Cornu cutaneum (huidhoorn): symptomen, oorzaak & behandeling

Cornu cutaneum (huidhoorn): symptomen, oorzaak & behandeling Een cornu cutaneum of huidhoorn is een hoornachtig gezwelletje van enkele millimeters tot enkele centimeters, die zich manifesteert op chronisch aan zonlicht blootgestelde huid. De hoorn bestaat uit compacte massa's dode huidcellen. In veel gevallen ontstaat de hoornpilaar op de basis van een aktinische keratose of eenvoudige wrat. Soms zit er een beginnend plaveiselcelcarinoom onder; dat is een vorm van huidkanker. De kleur van een huidhoorn kan variëren van wit, roze, geel, geelbruin tot bruin. Behandeling bestaat uit chirurgische verwijdering van de huidhoorn. De kans op een huidhoorn is kleiner als je je huid goed beschermt tegen de zon.
Een zeer grote cornu cutaneum (huidhoorn) / Bron: Jojo, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Een zeer grote cornu cutaneum (huidhoorn) / Bron: Jojo, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Wat is een cornu cutaneum?

Een cornu cutaneum staat ook wel bekend onder de naam 'huidhoorn'. Een cornu cutaneum betekent letterlijk 'hoorn van de huid'. Een cornu cutaneum is een tamelijk veel voorkomend hoornachtig aangroeisel van de huid, die voornamelijk bestaat uit compact keratine (dode huidcellen) en waarvan de grootte varieert van enkele millimeters tot enkele centimeters. Zonexpositie is een predisponerende factor.

Synoniemen

Een cornu cutaneum staat ook bekend als cutaneous horn, huidhoorn of cutane hoorn.

Wie krijgt het?

Cornu cutaneum komt vaker voor bij ouderen, met een piekincidentie tussen 60 en 70 jaar. Ze komen even vaak voor bij mannen en vrouwen, hoewel er een groter risico is dat de laesie bij mannen kwaadaardig is. Men veronderstelt dat bepaalde mensen een groter risico lopen op het ontwikkelen van een huidhoorn, hoewel het ontwikkelen van een huidhoorn iedereen kan overkomen. Groepen met een hoger risico zijn:
  • mensen met een blanke huidskleur
  • infectie met humaan papillomavirus (HPV)
  • ouderen
  • mensen met veel huidschade door de zon

Oorzaak cornu cutaneum

Een cornu cutaneum is een hyperkeratose (verdikking van de huid met verhoorning) als reactie op bepaalde dermatologische aandoeningen (zie 'risicofactoren'). Door afwijkingen aan de huidcellen schilfert hoorn niet geleidelijk af, maar vormt deze een vaste, compacte massa.

Ouderdomswrat / Bron: Lmbuga, Wikimedia Commons (Publiek domein)Ouderdomswrat / Bron: Lmbuga, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Risicofactoren huidhoorn

Een cornu cutaneum komt vooral voor bij volwassenen en dan meestal bij oudere mensen met een lichte huid en een sterk door de zon beschadigde huid. Vaak gaat het gepaard met actinische keratosen. Maar ook andere huidafwijkingen kunnen aanleiding geven tot het ontstaan van een huidhoorn, zoals een verruca vulgaris (gewone wrat), verruca seborrhoica (ouderdomswrat), plaveiselcelcarcinoom (veel voorkomende vorm van huidkanker) of de ziekte van Bowen (plaveiselcelcarcinoom in situ). Onder de hoorn kunnen dus diverse huidafwijkingen van benigne of (pre)maligne oorsprong schuilgaan. In de meeste gevallen betreft het een goedaardige huidafwijking, en in 16 tot 40% van de gevallen wordt een (pre)maligne afwijking als basis van de hoorn gevonden.

Symptomen cornu cutaneum

Groote, vorm, kleur en locatie

De symptomen van cornu cutaneum (huidhoorn) zijn:
  • over het algemeen een gebogen, harde hoorn
  • huidhoorn is wit, roze, geel geelbruin of bruin van kleur
  • ze kunnen worden omringd door normale huid of een rand met een verdikte huid
  • de zijkant van de hoorn kan terrasvormig zijn met horizontale randen.
  • de basis van de hoorn kan plat zijn, uitsteken of als een krater zijn
  • ontsteking kan aanwezig zijn als gevolg van herhaald letsel.
  • de huidhoorn is tweemaal zo groot als de breedte aan de basis.
  • de omvang kan variëren van enkele millimeters tot enkele centimeters (en soms vele malen groter)
  • het gaat meestal om één huidhoorn, maar soms zijn er meerdere
  • ze kunnen overal op het lichaam voorkomen, maar komen vaker voor in de zon belichte delen, met name het hoofd en de oren, de achterkant van handen en onderarmen
  • ze kunnen ook voorkomen op de borst, nek, schouder en penis

Toelichting

Een cornu cutaneum manifesteert zich meestal in de chronische aan zon blootgestelde gebieden van het lichaam (typische locaties zijn neus, schedel, handrug, hals en oor) en ziet eruit als een hoornachtig gezwelletje van enkele millimeters tot enkele centimeters groot. Meestal gaat het om een hard aanvoelende wat bleek gelig of witgrijs hoornpilaar, welke bestaat uit dode huidcellen. Wanneer de huidhoorn wordt verwijderd, wordt meestal een rood wondje zichtbaar, met soms een enigszins opgeworpen randje.

Alarmsymptomen

Iedereen die een huidhoorn ontdekt, moet een afspraak maken met zijn of haar huisarts om de hoorn te laten beoordelen op kanker. Degenen die een bestaande cornu cutaneum reeds hebben laten onderzoeken door een arts, moeten onmiddellijk een nieuwe afspraak maken als een van de volgende symptomen optreedt:
  • pijn
  • een toename in grootte
  • roodheid aan de basis van de hoorn
  • de hoorn wordt breder dan dat hij lang is
  • een harde of gebobbelde huid omringt de hoorn

De bovenstaande symptomen duiden erop dat de hoorn mogelijk kwaadaardig is geworden.

Onderzoek en diagnose

De diagnose wordt meestal op het oog gesteld, waarbij door de arts ook de rest van de huid onderzocht wordt op eventuele afwijkingen.Histologisch onderzoek (onderzoek van het weefsel onder een microscoop) is van belang om kwaadaardigheid uit te sluiten.

Cornu cutaneum (huidhoorn) / Bron: Klaus D. Peter, Gummersbach, Germany, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Cornu cutaneum (huidhoorn) / Bron: Klaus D. Peter, Gummersbach, Germany, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Behandeling cornu cutaneum

Chirurgische verwijdering

Behandeling bestaat uit chirurgische verwijdering door middel van excisie (wegsnijden) of diepe curettage (weglepelen). Het preparaat zal worden aangeboden voor microscopisch onderzoeken aan de patholoog, zodat bekeken kan worden of er een maligniteit (kwaadaardigheid) aan ten grondslag ligt.

Vermijd te veel zonlicht

Zonpreventie is geboden, aangezien de huidschade voornamelijk door zonlicht wordt geluxeerd.

Complicaties

Pijn en ontsteking kunnen optreden als de huidhoorn beschadigd raakt in de huid. Een cornu cutaneum kan een teken van kanker zijn, dus het is belangrijk de plek te laten beoordelen door je huisarts. Symptomen waarbij je altijd je huisarts moet inschakelen, zijn:
  • een nieuwe huidhoorn
  • pijn en ontsteking van de huidhoorn of de huid eromheen
  • roodheid of bloeding
  • snelle groei
  • harde of verdikkende huid aan de basis van de hoorn

Preventie

Hoewel er geen duidelijke preventieve maatregelen zijn om huidhoorns te voorkomen, kan het vermijden van blootstelling aan de zon en het gebruik van een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor het risico verminderen.

Prognose

Een cutane hoorn is niet besmettelijk en kan zich niet verspreiden naar andere mensen. Het is een huidgroei die kan lijken op een hoorn, kegel of grote bult. Een huidhoorn komt vaker voor bij ouderen en verschijnt meestal op delen van het lichaam die zijn blootgesteld aan de zon.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Korstje op oor of bultje op oorschelp: oorzaak & behandelingKorstje op oor of bultje op oorschelp: oorzaak & behandelingLast van een pijnlijk knobbeltje, wondje of korstje op de buitenste of de binnenste rand van de oorschelp? Dat kan behoo…
Verruca filiformis: wratten in het gezicht verwijderenVerruca filiformis: wratten in het gezicht verwijderenWratten zijn een bijna universeel probleem. Ze zitten soms op lastige plekken en worden als cosmetisch storend ervaren,…
Bultje op hoofd: oorzaken van bult of knobbeltje hoofdhuidBultje op hoofd: oorzaken van bult of knobbeltje hoofdhuidEen bultje op het hoofd of een knobbeltje op het hoofd kent meerdere mogelijke oorzaken. Bij verwonding van het hoofd, b…
Keratoacanthoom: symptomen, oorzaak en behandelingKeratoacanthoom: symptomen, oorzaak en behandelingKeratoacanthoom is een goedaardige en snelgroeiende huidtumor dat vrij algemeen voorkomt. Vermoedelijk speelt (veelvuldi…

De cranberry of grote veenbes levert sap na vorstDe cranberry of grote veenbes levert sap na vorstVeel mensen weten inmiddels wel dat de cranberry heel veel vitamine C levert. En dat je de cranberry kunt inzetten bij b…
Goedaardige borstaandoeningen: roodheid, pijn en knobbeltjesGoedaardige borstaandoeningen: roodheid, pijn en knobbeltjesVrijwel niemand heeft twee volledig gelijke borsten. Vaak is de ene borst wat groter dan de andere of zit de ene tepel n…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Klaus D. Peter, Gummersbach, Germany, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
  • DermNet NZ. Cutaneous horn. https://www.dermnetnz.org/topics/cutaneous-horn/ (ingezien op 22-9-2018)
  • Dr. R.I.F. van der Waal, prof. dr. H.A.M. Neumann (red.): Praktische dermatologie - Klinische atlas met 470 afbeeldingen in kleur, Prelum uitgevers, Houten, 2009.
  • G.L. Veraart: Cornu cutaneum, in: Kleine kwalen in de huisartspraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.71-73.
  • Healthline. What Is a Cutaneous Horn? https://www.healthline.com/health/cutaneous-horn (ingezien op 22-9-2018)
  • Medical News Today. What is a cutaneous horn? https://www.medicalnewstoday.com/articles/318953.php (ingezien op 22-9-2018)
  • Ned Tijdschr Geneeskd. 1927;71:1060
  • Afbeelding bron 1: Jojo, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Lmbuga, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 3: Klaus D. Peter, Gummersbach, Germany, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
Reactie

Frans Copini, 08-10-2016
Volgens mij is er ook een mogelijkheid om huidhoorn met een zalf te bestrijden. In Duitsland schijnt er een middel te zijn dat niet in Nederland verkrijgbaar is.Ik heb het zelf op de knokkels van beide pinken op de rug van mijn hand dus. Ik zou graag een niet operatieve oplossing willen proberen. Reactie infoteur, 10-10-2016
Omdat een huidhoorn kan uitgaan van een plaveiselcelcarcinoom (een vorm van huidkanker), is het operatief verwijderen de methode van voorkeur. Daarna wordt het weefsel microscopisch onderzocht door de patholoog.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 05-09-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.