Suiker, een natuurlijk middel in de wondzorg

Het is vaak lastig om diepere wonden te genezen. Wanneer een wond niet reageert op antibiotica, wordt er vaak teruggegrepen naar een van de natuurlijke middelen. Deze werken nog altijd en hebben zelfs een goed resultaat op de heling van wonden. Zo is suiker een relatief onbekend natuurlijk middel in de gezondheidszorg, maar mag het zeker niet vergeten worden.

Suiker

Suiker is afkomstig van verschillende planten zoals rietsuiker, suikerbiet en dadels. Het suikersap is uit de planten gewonnen om dan verhit te worden en tot suikerkristallen gevormd te worden. Deze suikerkristallen kunnen nog verder omgevormd worden tot tabletten, poedervorm, siroop of andere vormen.

Eigenschappen

Suiker heeft een unieke eigenschap. Net als honing wordt het daarom gebruikt in de wondzorg. Suiker heeft een lage pH. Door de lage pH komt zuurstof makkelijker vrij. Dit is goed voor het wondmilieu en zal de wond sneller laten groeien. Bovendien houdt het water heel goed vast. Deze twee eigenschappen zorgen er voor dat het moeilijk wordt voor bacteriën om te overleven in de wonden. Nieuwe bacteriën worden ontmoedigd om de wond te bereiken en te woekeren.

Suikerpasta

Suikerpasta is suiker die vermengd wordt met isobethadinegel. Meestal wordt hier poedersuiker voor gebruikt. De gel wordt enkel gebruikt om de suiker een andere textuur te geven. Zo blijft de suiker beter in de wond kleven. Op het vlak van het bestrijden van bacteriën is de suiker op zich minstens zo effectief als de isobethadine zelf. De isobethadine is op zich een ontsmettingsmiddel en doodt dus ook bacteriën. Omdat de suiker dit ook al doet, zal de isobethadine hier niet nog eens extra voor zorgen. In deze context dient de isobethadine om de suiker in de wond te houden.

Suiker door de eeuwen heen

Suiker wordt al eeuwen gebruikt. Suiker wordt net zoals honing al tijdens de tijd van de Egyptenaren gebruikt om wonden te helen. Ze wisten in die periode nog niet waarom de suiker zo goed werkte, maar wel dat het voor een snellere wondgenezing zorgde. In de 18e eeuw werd pas ontdekt dat suiker een antibacteriële werking heeft.

Tijdens de opmars van de antibiotica zijn de natuurlijke middelen wat naar de achtergrond verschoven. Nu dat meer en meer duidelijk wordt dat antibiotica niet alles kan bestrijden, komen deze middeltjes weer meer op de voorgrond. Suiker is een van die middeltjes. Ook wordt er nog altijd verder onderzoek gedaan naar de geneeskrachtige werking van suiker en in welke wonden dit allemaal toegepast kan worden.

Voordelen en nadelen

Voordelen

Een voordeel van suiker is dat het een heel goedkoop product is. Daarom wordt er graag gebruik van gemaakt in de wondzorg. De meeste wondzorgproducten zijn namelijk redelijk duur voor de patiënt, zelfs met gedeeltelijke terugbetaling. Een ander voordeel van suiker is dat de wond zich meestal sluit zonder littekenvorming. Dit is bij veel andere manieren om wonden te verzorgen niet mogelijk. Bovendien is je huid na genezing minder kwetsbaar.

Nadelen

Een nadeel van suiker is dat het moeilijk hanteerbaar is. Het loopt ook makkelijk uit heel vochtige wonden uit. Net daardoor is er een suikerpasta ontwikkeld. Deze houdt de suiker mooi in de wond en zorgt voor een snellere werking.

Nevenwerkingen

Omdat suiker een natuurlijk product is, heeft het weinig nevenwerkingen. Het is wel mogelijk dat men een branderig gevoel krijgt wanneer de suiker op de wond wordt aangebracht. Gelukkig is dit te verhelpen met een dun laagje Xylocainegel. Deze gel zal de wond een beetje verdoven zodat het branderige gevoel verdwijnt. Toch kan er altijd een allergische reactie ontstaan. Hierbij moet je letten op de klassieke symptomen zoals pijn, jeuk of in erge en uitzonderlijke gevallen shock.

Gebruik geen kristalsuiker die je in elke supermarkt kan kopen. Deze suiker is niet steriel en kan toevoegingen bevatten. Zo worden aan suiker in pakken vaak stoffen toegevoegd zodat deze niet gaat klonteren. Door deze suiker te gebruiken in je wond, kan je de wond schaden. Overleg daarom eerst met de arts voor je suiker in je wond smeert.

Soorten wonden

Diepe wonden

Suikerpasta wordt veel gebruikt bij diepe wonden. Er wordt een wiek in de suikerpasta gelegd zodat overal suiker blijft kleven aan de wiek. Deze wiek is een dun gaas dat afgemeten wordt aan de hand van de diepte van de wond. Dan wordt deze wiek in de diepe wond bevestigd. Op die manier komt de suiker in elk niveau van de wond terug. Het voordeel van de suiker is dat het ervoor zal zorgen dat het overtollige wondvocht wordt opgenomen. Daardoor neemt de voedingsbodem voor bacteriën af. Door de lage pH zal de wond meer zuurstof krijgen waardoor vanuit de diepte een granulatie zal ontstaan. Deze granulatie is nodig om de wonde te laten genezen. Bovendien wordt, doordat de suiker ook aan de oppervlakte van de wonde zit, de kans kleiner dat er nieuwe bacteriën in de wond terechtkomen. Het is belangrijk om de wiek dagelijks te vervangen. De wond zal hierdoor sneller genezen. Wanneer de wond is genezen zal ook gemerkt worden dat er bijna geen litteken zichtbaar is. De huid is daardoor ook minder kwetsbaar voor factoren van buitenaf zoals de zon.

Ulcera

Een ulcus (meervoud 'ulcera') ziet er ongeveer hetzelfde uit als een diepe wond, met het verschil dat een ulcus op kratervorming lijkt. Bovendien heeft de wond een ontstoken uitzicht en is er vaak afgestorven weefsel aanwezig in de wond. Wat ook typisch is voor een ulcus is dat het heel moeilijk is om deze te sluiten. Dit duurt meestal maanden tot jaren. Wanneer een ulcus gesloten is moet men er extra op bedacht zijn dat deze terug kan komen. Controle is dus zeer belangrijk.

Net zoals bij een diepe wond zal er gewerkt worden met een wiek die gedrenkt is in de suikerpasta. Op die manier komt de suiker helemaal tot aan de bodem van de wond. Dit is belangrijk omdat op de bodem vaak het meeste vocht aanwezig is en dus ook de bacteriën woekeren. De suiker zal dit vocht opnemen en tegelijk de wond beschermen tegen de aanvallen van de bacteriën. Door dagelijks deze wiek te verversen krijgen de bacteriën geen kans kom zich te vermenigvuldigen. Wanneer het overtollige wondvocht weg is, zal je merken dat je wond al veel aangenamer ruikt. De suiker zal het dode weefsel dat in je wond zit ook doen verweken. Als het dode weefsel zacht genoeg is kan het makkelijker verwijdert worden door een verpleegkundige. Wanneer er geen dood weefsel en wondvocht meer aanwezig is, hebben bacteriën niet zoveel zin om nog in je wond te blijven. Hierna blijft de suiker gebruikt worden om de granulatie te bevorderen. Dit door de lage pH, wat voor een goed wondmilieu zorgt, en het stimuleren van de genezing. Langzaam zal de wond vanuit de diepte granuleren.

Denk er wel aan dat suiker het wondproces kan versnellen, maar dat je het vaak toch tijd moet geven. Een wond zoals een ulcus is moeilijk te behandelen. Ook na het sluiten van de wond dient men de oorspronkelijke plaats van de wond in de gaten te houden. Wanneer je iets verdachts opmerkt, is het best om zo snel mogelijk je arts te contacteren.

Brandwonden

Suikerpasta wordt ook gebruikt bij brandwonden. Dit omdat brandwonden vaak een verstoord wondmilieu hebben. Door suiker in de wond te doen, zal de wond de juiste hoeveelheid vocht krijgen. Daardoor kan de wond goed genezen. Verder krijgt de wonde meer zuurstof, wat bij brandwonden heel belangrijk is. Een andere grote reden waarom suiker wordt gebruikt bij brandwonden is dat een brandwond na jaren nog voor een groot oneven litteken kan zorgen. Door suiker te gebruiken zal het litteken sneller vervagen en minder zichtbaar zijn voor anderen. Dit is toch belangrijk als het om delicate plaatsen gaat zoals je gezicht of je handen.

Lees verder

• Honing, een wondermiddel in de wondzorg
• De vier fasen van een genezende wonde
• Wondclassificatie: eerste hulp bij wondzorg