Stenen en mineralen (bodemschatten)

Stenen en Mineralen. Wat is het verschil tussen (kiezel)steen, erts en mineraal? Hoeveel soorten gesteente zijn er en hoe oud zijn ze? Wat hebben marmer, krijt en kalksteen gemeen? Waarom zijn edelstenen kostbaar? Wat is sedimentair, metamorf, calciet, graniet, obsidiaan, basalt, marmer, krijt? Waar komt zout vandaan? Waarom kan steenkool branden? Welk gesteente is zo licht dat het blijft drijven? Boeiende vragen en antwoorden over gesteente, erts en mineralen, kun je vinden in dit artikel.

Weetjes over stenen en mineralen

• Wat is het verschil tussen Rots Steen Erts en Mineraal?
• Hoeveel soorten gesteente bestaan er?
• Hoe oud zijn gesteenten?
• In welke zin komen marmer, krijt en kalksteen met elkaar overeen?
• Waarom zijn edelstenen zo kostbaar?
• Waar komt ons zout vandaan?
• Waarom kan steenkool branden?
• Welk gesteente is zo licht dat het in water drijft?

Wat is het verschil tussen Rots Steen Erts en Mineraal?

Rotsgesteente is het harde materiaal dat in de aardbodem te vinden is. Gesteente wordt ook wel als benaming voor rots gebruikt. Meestal verstaat men onder rots een stuk van een gesteenteberg; een stukje ervan wordt dan steen genoemd. Wanneer deze in een rivier meegevoerd en langzaam rondgeslepen is, spreekt men van een kiezelsteen.

Rots en gesteente bestaan uit stoffen die men mineralen noemt. Zo is bijvoorbeeld kalksteen een gesteente dat uit het mineraal calciet of calciumcarbonaat bestaat. Meer over kalksteen en calciet, kun je vinden Grotten en Druipsteengrot. Diverse gesteenten bevatten verschillende mineralen.

Erts is de benaming voor gesteente dat voor de mens nuttige mineralen bevat. Zo worden metalen bijvoorbeeld gemaakt uit de mineralen in (metaal)ertsen.

Hoeveel soorten gesteente bestaan er?

Afhankelijk van de wijze waarop gesteente is gevormd, zijn er drie hoofdsoorten te onderscheiden:

• Sedimentair gesteente werd lang geleden in lagen gevormd, vaak op de bodem van de zee. Hiertoe behoren kalksteen, conglomeraat en zandsteen. Het zijn zogenaamde afzettingsgesteenten.
• Stollingsgesteenten zijn ontstaan uit vloeibaar gesteente, zoals afgekoeld en verhard lava uit vulkanen. Hiertoe behoren graniet, obsidiaan (vulkanisch glas) en basalt.
• Metamorfe gesteenten zijn ontstaan uit afzettings- of stollingsgesteenten die door de inwerking van b.v. hitte en andere omstandigheden of oorzaken veranderingen ondergingen. Hiertoe behoren marmer en leisteen.

Hoe oud zijn gesteenten?

De oudste gesteenten die men kent, hebben een ouderdom van 4600 miljoen jaar. Dit is dezelfde leeftijd als de aarde zelf. Deze gesteenten komen voor in meteorieten uit de ruimte en de maan. De gesteenten op aarde zijn oud, maar niet zo oud als die uit de ruimte.

In welke zin komen marmer, krijt en kalksteen met elkaar overeen?

Marmer, krijt en kalksteen zijn wat hun uiterlijke verschijning betreft totaal verschillend. Marmer is een hard, veelal wit gesteente met strepen of zwemen kleur erdoor. Men maakt er vaak fraaie steenblokken voor decoratieve doeleinden, standbeelden en ook grafstenen van. Krijt is juist een zacht, wit gesteente waarmee je kunt schrijven. Kalksteen is lichtgrijs gesteente, dat o.a. gebruikt wordt bij de wegenbouw en om cement te maken.

Niettemin is er een overeenkomst tussen deze drie. Al deze gesteenten bestaan namelijk uit eenzelfde mineraal en dit is calciumcarbonaat. Ze lijken alleen zo verschillend, omdat ze een verschillende ontstaanswijze hebben.

Waarom zijn edelstenen zo kostbaar?

Edelstenen zijn kostbare stenen zoals bijvoorbeeld diamanten en smaragden. Deze stenen worden in gesteenten in de aardbodem gevonden. De stenen hebben schitterende kleuren en kunnen op allerlei manier bewerkt, gekloofd en geslepen worden om ze in het licht te laten schitteren. De reden dat ze zo kostbaar zijn is eigenlijk heel simpel: omdat ze zo zeldzaam zijn c.q. schaars in de aardbodem voorkomen.

Waar komt ons zout vandaan?

Keukenzout of tafelzout dat we consumeren oftewel in onze voeding gebruiken, komt uit het mineraal zout. De scheikundige of chemische naam voor zout is natriumchloride. Zout komt voor in zeewater, waarin het is opgelost en als vast mineraal in de aardbodem, de zogenaamde zoutmijnen. Men bereidt dit zout ook wel door beperkte hoeveelheden zeewater door de zonnewarmte te laten verdampen.

Waarom kan steenkool branden?

Steenkool is een harde substantie, net als gesteente, maar steenkool kan branden, hetgeen gesteente niet kan. De reden hiervoor is dat steenkool eigenlijk geen gesteente is, maar uit restanten hout bestaat. En hout is een materiaal dat heel makkelijk brandt.

Steenkool bestaat uit overblijfselen van bomen die miljoenen jaren geleden bestonden. Na het afsterven raakten deze bomen verzonken in de bodem en op de langere duur ontstond hier steenkool uit. De benaming 'steen' in steenkool is dus eigenlijk een beetje misleidend.

Welk gesteente is zo licht dat het in water drijft?

Puimsteen is zo licht dat het in water blijft drijven. Puimsteen blijft drijven,daar het geen 'vol' gesteente is, maar poreus. Het is doorspekt met kleine holtes die lucht bevatten. Deze holtes zijn erin gekomen doordat puimsteen ontstaat uit de lava van vulkaanuitbarstingen. Daar lava in contact komt met lucht, sluiten zich hier al stollend luchtbelletjes in.

Lees verder

• Bergen, gletsjers & lawines
• Grotten en Druipsteengrot
• Aardbeving & vulkaanuitbarsting
• Elementen en metalen
• De Aarde (aardbol)