Mozaïek: rand in badkamer of wc maken

Mozaïek maken kan iedereen, want het is helemaal niet moeilijk. Stukjes tegel tegen elkaar leggen, als een puzzel, meer is het in feite niet. Toch lijkt het tegelijkertijd ook op kunst, en soms is het dat ook. Denk maar aan de Spaanse kunstenaar Antoni Gaudí. Met mozaïek versier je natte ruimtes in je huis, zoals je badkamer. En omdat een hele muur wel een grote klus is, gaat 'enkel' een tegelrand in je badkamer mozaïeken een stukje sneller. Maar hoe doe je dat? Het is leuk om een persoonlijke tint aan te brengen in je huis. Dat kan mooi met mozaïek, bijvoorbeeld in je keuken, badkamer of wc. Er zijn mensen die het geweldig vinden om maandenlang elke vrije minuut te besteden aan het mozaïeken van een complete keukenmuur of badkamerwand. Maar omdat dat dat wel heel veel tijd kost en je vast nog meer te doen hebt, zijn er snellere mogelijkheden: de mozaïekrand!

Inhoud:

• Tegelrand vrijlaten
• Kleuren kiezen voor tegels en voeg
• Tegels kopen
• Gaas kopen
• Mozaïekplank maken
• Patroon bepalen
• Mozaïekstukjes slaan, knippen, vijlen
• Tegelstukjes plakken
• Lijmen en voegen
• Tijdelijke oplossing: triplex stroken

Tegelrand vrijlaten

Het makkelijkste is om eerst de wand op de gebruikelijke manier te laten betegelen. Laat daarin een rand onbetegeld uitsparen. Hier worden dus geen tegels aangebracht. De rand dient overal even hoog of breed te zijn. In de voorbeelden op de foto's in dit artikel is de rand zo'n 10 centimeter breed -inclusief voeg boven en onder-.

Kleuren kiezen voor tegels en voeg

Maak eerst een keuze uit de kleuren tegels. In mozaïekwinkels is meestal een ruime keuze aanwezig. Vraag advies over soorten tegels en hoeveel je nodig hebt. Bij mozaïek houd je restjes over en daarom heb je meer tegels nodig dan het oppervlakte van de te mozaïeken rand. Denk goed na over de kleur, in de winkel kan je de kleuren mooi bij elkaar zoeken en leggen. Maak het niet te bont, denk goed na over je keuze. Een ton-sur-ton kleurkeuze kan erg mooi zijn, ofwel 'naast elkaar geplaatste nuances van een enkele kleur'. Ook de voeg is bepalend voor het effect van je mozaïekwerk. Maar omdat je met je rand aansluit op bestaand tegelwerk is het het mooiste om diezelfde kleur voor je voegen te gebruiken.

Tegels kopen

Nu ga je tegels kopen, zoals gezegd kan dat bij mozaïekwinkels of bij een gesorteerde tegelhandel. Bel ze van tevoren of ze ook kleine tegels in een ruime sortering en op voorraad hebben. Kies wandtegels, want vloertegels zijn dikker en harder, en daardoor veel moeilijker te knippen. De Mosa tegels van (bijna) 15 bij 15 centimeter zijn in Nederland wel de bekendste als het om mozaïektegels gaat. Let op als je gaat voor restpartijen van onbekendere merken. Deze komen vaak van failliete ondernemingen, later meer materiaal bijkopen is dan onmogelijk. Een ramp als je het tijdens het werken met je voorraad net niet red! In een mozaïekwinkel kun je meestal wat gerichter advies krijgen, wat fijn is als je nog niet zo ervaren bent met mozaïeken. Let bij het combineren van verschillende merken ook op de dikte van de tegel; die moet identiek zijn anders wordt je werk hobbel en bobbel.

Gaas kopen

Omdat de mozaïekrand precies moet passen tussen het bestaande tegelwerk gaan we niet werken in de ruimte waar de rand moet komen, maar op een prettigere werkplaats, bijvoorbeeld aan de eettafel. Dat doen we op doek of gaas, dat we ook weer kopen in de mozaïekwinkel, of in bouwmarkt. Het gaas is van dun kunststof, je kent het vast wel van de kant-en-klaar te koop mozaïektegeltjes die met een aantal op gaas voorgeplakt zijn. Dat is het gaas dat we nodig hebben.

Mozaïekplank maken

Wat ook fijn werkt is een plank te gebruiken waarop je aan de bovenkant een smal latje bevestigt. Deze is je geleider waar tegenaan je je mozaïekstukjes gaat leggen, je uitgangspunt voor de rand. De plank die ik gebruikte had ik gezaagd op de afmetingen: 1,20 meter bij 20 centimeter. De totaal te maken rand zal algauw een aantal keren de lengte zijn van de plank.

Leg de plank op de tafel en leg er aan de bovenrand iets onder om de plank aan de bovenrand iets te liften. Dat werkt prettiger als je achter de tafel zit. Knip van het gaas een rand:

• de lengte van de plank + 20 centimeter, om links en rechts om de zijkanten van de plank te slaan en vast te zetten
• ter hoogte van de te maken mozaïekrand + 5 centimeter om onderaan wat marge te houden

Als de plank klaar is ga je die 'beleggen' met:

• plastic folie ofwel vershoudfolie, over de volledige lengte en hoogte van de plank
• daarop de strook gaas

en maak beide lagen vast met kleine lijmklemmen aan weerszijden van de plank.

Meet vervolgens de uitgespaarde rand ter plekke exact op. Meet ook de voeg op en houd rekening met voeg boven, onder, links en rechts. Bereken nu de totale hoogte van de rand minus een voeg boven en onder, en markeer op het gaas op de plank deze afmeting met een zwarte viltstift.

Patroon bepalen

Nu ga je het patroon bedenken wat je gaat maken. Hoe bonter is in dit geval niet hoe beter... Een hele drukke rand qua patroon kan mooi zijn, maar je kan er ook snel op uitgekeken zijn. Gun jezelf wat tijd om na te denken over hoe je de verschillende kleuren gaat combineren. Figuren maken met mozaïek kan, maar dat lukt je slecht op een rand van slechts 10 centimeter hoog. Of je moet heel kleine tegelstukjes gaan gebruiken en dan wordt het mozaïeken wel erg tijdrovend, en die tijd moet je maar net hebben. Hoe leuk het ook is om te doen: het is zonde als het je zoveel tijd gaat kosten dat het werk halverwege op zolder belandt om daar nooit meer vandaan te komen.

Mozaïekstukjes slaan, knippen, vijlen

Nu gaat het echte werk van start. Gewapend met een veiligheidsbril om je ogen te beschermen (altijd opdoen!) ga je de tegels kleiner maken. Dat kan je doen met een kniptang, waarna je met een knabbeltang de randjes mooier maakt. Mozaïek is handwerk en dat mag ook gezien worden. Maar scherpe randen langs de tegelstukjes geven wel een mooier effect. Ik zelf sla de tegels kleiner met een klein hamertje, waarna ik ze verder bewerk met een van de genoemde tangen. Pas en meet de stukjes in elkaar in het gewenste patroon. Bekijk in het begin goed je werk: valt het effect je toch tegen, verander dan je plan. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Het mozaïekwerk zit zodirect voor vele jaren op je muur, je zal er lang tegenaan kijken. Niets vervelender dan na een jaar alles er weer af moeten bikken omdat je er niet blij mee bent.

Tegelstukjes plakken

Telkens als je een stukje rand van een centimeter of 10 gemozaïekt hebt ga je de stukjes vastzetten met lijm. De tegelstukjes worden op het gaas gelijmd, en omdat daaronder de plastic folie zit plakt het werk niet op de plank en kan je het later zo -voorzichtig- loshalen. Maak zo rij voor rij, en neem de tijd om een nieuwe rij mooi op de vorige te laten aansluiten. Laat elke rij drogen op een stuk plastic, want de lijm is nog nat en voor je het weet plakt de rand vast op je vloer, wat niet de bedoeling is.

Lijmen en voegen

Als alle randen klaar zijn en de lijm van de laatste na enkele uren goed gedroogd is knip je het overbodige gaas af tot precies aan de tegelstukjes. Nu volgt het lijmen van het stukje muur van uitgespaarde strook, het opplakken van de randen, en het voegen en daarna schoonmaken van je werk. Volg de instructies van het materiaal goed op. Werk rustig en secuur, neem de tijd! Na het opplakken is het aan te bevelen om kleine stukjes plastic of karton aan de onderkant van je werk te steken, om te voorkomen dat het werk gaat zakken op de muur.

Tijdelijke oplossing: triplex stroken

Tussen het tegelen van de ruimte en het moment dat je de mozaïekrand klaar hebt kan er wat tijd zitten. Dan is het niet fijn om tegen een kale rand aan te zitten kijken. Ik zelf heb dat opgelost door in de bouwmarkt stroken dun triplex te laten zagen precies op maat van de uitgespaarde rand. Deze heb ik even in een geschikte kleur gelakt en met wat tape in de uitsparing geplakt.

Lees verder

• Mozaïek: tips voor het mooiste resultaat