Gotthard-basistunnel: 's werelds langste spoorwegtunnel

De Gotthard-basistunnel is een spoorwegtunnel en is maar liefst 57 kilometer lang. De tunnel is in december 2016 in gebruik genomen. Het is de langste spoorwegtunnel ter wereld (anno 2020). Daarnaast is het ook nog de diepste spoorwegtunnel. Hij ligt 2.300 meter onder de grond. De totale bouw inclusief aanleg van de Gotthard-basistunnel heeft maar liefst 17 jaar geduurd. In 1999 werd er met de eerste echte bouwwerkzaamheden gestart, maar het idee om deze tunnel te bouwen ontstond echter al in 1947! In 1962 werd er al een begin gemaakt met de aanleg van de tunnel en op 1 juni 2016 werd de tunnel officieel geopend. Het daadwerkelijke treinverkeer reed pas vanaf december 2016 door de tunnel.

Inhoud

• De Gotthard-basistunnel
• Opening tunnel
• Capaciteit
• Dwars door de bergen
• AlpTransit project (transalpine spoorweg)
• AlpTransit Gotthard AG
• Ontstaan tunnel
• Niet zonder gevaar
• Precisie
• Verschillende bouwplaatsen
• Langste spoorwegtunnel
• Feiten

De Gotthard-basistunnel

De Gotthard-basistunnel is een onderdeel van het AlpTransit project. De tunnel is 57 kilometer lang en ligt op een diepte van 2.300 meter. Met zowel de lengte als de diepte is dit een unicum in spoorwegtunnels. Het is dan ook de langste en diepst gelegen spoorwegtunnel ter wereld (anno 2019). De kosten voor de aanleg van de tunnel zijn geheel voor rekening van de Zwitsers gekomen. De tunnel heeft in totaal rond de 11 miljard euro gekost. De totale realisatie heeft maar liefst 17 jaar geduurd. Er zijn twee enkelspoor tunnelbuizen. De treinen rijden over normaalspoor.

Opening tunnel

Op 1 juni 2016 werd de tunnel officieel geopend. Dit werd een feestelijk gebeuren waarbij alle leden van het Zwitserse kabinet aanwezig waren. Daarnaast waren bondskanselier Merkel (Duitsland), premier Renzi (Italië) en de toenmalige Franse president aanwezig. De tunnel werd pas in december 2016 daadwerkelijk in gebruik genomen.

Capaciteit

Sinds 2017 rijden er dagelijks 50 personentreinen en 160 goederentreinen door de Gotthard-basistunnel. Dit komt neer op jaarlijks 18.250 personentreinen en 58.400 goederentreinen. Vanaf eind 2020 zal dit aantal oplopen tot de maximum capaciteit van 260 goederentreinen en 65 personentreinen. Goederentreinen zullen uiteindelijk 2.000 ton vervoeren in plaats van 1.600 ton. Het personenvervoer zal in 2025 oplopen naar 15.000 personen per dag.

Dwars door de bergen

Het traject begint bij Altdorf in kanton Uri en eindigt in Biasca in kanton Ticino (Tessin). De daadwerkelijke tunnel begint bij Erstfeld - het Nordportal - (kanton Uri) en eindigt bij Bodio (kanton Ticino) - het Sudportal. De tunnel gaat onder andere door het Gotthard-massief.

AlpTransit project (transalpine spoorweg)

Naast de Gotthard-basistunnel vallen ook de Ceneri-basistunnel en de Zimmerberg-basistunnel onder het AlpTransit project. Het doel van de basistunnels is om op een snelle manier goederen, maar ook passagiers door de Alpen - tussen Zürich en Milaan - te vervoeren. De treinen hebben met geringe hellingen te maken en de bochten zijn ruim opgezet. Het hoogste punt van het traject ligt op 500 meter boven de zeespiegel. De treinen rijden tussen de 60 km per uur en maximaal 250 km per uur.

AlpTransit Gotthard AG

Het bedrijf dat verantwoordelijk was voor de bouw en aanleg van deze lange en diepe spoorwegtunnel is AlpTransit Gotthard AG. Dit bedrijf werd op 12 mei 1998 opgericht en is voor 100% een dochteronderneming van de SBB (Schweizerische Bundesbahnen). Het bedrijf biedt werk aan ongeveer 110 mensen (anno 2020). Het hoofdkantoor zit in Luzern. Daarnaast hebben ze vestigingen in:

• Altdorf
• Sedrun
• Faido
• Bellinzona

Ontstaan tunnel

Zoals al eerder aangegeven, heeft het al met al 17 jaar geduurd voordat de tunnel daadwerkelijk werd geopend. Maar in 1947 ontstond het idee al om deze tunnel aan te leggen. Men wilde graag een snelle verbinding tussen Italië en Zwitserland. In 1962 werd al met aanleg gestart. Pas in 1999 werd er daadwerkelijk met de bouw gestart. Dit nadat de Zwitsers in 1998 tijdens een referendum voor hebben gestemd. Op 15 oktober 2010 werd het laatste stuk van de tunnel uitgeboord.

Niet zonder gevaar

In totaal zijn er tijdens de bouw van de tunnel tussen 1993 en 2016 9 dodelijke slachtoffers gevallen. Het eerste slachtoffer viel op 8 juni 2000. In 2003 overleden er zelfs twee personen. Datzelfde gebeurde in 2005. De laatste persoon overleed op 6 juni 2012. Allen kwamen uit het buitenland, waaronder Zuid-Afrika, Duitsland, Oostenrijk en Italië. Hun namen zijn ingegraveerd op een gedenkplaat bij het begin van de tunnel (Nordportal) in Erstfeld.

Precisie

Op 15 oktober 2010 om 14.17 uur was het dan zover. De oostelijke tunnelbuis was volledig uitgeboord. Dit werd gerealiseerd door boormachine Heidi. Deze boor moest nog een klein stukje - rond de 1,30 meter - doorboren. Aan zowel de zuidkant als de noordkant was naar elkaar toe geboord, alleen dat kleine stukje moest nog worden verwijderd. De daadwerkelijke doorgang kwam tot stand op een afstand van 30 kilometer vanaf de zuidkant en 27 kilometer vanaf de noordkant. Er was slechts sprake van een geringe afwijking. Deze afwijking was 8 centimeter horizontaal en 1 centimeter verticaal. Een knap staaltje werk. Op 23 maart 2011 werd de westelijke tunnelbuis volledig uitgeboord. Dit werd gerealiseerd door boormachine Sissi. Voor het uitgraven van de tunnelbuizen werden niet alleen boren gebruikt, maar ook explosieven. Al met al werd 80% van het uitboren met behulp van tunnelboormachines gedaan.

Verschillende bouwplaatsen

Er zijn voor het realiseren van de tunnel in drie verschillende kantons één of meerdere bouwplaatsen ingericht. Dit waren:

• In kanton Uri
• Erstfeld
• Amsteg
• In kanton Graubünden
• Sedrun
• In kanton Ticino
• Faido
• Bodio
• Biasca

Langste spoorwegtunnel

De Gotthard-basistunnel is met zijn 57 kilometer lengte de langste spoorwegtunnel (anno 2019) ter wereld. Maar dit is niet de enige lange spoorwegtunnel van Zwitserland. Naast de Gotthard-basistunnel is er namelijk ook de Lötschberg-Basistunnel. Deze tunnel verbindt het noorden en het zuiden van Zwitserland met elkaar. Deze tunnel is dik 34 kilometer lang. Andere lange spoorwegtunnels ter wereld zijn onder andere:

• De in 2016 in aanbouw zijnde Brenner-basistunnel tussen Oostenrijk en Italië: vermoedelijke lengte 55 km
• Seikantunnel in Japan: lengte van 54 km
• Kanaaltunnel tussen Engeland en Frankrijk: lengte 50 km
• Guadarramatunnel in Spanje: lengte 28 km
• Hakkoda-tunnel in Japan: lengte 26 km
• Iwate-ichinohetunnel in Japan: lengte 26 km
• Dai-shimizutunnel in Japan: lengte 22 km

Feiten

De totale bouw heeft 17 jaar geduurd, maar er zijn nog meer interessante feiten:

• Er zitten 4 miljoen arbeidsuren in de bouw en aanleg van de tunnel
• Er is 131.000 m3 beton gebruikt
• Er is 28,2 ton puin afgevoerd
• De tunnel heeft rond de 11 miljard euro gekost
• De lengte van de oostelijke tunnelbuis is 57.104 km
• De lengte van de westelijke tunnelbuis is 57.017 km