Knobbelneus of rhinophyma: symptomen, oorzaak en behandeling

Knobbelneus of rhinophyma: symptomen, oorzaak en behandeling Rhinophyma, ook wel 'knobbelneus' genoemd, is een aandoening van van de huid van de neus, die wordt gekenmerkt door een gelobde, gedeformeerde neus als gevolg van hyperplasie van de weke delen van de huid, met rood-paarse verkleuring. Rhinophyma wordt beschouwd als het eindstadium van chronische, actieve rosacea. De aandoening gaat niet vanzelf over. De behandeling is primair chirurgisch. Chirurgische behandeling bestaat vaak uit het verwijderen van overmatig weefsel en het hermodelleren van de neuscontouren om de esthetiek te verbeteren. Na een chirurgische ingreep is langdurige nazorg en follow-up belangrijk om mogelijke complicaties te voorkomen en ervoor te zorgen dat je tevreden bent met het uiteindelijke resultaat. Mensen met rosacea wordt vaak geadviseerd om triggers zoals blootstelling aan zonlicht en bepaalde voedingsmiddelen te vermijden, in een poging om de progressie van rhinophyma te beheersen.

Wat is een knobbelneus?

Rhinophyma wordt ook wel 'bloemkoolneus', 'knobbelneus' of het 'rode neussyndroom' genoemd. Rhinophyma is een deformerende aandoening van van de huid van de neus, met een normale onderbouw van neusskelet, kraakbeen en onderhuid. De aandoening wordt gekenmerkt door een gelobde, gedeformeerde neus als gevolg van hyperplasie (bovenmatige vermeerdering van weefsel) van de weke delen van de huid, met rood-paarse verkleuring. Er is sprake van sterk vergrote poriën en teleangiëctasieën (chronisch verwijde bloedvaatjes net onder het huidoppervlak), waardoor de neus een dooraderde indruk krijgt.

Geen relatie tussen alcohol en rhinophyma / Bron: Istock.com/karelnoppeGeen relatie tussen alcohol en rhinophyma / Bron: Istock.com/karelnoppe

Oorzaak van rhinophyma

De oorzaak van rhinophyma is anno 2024 nog niet geheel duidelijk.

Niet door alcoholgebruik

Lange tijd werd gedacht dat rhinophyma werd veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik, waardoor het in de volksmond ook wel 'jeneverneus' of 'drankneus' werd genoemd, maar deze vooronderstelling is niet juist gebleken. Rhinophyma komt even vaak door bij mensen die niet drinken, als bij mensen die duchtig de fles aanspreken.

Eindstadium van actieve rosacea of couperose

Rhinophyma wordt beschouwd als het eindstadium van chronische, actieve rosacea of couperose. Er is bij rhinophyma sprake van een voortdurende toename (hypertrofie) van het bindweefsel en de talgklieren van de neus, met vaatverwijdingen, waardoor er een plompe vorm en een onregelmatig oppervlak ontstaat, met rode tot paarse verkleuring.

Mijt

De aanwezigheid van Demodex folliculorum (mijt) speelt mogelijk een rol bij het ontstaan van deze aandoening.

Bij wie komt een knobbelneus voor?

Deze aandoening treedt vooral op bij mannen tussen de 40 en 60 jaar met een blanke huidskleur. Het is een relatief zeldzame aandoening.

Symptomen: hoe ziet een knobbelneus eruit?

De symptomen van rhinophyma zijn:
  • misvorming van de neus: knobbelige verdikking van de neushuid;
  • rode tot paarse verkleuring van de neus;
  • teleangiëctasieën (chronisch verwijde bloedvaatjes vlak onder het oppervlak van de huid);
  • vergrote poriën;
  • vettig glanzende huid.

Onderzoek en diagnose

Rhinophyma kan meestal worden gediagnosticeerd door inspectie van de huid, zonder aanvullend onderzoek. In ongewone gevallen kan een huidbiopsie nodig zijn om de diagnose te bevestigen. Hierbij wordt een tukje huid verwijderd (het biopt) en voor verder onderzoek opgestuurd naar de patholoog of microbioloog die het weefselstuk verder gaan beoordelen.

Classificatie

Rhinophyma wordt ingedeeld op een klinische schaal van ernst van 1 tot 3:
  • Graad 1: Prominente folliculaire openingen zonder huidverdikking.
  • Graad 2: Prominente folliculaire openingen met milde huidverdikking.
  • Graad 3: Prominente folliculaire openingen, huidverdikking en overactieve talgklieren en nodulaire (knobbelachtige) neuscontour.

Koffie vermijden bij een knobbelneus / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwanKoffie vermijden bij een knobbelneus / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwan

Behandeling van een knobbelneus

Vermijden van vaatirriterende invloeden

Rhinophyma is geen aandoening die vanzelf overgaat. Behandeling bestaat uit het vermijden van vaatirriterende invloeden, zoals warmte, zon, hevige emoties, consumptie van alcohol, scherpe kruiden en het drinken van warme dranken als koffie en thee.

Chirurgische behandeling

Lokale behandeling kan bestaan uit cryochirurgie (vloeibare stikstof), excisie (wegsnijden, met of zonder huidconstructie), elektrochirurgie, dermabrasie (wegslijpen) en laser. Met de CO2 laserbehandeling wordt de overtollige huid (zacht weefsel) gecarboniseerd. Ook kunnen combinaties van deze methoden worden toegepast.

Coblatie

In 2012 heeft een team Britse chirurgen van The Royal Blackburn Hospital goede resultaten geboekt met een nieuwe behandelvorm tegen rhinophyma, genaamd 'coblatie'. Het werd al gebruikt om snurken en hoofd-halstumoren te behandelen. De techniek is aangepast zodat het ook gebruikt kan worden voor rhinophyma, ook de ernstige vormen. Tijdens de behandeling wordt de patiënt onder narcose gebracht en middels een stroom van gesteriliseerde zoutoplossing en golven van radiofrequentie-energie wordt het weefsel afgeschaafd. Er wordt ook warmte gebruikt om het bloeden te stelpen. De resultaten zijn veelbelovend.¹

Medicijnen

Voordat er een ingreep ingepland wordt door de dermatoloog, krijg je soms eerst medicijnen in de vorm van crèmes of tabletten om ontstekingen tot rust te brengen.

Prognose

Rhinophyma zal verslechteren zonder adequate behandeling. Een combinatie van behandelingen levert vaak uitstekende resultaten op.

Noot:
  1. Daily Mail. How salt-blasting surgery cured my disfiguring condition called 'drinker's red nose'. /www.dailymail.co.uk/health/article-2143499/How-salt-blasting-surgery-cured-disfiguring-condition-called-drinkers-red-nose.html#ixzz3g39qFh1C (voor de laatste keer geraadpleegd op 16-7-2015)

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Rhinophyma: Knolneus, vaakvoorkomend bij huidziekte rosaceaRhinophyma: Knolneus, vaakvoorkomend bij huidziekte rosaceaRhinophyma is een zeldzame huidaandoening waarbij de patiënt een grote, roodgekleurde (blozende) neus heeft. De neushuid…
Rosacea: rode vlekken in gezicht, rode vlekken in nek, halsRosacea: rode vlekken in gezicht, rode vlekken in nek, halsRosacea is een frequent voorkomende chronische huidaandoening, met als belangrijkste symptomen: een brandend of tintelen…
Huidaandoening neus: schilfering, pijn, zweertjes, roodheidHuidaandoening neus: schilfering, pijn, zweertjes, roodheidEr zijn verschillende huidziekten of huidaandoeningen die zich kunnen manifesteren op de neus. In dit artikel bespreken…
Rosacea en couperose – oorzaken, symptomen en behandelingRosacea en couperose – oorzaken, symptomen en behandelingVan alle soorten huiduitslag komen rosacea en de verschillende soorten acne het meest voor. Kenmerkend bij rosacea is de…

Navelbreuk: oorzaken, symptomen en behandelingNavelbreuk: oorzaken, symptomen en behandelingEen navelbreuk kan zowel, bij (jonge) kinderen als volwassenen voorkomen. Het komt voor als er bij de navel een gaatje b…
Koubenen: koude onderbenen of perniosisKoubenen: koude onderbenen of perniosisKoubenen: perniosis. Koubenen horen in het rijtje van winteraandoeningen thuis: winterhanden, wintertenen, wintervoeten.…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: M. Sand, D. Sand, C. Thrandorf, V. Paech, P. Altmeyer, F. G. Bechara, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
  • Afbeelding, een fragment van: An Old Man and His Grandson c. 1490, Domenico Ghirlandaio
  • H. van den Berg: Rhinophyma, in: Kleine kwalen in de huisartspraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.372-375.
  • Daily Mail. How salt-blasting surgery cured my disfiguring condition called 'drinker's red nose'. /www.dailymail.co.uk/health/article-2143499/How-salt-blasting-surgery-cured-disfiguring-condition-called-drinkers-red-nose.html#ixzz3g39qFh1C (voor de laatste keer geraadpleegd op 16-7-2015)
  • Dr. R.I.F. van der Waal, prof. dr. H.A.M. Neumann (red.): Praktische dermatologie - Klinische atlas met 470 afbeeldingen in kleur, Prelum uitgevers, Houten, 2009.
  • Health Jade. Rhinophyma. https://healthjade.net/rhinophyma/ (ingezien op 14-8-2022)
  • Isala. Rhinophyma. https://www.isala.nl/patientenfolders/7606-rhinophyma/ (ingezien op 14-8-2022)
  • Ommelander Ziekenhuis Groningen. De behandeling van rhinophyma. https://www.ommelanderziekenhuis.nl/een-behandeling/onderzoeken-en-behandelingen/de-behandeling-van-rhinophyma (ingezien op 8-2-2024)
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/karelnoppe
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/PuwanaiSomwan
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 13-02-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.