Acceptance and Commitment Therapy

Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een vorm van therapie die sinds de jaren negentig bestaat. Voortvloeiend uit de cognitieve gedragstherapie (CGT) wordt ACT steeds meer toegepast als bewezen effectieve therapie voor een scala aan aandoeningen zoals depressiviteit, angst- en paniekstoornissen, PTSS, eetstoornissen, chronische pijn- of vermoeidheidsklachten en een aantal aanverwante aandoeningen. ACT is ook geschikt voor personen die geen klachten hebben en geïnteresseerd zijn in persoonlijkheidsontwikkeling.

Wat houdt ACT in?

Als therapievorm van de derde generatie biedt ACT een aantal nieuwe gezichtspunten. Therapievormen van de eerste generatie, die tegenwoordig niet meer worden toegepast, waren gebaseerd op het eenvoudige model van beloning en straf. De tweede generatie, waaronder CGT valt, is gericht op het veranderen van gedrag dat tot problemen leidt, door middel van het omvormen van negatieve gedachten en aannames, die geen reëel beeld van de werkelijkheid zijn. Wanneer deze gedachten en aannames positief worden, zal het gedrag van de persoon ook positief veranderen. De focus van therapievormen van de derde generatie, waaronder ACT valt, is, ligt eveneens op gedachten, maar op een andere manier. Gedachten hoeven niet veranderd te worden, het gaat er juist om dat ze er mogen zijn, negatief of positief, maar dat ze minder invloed op het doen en laten van de persoon krijgen.

Accepteren kun je leren

ACT bestaat uit een aantal stappen. Het betekent letterlijk acceptatie- en bereidheidstherapie. Bereidheid kun je, wanneer dit leidt tot concrete acties, ook vertalen als toewijding. Accepteren wordt soms verward met het negeren, of wegdrukken van negatieve gedachten. Dat is absoluut niet de bedoeling bij ACT. Accepteren betekent prettige, maar ook vervelende omstandigheden, gevoelens en gedachten toelaten en er geen oordeel over vellen. Je gaat niet alles omvormen totdat het positief is. Wanneer iets naars je overkomt, zou het vreemd zijn als je erom gaat staan juichen. Wanneer je last van een aandoening hebt, is het zinloos om te doen alsof deze aandoening er niet is, of om je er heel hard tegen te verzetten. Je leert om niet te vechten tegen negatieve gevoelens en gedachten en om vervelende situaties niet te vermijden, maar om te ervaren hoe die nare gevoelens of gedachten over iets precies aanvoelen. Omdat je je tegelijk bewust wordt van de dingen die het leven voor jou de moeite waard maken, oftewel je waarden, zul je gaan beseffen dat negativiteit accepteren niet betekent, dat je ongelukkig wordt.

Gevoelens en gedachten horen bij je

Het is wetenschappelijk bewezen dan mensen per dag ongeveer 40.000 gedachten hebben. Het merendeel hiervan wordt automatisch gevormd, als gevolg van aangeboren of aangeleerde reacties van het brein. Bij iedereen is ongeveer 30% van deze gedachten positief en 70% negatief. Dit is zo, omdat negatieve gedachten zoals gevaar, belangrijker zijn voor je overlevingskansen dan positieve gedachten zoals genot. Dat is handig om geen ongelukken te krijgen, maar niet om positief in het leven te staan. Je kunt je gedachten proberen te zien als schaakstukken en jezelf als het schaakbord. Jij bent het geheel, waarbinnen positieve (witte) schaakstukken constant een spel spelen met negatieve (zwarte) schaakstukken. Alleen heeft een regel bepaald, dat zwart vanaf het begin al in de meerderheid is en deze zal dus bijna altijd winnen. Je kunt aan de hand van vele praktische oefeningen bij ACT leren, om jezelf als geheel, het schaakbord, te zien, dat kan voortbewegen zonder zich bezig te houden met het voortdurende schaakspel. Je leert, dat je niet je gedachten bent en je laat je gedachten hun eigen gevecht uitvechten, zonder dat je je erdoor laat belemmeren in het leven.