Atypische myopathie bij paarden

Atypische myopathie, een zeer ernstige vorm van spierbevangenheid, is een relatief nieuwe aandoening die het spierweefsel van paarden aantast. Deze spierziekte wordt paarden vaak fataal. De ziekte komt vrijwel alleen voor bij paarden die op de weide staan, maar de oorzaak is nog niet duidelijk.

Atypische myopathie

Atypische myopathie is een dodelijke spierziekte die pas sinds het jaar 2000 voorkomt in Nederland en België. Daarvoor werd de aandoening wel beschreven, maar kwam zelden voor. Sinds 2000 komen juist meer en meer gevallen van deze ziekte voor bij paarden.
Het ziektebeeld lijkt heel veel op de gewone vorm van spierbevangenheid (ook myopathie of maandagsziekte genoemd). De spierfuncties vallen één voor één uit, waarna als laatste de ademhalingspieren stoppen met functioneren.
De ziekte treed vrijwel uitsluitend op bij paarden die in het late najaar of vroege voorjaar dag en nacht op de weide staan zonder bijgevoerd te worden. Paarden van alle leeftijden en rassen kunnen deze ziekte oplopen, jonge paarden (jonger dan drie jaar oud) lijken gevoeliger te zijn. 75% tot 90% van de aangetaste dieren overleeft de ziekte niet.

Oorzaken

Atypische myopathie wordt veroorzaakt door vergiftiging. Waarschijnlijk wordt atypische myopathie veroorzaakt door schimmel in de wei, maar helaas is nog niet bekend welke schimmel precies de boosdoener is. Er zijn al erg veel paddenstoelen onderzocht, maar de oorzaak is nog niet bekend. Ook lijkt het dat bij aangetaste dieren veel bomen in de buurt zijn, dus het kan zijn dat de giftige stof in de bladeren zit. Als paarden niet goed bijgevoerd worden, zullen ze de bladeren van de grond eten en zo vergiftigd raken.
Het is overigens niet zo dat de noodklok moet worden opgehangen als het gaat om schimmels, want de meeste schimmelinfecties zijn onschuldig en goed te behandelen.

Ziektebeeld en symptomen

Bij atypische myopathie worden vrijwel alle spieren in het lichaam in zeer korte tijd aangetast. Het belangrijkste gevolg is dat de paarden niet of nauwelijks meer kunnen bewegen. In het beginstadium blijven paarden nog wel staan, koorts is eigenlijk nooit aanwezig en de eetlust is normaal. Vandaar worden de symptomen in het beginstadium vaak over het hoofd gezien.

Symptomen in beginstadium

Paard is sloom, heeft minder aandacht voor omgeving

• Rillen, zweten en beven
• Koliekachtige symptomen
• Bij stappen een stijve en korte gang
• Koffiekleurige urine
• Lage lichaamstemperatuur

Symptomen in het tweede stadium

• Niet meer kunnen blijven staan
• Liggen, eerst onrustig, later stil
• Niet kunnen eten
• Zeer zwaar ademen

Atypische myopathie treedt heel plotseling op. Zieke paarden worden binnen een paar uur heel ziek, en bij de meeste paarden duurt het hooguit drie dagen voordat ze sterven.

Diagnose en behandeling

De diagnose kan worden gesteld aan de hand van de klinische symptomen en door middel van bloed- en urineonderzoek. In het bloed wordt gekeken naar de waarden van de spierenzymen. In de urine wordt gekeken of er myoglobine in zit, de stof die de urine bruinkleurig maakt. Bij sectie kan de diagnose gesteld worden door middel van een spierbiopt.
Aangezien het merendeel van de paarden aan deze ziekte sterft zijn de behandelingsmogelijkheden beperkt. In de andere gevallen kan het paard naar een kliniek gebracht worden, alleen is het niet verstandig een paard met spierschade te vervoeren. Het beste is dus om bij de bovenstaande symptomen meteen een dierenarts te bellen, zodat het paard ter plekke behandeld kan worden of in de dichtstbijzijnde stal.
Het paard kan symptomatisch behandeld worden met pijnstillers en infusen. Als het paard moeilijk kan plassen kan de blaas worden gekatheteriseerd. Omdat de vetverbranding van de spieren aangetast is, krijgt het paard koolhydraten aangeboden, zodat hij die kan gebruiken als energiebron.

Preventie

Er is dus nog geen effectieve behandeling voor atypische myopathie, dus is het belangrijk dat een paardenhouder de volgende preventieve maatregelen neemt:

• Bied paarden die op de weide staan een goede, droge schuilmogelijkheid aan
• Houd weides schoon van paddenstoelen, bladeren en eikels
• Voor het hele jaar door mineralen en vitamines bij
• Geef alleen schoonwater, dus leidingwater
• Voorkom het voeren van hooi op een vochtige grond
• Ontworm en vaccineer op tijd

Plaats in de herfst en lente nooit paarden op een wei waar zich eerder gevallen van atypische myopathie hebben voorgedaan!
Het is absoluut niet nodig om paarden uit voorzorg niet meer dag en nacht buiten te laten staan. Dit is namelijk juist erg gezond voor lichaam en geest van het paard. Het is alleen belangrijk dat paarden het hele jaar door goed bijgevoerd worden, zodat deze niet in de verleiding raakt van de grond te gaan eten. Een hooiruif of –bak is dus een goede oplossing, samen met schuilmogelijkheid. Ook het paard in een paddock stallen in de natte maanden is een goede oplossing, natuurlijk moet er dan ook een schuilmogelijkheid en onbeperkt ruwvoer aanwezig zijn.