Alles wat je wilt weten over MDF

Voor mensen die graag zelf bijvoorbeeld meubels maken, kennen vast en zeker het (plaat)materiaal MDF, oftewel Medium Density Fibreboard. MDF is een geperst board met een middelharde dichtheid (=medium density). MDF bestaat uit fijngemalen houtvezels die zijn gedroogd en door middel van harsen met elkaar verbonden zijn middels persen. MDF materiaal is zeer goed bewerkbaar. Maar wat is nu precies MDF? MDF, oftwel Medium Density Fibreboard is een geperst board met een middelharde dichtheid. MDF bestaat uit fijngemalen houtvezels die zijn gedroogd en door middel van harsen met elkaar verbonden zijn middels persen. MDF werd halverwege de jaren zestig al gefabriceerd in Amerika, maar werd vanaf einde jaren zeventig pas in Europa een veelgebruikt materiaal.

Doorontwikkeling van MDF voor toepassingsdoeleinden

Inmiddels is het product MDF doorontwikkeld om geschikt te zijn voor uiteenlopende doeleinden. Zo is het standaard MDF niet buiten te gebruiken omdat het niet tegen water kan. Inmiddels is er een watervaste MDF soort. Platen voor op de vloer moeten meer gewicht kunnen dragen en minder hard slijten, dan MDF platen waar meubels van worden gebouwd. Door het aanpassen van bepaalde eigenschappen van het materiaal wordt het meer of minder geschikt voor toepassing.

MDF en het milieu

Voor de productie van MDF wordt vooral resthout gebruikt uit de houtindustrie en dunningshout uit Europa. Dat is op zich een 'groene gedachte' om het afvalproduct uit een andere proces te hergebruiken.

De milieubelasting van de verschillende houthoudende plaatmaterialen, en dus MDF, hangt af van de herkomst van het hout, van het bindmiddel en van eventuele gevolgen voor de afvalverwerking. Dat is bij MDF meer belastend dan gewoon hout. Het toepassen van lijmen, de energie voor bewerking, en de emissie van stoffen die vrijkomen uit niet-afgewerkte delen zijn juist meer belastend voor het milieu. Uiteraard is hier de keuze voor FSC gelabeld hout een logische keuze boven niet FSC gelabeld hout.

Voordelen

MDF materiaal is zeer goed bewerkbaar: Het laat zich makkelijk (op maat) zagen, je kunt er makkelijk in frezen, het splintert niet vanwege de fijne vezelstructuur. Het materiaal werkt niet of nauwelijks, wat echt hout wel doet bijvoorbeeld door temperatuurverschillen. Tevens beschikt het materiaal over een grote buigsterkte. Je kunt makkelijk schroeven op spijkers in MDF krijgen (even voorboren is wel aangeraden). MDF heeft een betere lijmvastheid, een zeer hoge slijtvastheid, een hoog breekpunt dan hout. Een uitzonderlijke dimensionale stabiliteit maken het product hoogwaardiger dan de meeste geprefabriceerde houtproducten. MDF wordt gebuikt in vele industrieën en toegepast voor uiteenlopende doeleinden.
Er zijn al veel voorgevormde producten beschikbaar, zoals deuren en deurlijsten, doodskisten, kasten, keukens, laminaatparket, meubelen, plafond- en wanddecoratie, (sier)plinten, schoenhakken, speelgoed, trapleuningen en trapconstructies, vensterbanken en zelfs WC-brillen

Aandachtspunten bij werken met MDF

Naast alle voordelen van MDF heeft ook het werken met dit materiaal de nodige aandachtspunten. Soms zijn het praktische punten waar je rekening mee kunt en moet houden, maar ook de gezondheid is een onderwerp van aandacht:

Dikke MDF platen zijn binnenin poreus

Omdat MDF platen worden geperst zal bij dikkere platen (>18 mm) de kern minder vast (dus poreus) zijn dan het aan het oppervlak. Hoe dikker de plaat des groter de mogelijkheid van een poreuze kern. Dat komt doordat de hars bij dunnere platen wel door de gehele dikte van de plaat wordt geperst en uithard en bij dikke panelen de hars dus niet door de gehele dikte van de plaat evenredig sterk doorkomt bij het persen. Je merkt het ondermeer bij de afwerking van zijkanten van dikkere panelen, zeker wanneer je een plaat hebt doorgezaagd. High Density Fibreboard (HDF) is als MDF maar dan van hogere kwaliteit: de vezels worden sterker geperst tot een plaat met een hogere dichtheid.

Vervorming door belasting

MDF heeft de eigenschap van doorzakken bij een langdurige zware belasting. Denk aan een boekenplank waar langere tijd boeken op staan. Eenmaal doorgezakt, behoudt MDF deze vorm. Zeker als je bijvoorbeeld een kast bouwt, zit je daar niet op te wachten.

Schilderen van MDF
Het schilderen of verven van MDF gaat minder makkelijk dan gewoon hout. Dat komt voornamelijk door de poreuze structuur dat de verf als het ware opzuigt. Er wordt dan ook aangeraden twee lagen grondverf aan te brengen. Er is speciale MDF grondverf beschikbaar. Ook zijn er MDF platen te koop die al een laag grondverf standaard hebben. Deze zijn direct overschilderbaar. Let bij het schilderen van dikkere MDF platen vooral ook op de zijkanten. Als eerder beschreven zijn dikkere platen binnenin meer poreus. Je ziet de (grond)verf dan ook direct worden opgezogen. Na de grondverf kunnen de MDF platen worden afgelakt met meerdere lagen hoog- of zijdeglans.

Gezondheid

MDF platen bevatten methyleendifenyldi-isocyanaat (MDI) en formaldehydeharsen. Deze stoffen zouden volledig uitgewerkt moeten zijn na productie. Echter, er zijn vermoedens dat in enkele gevallen de ontwikkeling van beroepsastma kan optreden: beroepsastma op MDI (Methyl Difenyl Diisocyanaat) of beroepsastma op formaldehyde bij mensen die dagelijks veel met MDF werken.

In theorie kan ook de houtstof die vrij komt bij schuren, zagen, frezen, boren en schaven zorgen voor gezondheidsproblemen. Er is zelfs (in theorie) kans op beroepsastma op hout . De hoeveelheid stof die vrijkomt, hangt af van meerdere factoren. Bij werken met MDF komt meer stof vrij dan bij multiplex of massief hout. Ook het type gereedschap is van invloed. Een cirkelzaag geeft aanzienlijk meer stof dan een hand- of decoupeerzaag. Sommige (elektrische) gereedschappen hebben de mogelijkheid om de stof direct af te zuigen. Dat geniet natuurlijk sterk de voorkeur.

Onderschat het probleem van houtstof niet. Het effect op de gezondheid kan heel verschillend per houtsoort zijn. Je kunt een allergie opbouwen voor bepaalde bestanddelen binnen houtsoorten. Er zijn zelfs bestanddelen in houtsoorten die kankerverwekkende eigenschappen hebben. Het kan irritaties tot gevolg hebben aan huid, ogen, luchtwegen of zelfs neuskanker.

Lees verder

• Boormachines, welke moet ik hebben?
• Zelf een wisselschakeling of hotelschakeling aanleggen
• Kitten kun je zelf ... en zo doe je het!