Proctitis/endeldarmontsteking: symptomen ontstoken endeldarm

Proctitis/endeldarmontsteking: symptomen ontstoken endeldarm Een ontstoken endeldarm wordt proctitis of endeldarmontsteking genoemd. Proctitis ulcerosa ofwel endeldarmontsteking is een ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm, wat gepaard kan gaan met plotselinge hevige aandrang en bloed, slijm en pus bij de ontlasting. Proctitis kan eenmalig optreden als gevolg van een infectie van de endeldarm, maar er kan ook sprake zijn van een chronische proctitis. In de meeste gevallen wordt proctitis veroorzaakt door een seksueel overdraagbare aandoening. De behandeling van proctitis is afhankelijk van de oorzaak. Wanneer proctitis bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door een soa, dan kan de arts een antibioticum voorschrijven.

Proctitis ulcerosa of endeldarmontsteking

Wat is het?

Proctitis ulcerosa ofwel endeldarmontsteking is een ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm ofwel het rectum, wat gepaard kan gaan met plotselinge hevige aandrang, loze aandrang en bloed, slijm en pus bij de ontlasting. De endeldarm is het laatste gedeelte van het spijsverteringskanaal en is ongeveer 12 cm lang. In de endeldarm wordt ontlasting tijdelijk opgeslagen, waarna het door de anus het lichaam verlaat.

Eenmalige of chronische proctitis

Proctitis kan eenmalig optreden als gevolg van een infectie van de endeldarm, maar er kan ook sprake zijn van een chronische proctitis, waarbij de patiënt last heeft van langdurige klachten of steeds terugkerende klachten. Wanneer de ontstekingen zich chronisch uitbreiden naar de gehele dikke darm, wordt gesproken van colitis ulcerosa.

Mogelijke oorzaken van een endeldarmontsteking

Er zijn veel mogelijke oorzaken van proctitis. De belangrijkste oorzaken zijn:

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's)

Soa's en dan in het bijzonder gonorroe, syfilis, genitale herpes, genitale wratten en chlamydia, zijn de meest voorkomende oorzaken van proctitis. Deze besmettelijke vormen van proctitis komen steeds vaker voor bij homoseksuele mannen en bij mensen die betrokken zijn bij (onveilige) oraal-anale of anale seks met wisselende partners.

Auto-immuunziekten

Auto-immuunziekten van het colon, waarbij het immuunsysteem ontregeld is en gezonde, lichaamseigen weefsels aanziet als lichaamsvreemd. van het colon, zoals ziekte van Crohn en colitis ulcerosa.

Infectie

Een hiv-infectie salmonella-infectie, Shigella-infectie of een Campylobacter-infectie, kan een endeldarmontsteking in de hand werken.

Beschadiging of trauma

Mechanische beschadiging of trauma van de endeldarm, als gevolg van anale seks of een vreemd voorwerp die in de anus is ingebracht, bijvoorbeeld voor seksueel-erotische doeleinden, om obstipatie te bestrijden of door zelfverwonding bij mensen met een psychiatrische aandoening.

Bestralingsproctitis, ontstaat als gevolg van bestraling (radiotherapie) van een tumor in de buik of het bekken / Bron: Tdvorak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Bestralingsproctitis, ontstaat als gevolg van bestraling (radiotherapie) van een tumor in de buik of het bekken / Bron: Tdvorak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Bestraling

Door bestraling bij bijvoorbeeld baarmoederhalskanker of prostaatkanker, waardoor het slijmvlies van de endeldarm (tijdelijk) beschadigd kan raken en proctitis kan ontstaan.

Geneesmiddelen

Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen zoals antibiotica, kan een ontstoken endeldarm veroorzaken. Een antibioticum doodt bacteriën in de darmen waardoor de schadelijk Clostridium difficile-bacteriën in het rectum kunnen gaan woekeren

Laxeermiddelen

Door langdurig gebruik van laxeermiddelen, kan het slijmvlies van de endeldarm geïrriteerd en ontstoken raken.

Onbekende oorzaak

Bij chronische proctitis is in de meerderheid van de gevallen de oorzaak onbekend en dit wordt 'idiopathische proctitis' genoemd. Idiopathisch betekent dat niet bekend is wat de oorzaak is.

Symptomen van proctitis

Verschijnselen

In de meeste gevallen zijn de klachten en symptomen van proctitis de volgende:
  • bloed, slijm of pus bij de ontlasting;
  • meerdere keren per dag plotselinge aandrang voor ontlasting;
  • loze aandrang komt ook veel voor;
  • diarree of obstipatie komt meestal niet voor;
  • koorts of verhoging komt bij proctitis vrijwel niet voor;
  • vervelend gevoel en pijn in de anus, welke verergert bij de stoelgang.

Bijkomende klachten en complicaties

Behalve deze lichamelijke klachten, kan een ontsteking die door een seksueel overdraagbare aandoening is veroorzaakt ook andere klachten veroorzaken, zoals koorts en bekkenpijn. Proctitis kan soms worden gecompliceerd door een anale kloof of een anaal abces. Bloedarmoede of anemie en ernstige bloedingen en zweren aan de binnenkant van het rectum, zijn andere mogelijke complicaties.

Negatieve sociale gevolgen van een endeldarmontsteking

Proctitis kan veel invloed op het dagelijks leven hebben, vanwege de angst om plotseling overvallen te worden door hevige aandrang. Hierdoor ondernemen veel patiënten steeds minder activiteiten, zoals boodschappen doen, winkelen, werken en reizen. Sociaal isolement kan het gevolg zijn.

Onderzoek en diagnose

De diagnose kan worden gesteld op basis van de volgende onderzoeken:
  • Lichamelijk onderzoek en het afnemen van een anamnese;
    Bloedtest / Bron: Istock.com/anna1311Bloedtest / Bron: Istock.com/anna1311
  • Monster van de ontlasting;
  • Bloedtest;
  • Het nemen van een biopsie (klein stukje weefsel), dat onder de microscoop verder bekeken kan worden
  • Rectoscopie/rectosigmoïdoscopie: onderzoek van de endeldarm met een buigzame slang (endoscoop), die een doorsnede heeft van ongeveer 1,5 cm, om de aard en de uitbreiding van de ontsteking vast te kunnen stellen.
  • Soms moet onderzocht worden of de ontsteking zich ook in de rest van de dikke darm heeft uitgebreid. Dit kan door middel van een sigmoïdoscopie of colonoscopie.

Koffie vermijden bij proctitis / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwanKoffie vermijden bij proctitis / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwan

Behandeling van een ontstoken endeldarm

De behandeling van proctitis is afhankelijk van de oorzaak. Wanneer proctitis wordt veroorzaakt door een seksueel overdraagbare aandoening, dan kan de arts een antibioticum voorschrijven. Als de ontsteking wordt veroorzaakt door colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn, dan wordt vaak mesalazine of corticosteroïden worden voorgeschreven. Eventuele obstipatie of diarree kan worden bestreden met respectievelijk laxeermiddelen en diarreeremmers. Soms is een operatie nodig om een beschadigd gedeelte te verwijderen. Een lauw zitbad kan verlichting van de klachten geven. Het is af te raden om te eten voor het slapengaan. Het is verstandig om voldoende te drinken, maar vermijd cafeïne omdat dit de darmen kan irriteren.

Prognose

Wanneer infectieuze proctitis eenmaal op de juiste manier is behandeld, heeft het de neiging om niet meer terug te komen.

Preventie

Om het risico op proctitis te verminderen, dien je jezelf te beschermen tegen soa's. De beste manier om een soa te voorkomen is om je te onthouden van seks, vooral anale seks. Als je ervoor kiest om seks te hebben, verklein dan je risico op een soa door:
  • het aantal sekspartners te beperken tot één
  • een latex condoom te gebruiken tijdens elk seksueel contact
  • geen seks te hebben met iemand die last heeft van zweren of afscheiding in het genitale gebied

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Proctitis: symptomen, diagnose en behandelingProctitis: symptomen, diagnose en behandelingBij een ontsteking van de endeldarm spreken we van ‘proctitis’. Het is een aandoening die eenmalig kan voorkomen, maar o…
Proctitis: Ontsteking van de endeldarm (het rectum)Proctitis: Ontsteking van de endeldarm (het rectum)Bij proctitis is het slijmvlies van het rectum (de endeldarm) ontstoken. De endeldarm, die het uiterlijk heeft van een g…
Rectale pijn: oorzaken van pijn aan het rectum of endeldarmRectale pijn: oorzaken van pijn aan het rectum of endeldarmRectale pijn duidt op pijn in en rond het rectum of endeldarm. Rectale pijn is een veel voorkomende klacht. De meeste oo…
Perineale pijn (pijnlijk perineum): symptomen en oorzakenPerineale pijn (pijnlijk perineum): symptomen en oorzakenPijn aan perineum staat ook wel bekend als perineale pijn of perineumpijn. Bij mannen wordt het gebied tussen de balzak…

Endeldarmverzakking: symptomen, oorzaak en behandelingEndeldarmverzakking: symptomen, oorzaak en behandelingEen endeldarmverzakking of rectumprolaps is het uitzakken van de endeldarm (rectum), hetgeen zowel intern of inwendig al…
Verbeter je gezondheid in slechts 10 minuten per dag!Je gezondheid verbeteren in slechts 10 minuten per dag? Het kan echt! In het fantastische boek "Meridiaanoefeningen" van…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/monkeybusinessimages
  • Dr. Jannes J.E. van Everdingen (hoofdredactie): Het medisch handboek; Kosmos-Z&K Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, vijfde volledig herziene druk 2006.
  • Afbeelding bron 1: Tdvorak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/anna1311
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/PuwanaiSomwan
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 23-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.