Vallende sterren, Meteoroiden, Meteoren en Meteorieten

Meteoroïden, meteoren en meteorieten zijn eigenlijk drie verschillende namen voor hetzelfde object. In de volksmond wordt het gewoon een 'vallende ster' genoemd. Maar sterren vallen over het algemeen niet! Iedere nacht zijn er 'vallende sterren' te zien mits de bewolking het toelaat. Maar wat zijn deze 'vallende sterren' dan eigenlijk wel? Waar komen ze vandaan, hoe ontstaan ze en waaruit bestaan ze?

Hoofdstukken

• Meteoor.
• Meteoroïden.
• Meteoriet.
• Meteorietsoorten.
• Meteorietenzwerm.
• Enkele bekende meteorietenzwermen.

.

Meteoor.

Een vallende ster wordt simpelweg uitgelegd als zijnde: een stukje ruimtegruis die in de atmosfeer verbrandt. Als een meteoroïden, meteoren en meteorieten een en dezelfde benaming is voor hetzelfde object, wat is dan de meteoor?
Om de zon komt, naast planeten, ook veel gruis, ijs en stof voor. De aarde kan in zijn baan om de zon zo een stukje gruis, ijs of stof tegenkomen. Als zo een stukje gruis hoog (±100 kilometer) in de atmosfeer terecht komt zal het door de wrijving verbranden, wij zien dan een lichtspoor. Wij noemen dit verschijnsel een 'vallende ster'. Maar de juiste benaming hiervoor is eigenlijk 'meteoor'. Het lichtspoor die we zien wordt niet enkel veroorzaakt door het verbranden. Door de hoge snelheid van het gruis bezit het heel veel kinetische energie(bewegingsenergie). Door de kinetische energie worden er elektronen van atomen in de atmosfeer weggeslagen (het atoom wordt geïoniseerd). Als de los geslagen elektronen weer terug komen bij de atomen(recombineren) komt er energie vrij in de vorm van licht. Dit veroorzaakt het grootste deel van het lichtspoor wat we zien. Meteorieten vallen 24 uur per dag maar zijn alleen ’s nachts zichtbaar. Door het ioniseren van atomen in de atmosfeer zijn meteorieten overdag te ‘zien’ met radio astronomie.

Meteoroïden.

Als een meteoor een stuk ruimte gruis, ijs of stof is, die in de atmosfeer verbrandt, wat is een meteoroïde dan? Een meteoroïde is eigenlijk het gruis, ijs of stof die zich buiten de atmosfeer bevindt. Het is kleiner dan een planetoïde, maar groter dan interplanetaire materie. Het kan een overblijfsel zijn van het ontstaan van het zonnestelsel of restanten van een komeet. Als het een overblijfsel is van het ontstaan van het zonnestelsel dan zijn het sporadische meteoren. Deze komen over het algemeen uit de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter. Door botsingen tussen planetoïde kunnen brokstukken uit de planetoïdengordel worden geslingerd. Dit soort meteoroïden komt de aarde zeer regelmatig tegen. Op een donkere nacht zijn er altijd wel een paar te zien. Het is echter anders dan met restanten van kometen. Een komeet is een zogeheten 'vuile sneeuwbal' die bestaat uit gruis, ijs en bevroren gassen. Kometen bewegen in een ruime baan om de zon, maar als ze de zon naderen zal door de warmte het ijs smelten. Hierdoor komt het gruis en de gassen vrij en zo laat een komeet een spoor van gruis en stof achter. Als de aarde zich door zo een achter gebleven spoor beweegt dan is op aarde een meteorietenregen waar te nemen. Per uur kunnen er tientallen meteoren waargenomen worden. Aangezien de meeste kometen bekent zijn en ook hun baan om de zon, is een meteorietenregen goed te voorspellen. Ieder jaar komt de aarde weer door dezelfde baan van meteoroïden welk door de komeet zijn achtergelaten.

Meteoriet.

De benamingen meteoor en meteoroïde zijn nu bekend, blijft alleen de meteoriet over. Wanneer een meteoroïde de dampkring binnendringt wordt het een meteoor. Wanneer deze meteoor de tocht door de atmosfeer overleeft en op de aarde terecht komt spreekt men van een meteoriet. Meteoroïden komen met de ongelofelijke snelheid de atmosfeer binnen, deze snelheid ligt tussen de 35.000 en 250.000 km/uur. Wil een relatief kleine meteoroïde het aardoppervlak bereiken dan mag de snelheid niet groter zijn dan 100.000 km/uur. Een zeer grote meteoroïde, van meer dan 100.000 kilo, ondervindt relatief weinig weerstand en kan een grote krater veroorzaken.

Meteorietsoorten.

Meteorieten worden in drie groepen ingedeeld afhankelijk van hun samenstelling. Meteorieten zijn moeilijk te vinden en te onderscheiden. De meeste op aarde gevonden meteorieten zijn overblijfsels van meteoroïde die exploderen in de atmosfeer. Sommige meteorieten zijn te herkennen aan een dun glasachtig laagje aan de buitenkant van de meteoriet. Door de hitte die ontstaat bij de wrijving met de atmosfeer smelt de buitenste laag van de meteoriet, als deze daarna afkoelt vormt er zich een donkere verglaasde korst rond de meteoriet.

• Steenmeteorieten 92,8% van alle gevonden meteorieten; is het meest voorkomende meteorietsoort die op het aardoppervlak wordt gevonden. Steenmeteorieten worden ingedeeld in twee subklassen, Chrondrieten en Achondrieten. Met een aandeel van 85% van alle steenmeteorieten komt de Chrondrieten het meest voor. De resterende 15% zijn dus Achondrieten. Steenmeteorieten zijn meestal afkomstig van de mantel van planetoïde.
• IJzermeteorieten 5,7% van alle gevonden meteorieten; zijn zeer moeilijk te herkennen. Het hoge gewicht door het hoge ijzergehalte is een aanduiding voor een ijzermeteoriet. Nog een belangrijke aanduiding voor een ijzermeteoriet is de aanwezigheid van nikkel. IJzermeteorieten zijn afkomstig van de kern van planetoïden.
• Steen-ijzermeteorieten 1,5% van alle gevonden meteorieten; bestaan voornamelijk uit steenachtige materialen, silicaten en metalen. Steen-ijzeremeteorieten worden zelden gevonden.

Meteorietenzwerm.

Wanneer men een meteorietenzwerm waarneemt lijken alle meteoren uit hetzelfde punt te komen. Dit punt wordt het radiant genoemd. Eigenlijk lopen alle de banen van meteorieten uit één zwerm parallel. Het is het perspectief wat het doet lijken of ze allen uit één punt komen. Net als je op de treinrails staat dan lijken deze ook in één punt te verdwijnen. Vanaf de aarde gezien lijkt een meteorietenzwerm dan ook uit één punt te komen, of vanuit één sterrenbeeld. Een meteorietenzwerm krijgt dan ook de naam van het sterrenbeeld waarin het radiant ligt.

Enkele bekende meteorietenzwermen.

Lees verder

• Bewoonbare zone om een ster
• James Webb ruimte telescoop opvolger van de Hubble
• Verschil tussen roodverschuiving en blauwverschuiving
• Zijn de fundamenten van de Big Bang theorie stevig?