral voor bij mensen boven de 45 jaar. Het niet volledig leegplassen van de blaas is de meest voorkomende oorzaak van blaasstenen, bijvoorbeeld als gevolg van urineweginfecties of een vergrote prostaat. Maar wat je eet of niet eet kan ook invloed hebben op de ontwikkeling van blaasstenen.
Blaasstenen / Bron: Armin, Wikimedia Commons (Publiek domein)Blaasstenen / Bron: Armin, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Wat zijn blaasstenen?

Kleine samenklonteringen

Blaasstenen zijn meestal kleine samenklonteringen van chemische afvalproducten die zich geleidelijk in de blaas vormen. Blaasstenen ontstaan ​​wanneer de urine in de blaas te geconcentreerd is, waardoor de mineralen in de urine kristalliseren. Doordat er urine in de blaas achterblijft, kan de aandoening tot ontwikkeling komen. Dit kan te wijten zijn aan een vergrote prostaat, zenuwbeschadiging of terugkerende urineweginfecties.

Niet altijd klachten bij blaasstenen

Blaasstenen veroorzaken niet altijd klachten, vooral kleine blaasstenen niet. Wanneer er symptomen optreden, kunnen ze variëren van buikpijn tot bloed in de urine. Blaasstenen kunnen leiden tot infecties en andere complicaties en daarom is het belangrijk om ze weg te halen.

Vooral bij mannen

De meeste stenen hebben een diameter van 2 mm tot 2 cm, maar groter kan ook. Mannen hebben driemaal zoveel meer kans op blaasstenen dan vrouwen. Ze komen vooral voor bij mensen boven de 45 jaar.

Een blaassteen van 14 mm / Bron: Steven Fruitsmaak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Een blaassteen van 14 mm / Bron: Steven Fruitsmaak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Klachten en symptomen blaasstenen

Sommige mensen met blaasstenen hebben geen klachten - zelfs niet wanneer er sprake is van grote stenen. Maar als een steen de blaaswand irriteert of de doorstroom van urine blokkeert, dan kan de persoon last krijgen van klachten. De symptomen die zich kunnen ontwikkelen zijn:

Oorzaken en risicofactoren

Veel voorkomende oorzaken

Blaasstenen ontstaan over het algemeen wanneer de blaas niet volledig leeggeplast kan worden. De urine die in de blaas achterblijft kan kristalliseren en uiteindelijk blaasstenen vormen. In de meeste gevallen is een onderliggende aandoening de oorzaak dat de blaas niet helemaal leeggeplast kan worden. De meest voorkomende aandoeningen die blaasstenen veroorzaken zijn:
  • Een vergrote prostaat, of benigne prostaathyperplasie (BPH);
  • Beschadigde zenuwen (neurogene blaas);
  • Blaasdivertikels zijn zakvormige uitstulpingen van de wand van de blaas.

In het laatste geval wordt gesproken van blaasdivertikelstenen. Een andere aandoeningen die kan leiden tot blaasstenen is regelmatige of chronische urineweginfecties.

Blaasstenen komen vooral bij mannen voor

Blaasstenen worden vooral gezien bij oudere mannen vanwege prostaatproblemen. Ook jonge mannen in geïndustrialiseerde landen krijgen sneller blaasstenen, vaak vanwege voeding dat vooral bestaat uit suiker en vet waardoor het risico op blaasgruis toeneemt. Een voeding met overmatig vet, suiker of zout en met weinig vitamine A en vitamine B, verhoogt het risico op blaasgruis. Dit geldt vooral bij personen die onvoldoende drinken.

Normale en vergrote prostaat / Bron: Akcmdu9, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Normale en vergrote prostaat / Bron: Akcmdu9, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Blaasstenen door obstructie van de blaas

Niet alleen door urineweginfecties, maar ook door obstructie (verstopping) van de urinestroom kan het risico op blaasstenen toenemen. Een obstructie van de blaas kan optreden bij een geblokkeerde urinestroom door bijvoorbeeld een vergrote prostaat. De prostaat ligt onder de blaas om de urinebuis heen en een vergrote prostaat kan de urinebuis afknellen. De urinestroom kan eveneens geblokkeerd raken bij een neurogene blaas, een aandoening waarbij de zenuwen zijn beschadigd wat kan resulteren in een oncontroleerbare blaasfunctie. Een neurogene blaas kan onder meer het gevolg zijn van een beroerte, multiple sclerose (MS), spina bifida enzovoort.

Oxaalzuur

Hoge concentraties oxaalzuur wordt in verband gebracht met nierstenen en blaasstenen. Blaasstenen kunnen ook worden gevormd door fosfaten en urinezuur. Oxaalzuur heeft het lichaam nodig voor het bevorderen van de darmperistaltiek en allerlei andere processen. Het is een stof die in heel veel planten aanwezig is, vooral in spinazie en rabarber. Het wordt ook in het lichaam zelf aangemaakt, onder meer uit ascorbinezuur (vitamine C) en uit aminozuren.

Complicaties

Blaasstenen die niet worden verwijderd —zelfs degenen die geen klachten veroorzaken— kunnen leiden tot complicaties, zoals:
  • Chronische blaasproblemen, zoals pijn of frequent urineren.
  • Blaasstenen kunnen de opening waar de urine de blaas verlaat blokkeren en dit kan leiden tot urineretentie en een vergrote blaas.
  • Terugkerende bacteriële infecties in de urinewegen kan worden veroorzaakt door blaasstenen.

Bloedafname / Bron: Istock.com/anna1311Bloedafname / Bron: Istock.com/anna1311

Onderzoek en diagnose

De (huis)arts zal kennis nemen van de medische voorgeschiedenis van de patiënt, een anamnese afnemen en daarna een lichamelijk onderzoek verrichten. Bij vermoeden van blaasstenen, kan er een röntgenfoto van de buik en een echo of röntgenfoto's van de urinewegen genomen worden. Soms is een speciaal röntgenonderzoek, zoals intraveneuze pyelografie, nodig. Hierbij krijgt de patiënt van tevoren een contrastvloeistof ingespoten. Voorts zal de urine van de patiënt onderzocht worden op tekenen van een ontsteking (urineweginfectie). Ook wordt bloedonderzoek gedaan.

Behandeling van blaasstenen

Als de steen klein is, kan de arts de patiënt aanbevelen iedere dag een grote hoeveelheid te drinken zodat de stenen met de urine kunnen worden afgevoerd. Ter verlichting van de verschijnselen wordt medicatie gegeven. Wanneer spontane passage van de stenen onwaarschijnlijk is, zal uitgeweken worden naar een andere behandelmethode, zoals:
  • Lithotripsie of vergruizing, waarbij de blaasstenen worden verpulverd met ultrageluidsgolven; of
  • Verwijdering via operatie wanneer er sprake is van grote stenen.

Prognose

Blaasstenen komen binnen zeven jaar bij ongeveer drie op de vijf mensen terug, bij wie blaasstenen met succes zijn verwijderd. De kans op een recidief wordt teruggebracht indien de onderliggende oorzaak adequaat kan worden behandeld.

Goed drinken

De kans op een recidief kan worden teruggebracht door goed te drinken, waardoor er veel urine wordt gevormd en afvalstoffen kunnen worden afgevoerd uit het lichaam.

Mannen: zittend plassen

Blaasstenen ontstaan over het algemeen wanneer de blaas niet volledig leeggeplast kan worden. Mannen met plasklachten urineren zittend beter dan staand. De blaas kan dan beter leeggeplast worden. Met name het kleinere residuale volume (de urine wat in de blaas achterblijft na plassen) kan de kans op een blaasontsteking of blaasstenen verkleinen.¹

Vrouwen: goed leegplassen

Ook voor vrouwen is het belangrijk dat zij hun blaas goed leegplassen. Je kunt hierbij problemen ondervinden door te slappe of beschadigde bekkenbodem. Raadpleeg in dat geval de huisarts.

Zilvervliesrijst / Bron: DONOT6_STUDIO/ShutterstockZilvervliesrijst / Bron: DONOT6_STUDIO/Shutterstock

Blaasstenen voorkomen door goede voeding

Leegplassen van de blaas en voeding

Het niet volledig leegplassen van de blaas is de meest voorkomende oorzaak van blaasstenen, maar wat je eet of niet eet kan ook invloed hebben op de ontwikkeling ervan. Wanneer urine te lang in de blaas aanwezig is, gaan de chemische stoffen in de urine met elkaar reageren en vormen ze kristallen. Slechte voeding verandert de chemische samenstelling van de urine (in de blaas), waardoor kristalvorming kan toenemen. Om blaasstenen te voorkomen en een gezonde blaas te behouden, wordt een gezond dieet met weinig vet en suikers geadviseerd.

Gezond en gevarieerd eten

Om de voedingsstoffen binnen te krijgen die je nodig hebt om te voorkomen dat je blaasstenen ontwikkelt, is het belangrijk om een verscheidenheid van voedzame voedingsmiddelen uit alle groepen levensmiddelen te eten. Gezonde, vetarme opties zijn onder meer fruit, groenten en volkoren producten (deze bevatten meer vezels dan niet-volkoren producten), zilvervliesrijst, magere zuivelproducten, wit vlees (zoals gevogelte), vis, mager vlees, en bonen. Roerbak of stoom je eten in plaats van frituren, koken of bakken.

Echte guldenroede / Bron: Liz west, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)Echte guldenroede / Bron: Liz west, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)

Plantengeneeskunde

De ESCOP (European Scientific Cooperative on Phytotherapy) adviseert toepassing van echte guldenroede (Solidago virgaurea) bij blaasstenen. Je kunt het onder meer aanschaffen in kant-en-klare preparaten (tabletten en capsules). Volg daarbij de bijsluiter. Nierpatiënten moeten overleggen met hun arts of zij preparaten van guldenroedekruid mogen gebruiken Het spreekt voor zich dat bij heviger pijnklachten (als gevolg van de blaassteen), een arts geraadpleegd moet worden.

Noot:
  1. Fieke Hoeijmakers. Zittend plassen beter bij mannen met mictieklachten. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:C2270

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Blaassteen, wat is dat?Blaassteen, wat is dat?Blaasstenen zijn (kleine) steentjes die in de blaas zitten. De afmeting kan variëren van enkele millimeters tot wel enke…
Blaasstenen, hoe kom je er vanaf?Blaasstenen, hoe kom je er vanaf?Blaasstenen: symptomen, klachten, pijn, vergruizen, behandeling en verwijderen. Een blaassteen is een steen in de urineb…
Natuurgeneeskunde: Blaasstenen en urinevergiftigingDe patiënt heeft maag- en darmstoornissen; soms geeft hij over. ‘Maar het ergste is dat ik niet meer kan plassen,’ zegt…
Prikkelbare blaas: oorzaken en behandelingPrikkelbare blaas: oorzaken en behandelingDe term prikkelbare blaas is in feite een parapluterm voor iedere blijvende aandoening, die de spieren van de blaas onwi…

Dyslexie: hoe kies je een goede behandelaar?Dyslexie: hoe kies je een goede behandelaar?Nu behandeling van dyslexie in het basispakket van de zorgverzekering zit, zou je denken dat een goede behandeling dicht…
Massage op je werk - Tegen spierspanning, werkstress en RSIHet met regelmaat ondergaan van een vitaliserende en ontspannende stoelmassage verbetert de concentratie, vermindert spi…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/monkeybusinessimages
  • Dr. Jannes J.E. van Everdingen (hoofdredactie): Het medisch handboek; Kosmos-Z&K Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, vijfde volledig herziene druk, 2006.
  • Dr. Jörg Grünwald en Christof Jänicke. Praktisch handboek plantengeneeskunde van A tot Z. Zuidnederlandse uitgeverij NV, zj.
  • Fieke Hoeijmakers. Zittend plassen beter bij mannen met mictieklachten. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:C2270
  • Prof. dr. D.H. Ford, prof. dr. J.P. Schadé, dr. J. Tomson (hoofdredactie). Het grote medische handboek. Rebo Productions, Lisse, 2009.
  • Afbeelding bron 1: Armin, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: Steven Fruitsmaak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 3: Akcmdu9, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 4: Istock.com/anna1311
  • Afbeelding bron 5: DONOT6_STUDIO/Shutterstock
  • Afbeelding bron 6: Liz west, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 21-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.