Gedrag en persoonlijkheid

Gedrag en persoonlijkheid zijn nauw met elkaar verbonden. De persoonlijkheid van iemand komt ook tot uitdrukking in zijn of haar gedrag. Uit het gedrag van iemand kunnen we zijn persoonlijkheidskenmerken afleiden. Wanneer we in het dagelijks leven met mensen te maken hebben, maken we voor onszelf al snel een afweging van hoe iemand in elkaar steekt. Je maakt als het ware een eigen persoonlijkheidstheorie over een persoon. Behavioristen willen juist het gedrag van iemand objectief bestuderen.

Behavioristen

Wanneer je een collega hebt die in de pauze nauwelijks iets zegt, week in week uit, dan heb je al snel de neiging deze persoon met de begrippen 'verlegen' en 'angstig' te bestempelen. Je hebt een eigen persoonlijkheidstheorie over die collega ontwikkeld. In de psychologie is er een stroming die dit helemaal tegenspreekt. De studie van de persoonlijkheid wordt namelijk bij de behavioristen compleet afgewezen.

Het ontstaan van het behaviorisme

De behavioristische theorie is vooral ontwikkeld in de Verenigde Staten rond 1920. Belangrijke grondleggers van deze theorie zijn:

• Pavlov (Rusland 1849-1936)
• Watson (1878-1958)
• Skinner (1904-1990)

Behavioristische theorie

De behaviorist heeft het niet over persoonlijkheid of andere innerlijkheden. Hij spreekt juist over gedrag en gedragsbeïnvloeding en het voorspellen van gedrag. De behaviorist neemt gedrag waar via de zintuigen. Hij houdt zich namelijk niet bezig met de emoties en gevoelswereld van mensen. Hij verzamelt juist de wetenschappelijke gegevens over de mens. Die gegevens zijn nodig om de mens objectief te kunnen bestuderen. Gedrag kun je volgens de behavioristen meten en iets wat je meet is betrouwbaar. Het gaat erom dat er principes gevonden worden die het gedrag in stand houden. De behaviorist wil weten hoe het gedrag van mensen kan veranderen en hoe je dat gedrag en die verandering kan voorspellen.

Volgens de behaviorist is de mens bij de geboorte als een onbeschreven blad. Je kan een mens in principe alles leren en helemaal 'vormen'. De behaviorist gelooft niet in aangeboren driften, behoeften of erfelijkheidsfactoren. De enige aangeboren capaciteit van de mens is het vermogen heel veel te kunnen leren.

Behavioristische opvoeding

Als je op een systematische manier wordt opgevoed, met behulp van een systeem van straffen en belonen, ben je in alle richtingen vormbaar. Je kunt dus van alles aangeleerd worden met behulp van beloningen, maar er kan je van alles ook weer afgeleerd worden door te straffen. Je wordt dus systematisch gestraft wanneer je iets verkeerds doet (ongewenst gedrag), en je wordt systematisch beloond als je wat goeds doet (gewenst gedrag). De behaviorist is zeer optimistisch over de veranderbaarheid van de mens. Het systeem van straffen en belonen wordt ook wel conditionering genoemd.
Er zijn verschillende soorten conditioneren:

• Klassiek conditioneren van Pavlov
• Operant conditioneren van Skinner