Piekeren is fantaseren in zijn meest negatieve vorm

Dit artikel is tot stand gekomen door een kreet van een Loesje scheurkalender. Deze luidt: Piekeren is de verkeerde kant op fantaseren. Een boeiende gedachte die aanzette tot nadenken, want wat is dat nou eigenlijk piekeren? Heeft piekeren eigenlijk wel nut en wat is het verschil tussen piekeren en je zorgen maken? Bij piekeren maak je je vaak druk over problemen met een langere looptijd. Soms ook over zaken die misschien in de toekomst gaan gebeuren.

Zorgen maken

Wanneer we piekeren maken we ons zorgen om een bepaalde situatie. We gaan nadenken over de consequenties die een bepaalde handeling kan hebben en er volgen de meest vreselijke doemscenario's. Dit kan optreden wanneer er een kind of partner te laat thuis komt en we gaan fantaseren over wat er gebeurt kan zijn. Dat zijn meestal dan niet dingen als tijd vergeten. Nee, de meest afschuwelijke scenario's spelen zich in je hoofd af. Een ander voorbeeld is geldproblemen. Je denkt niet oplossingsgericht maar haalt je de meest vreselijke dingen in je hoofd zoals auto kwijtraken of dakloos worden. Nog een voorbeeld: piekeren over je gezondheid en bij elk pijntje een ziekte proberen te vinden. Dus misschien heeft de Loesje scheurkalender wel gelijk, piekeren is een negatieve manier van fantaseren. Meestal weten we gelukkig zelf ook wel dat het zo'n vaart niet zal lopen en dat we aan het piekeren zijn.

Nut van piekeren

Een lichte vorm van piekeren houdt ons scherp en zorgt dat we goed voorbereid zijn. Voorbeelden zijn:

• piekeren of je genoeg in huis hebt gehaald voor de visite.
• piekeren of je alles wel bij je hebt voor de vakantie.
• piekeren of de verzekering of het pensioen wel goed geregeld zijn.

Wanneer het goed is zet deze manier van piekeren je aan tot actie en controle waardoor je goed beslagen ten ijs komt of bepaalde zaken eens nader bekijkt en waar nodig aanpast.

Wanneer piekeren niet meer nuttig is

Het wordt vervelend wanneer we gaan piekeren over zaken waar we geen controle over hebben of wanneer we erin doorslaan.
Voorbeeld: Het is niet erg om te piekeren over inbraak wanneer dit ertoe leidt dat je je huis beter beveiligd. Het wordt wel een probleem wanneer je huis goed beveiligd is en je blijft piekeren. Dan sla je er in door. Je hebt gedaan wat je moet doen, wanneer er nu nog wordt ingebroken is er sprake van overmacht en pech. Het heeft geen zin om hierover van te voren te gaan piekeren.
Ook wordt het vervelend wanneer het jezelf of je kinderen in hun bewegingsruimte gaat beperken. Het is oké om je zorgen te maken wanneer je kind op het klimrek klimt. Het is ook prima om het kind in de gaten te houden en in te grijpen wanneer het kind overmoedig wordt. Het wordt een ander verhaal wanneer je van tevoren al zoveel doemscenario's ziet opduiken dat je het kind verbiedt op het klimrek te gaan en zelfs bang gaat maken door te zeggen dat hij eraf gaat vallen en dan in het ziekenhuis belandt.

Wanneer piekeren we

Meestal slaan we aan het piekeren wanneer we niets beters te doen hebben en wanneer we op dat moment niets aan de situatie kunnen veranderen. Dat is dan meestal 's nachts of soms op het werk, wanneer het niet druk is.

Piekeren doorbreken

• Wanneer je piekert is het misschien handig om jezelf voor te houden dat de kans dat hetgeen gebeurt waar je over piekert erg klein is. Je bent aan het fantaseren. De kans dat je de loterij wint en miljonair wordt is bijzonder klein maar we fantaseren er allemaal over. De angst dat ons iets akeligs overkomt is gelukkig eveneens erg klein.
• Probeer je angsten om te zetten in daden. Komt je kind te laat thuis en ben je ongerust. Bel al zijn vrienden en vriendinnen op en ga zoeken. Misschien dat je dat niet wil omdat je weet dat dit ruzie op zal leveren, maar dat is dan gelijk een goede les voor het kind. De volgende keer zal hij echt wel op tijd zijn.
• Wanneer je 's nachts gaat piekeren probeer je dan te ontspannen. Focus je heel erg op je lichaam en ontspan lichaamsdeel voor lichaamsdeel. Begin met je linker tenen, dan je linkervoet, daarna je linker onderbeen, enz.

Loesje heeft wel gelijk. Piekeren is de verkeerde kant op fantaseren.