Gras, van gazon tot weide en van zaaien tot bemesting

Gras, we kennen het allemaal, in onze achtertuin, in de berm, je vindt het overal, het is dan ook niet voor niks één van de meest succesvolle plantensoorten ter wereld. Met 8000 grassoorten is er veel keuze, maar wat is nou geschikt voor de achtertuin? Of de speelplaats? Er is een select groepje grassoorten die veel gebruikt wordt. Hier vind je meer informatie over grassoorten, zaaien, ziekten en de algemene opbouw van gras.

Gras algemeen

Er bestaan wel tot 8000 soorten gras over de hele wereld, het is een sterk plantenras en één van de meest succesvolle ter wereld. Gras is een windbestuiver en daarmee ook de hoofdoorzaak van hooikoorts. Gras heeft nagenoeg altijd groene bloemen, ze hebben geen insecten nodig voor de bestuiving, de wind doet zijn werk. De bloemen dragen veel stuifmeel. De bloeiwijze is in de vorm van een aar, kijk maar naar een graanveld, de aren is waar de granen van komen, één aar kan meerdere aren hebben en aren kunnen meerdere bloemen, danwel zaden hebben. Gras heeft vele gebruikswijzen, het is een bron van voedsel voor zowel mensen als dieren, het wordt op sportvelden gebruikt en in de speeltuin, op grasland voor begrazing en op golfvelden. Elk soort gras heeft zijn eigen doel danwel groeiwijze, de één is beter bestand tegen betreding van mensen, andere is weer beter voor begrazing door hun groeisnelheid en weer anderen staan erom bekend om in zeer voedselarm gebied te kunnen leven. Voor elk type bezigheid, voor elk type omgeving bestaat wel een grassoort.

Voor meer informatie over graskeuze kijk even hier.

Opbouw gras

Gras heeft een typerende opbouw, gras is nagenoeg onmiskenbaar te herkennen en nagenoeg elk grassoort heeft een soortgelijke omschrijving, in feite valt een enkele gras onder te verdelen in: Wortel, stengel, blad en bloem. De stengel van gras is meestal lang en recht, met hier en daar een lichte hoek daar waar een blad groeit, deze hoeken worden veroorzaakt door de knopen die daar zitten (kleine bobbels). De bladeren zijn nagenoeg altijd lang, heeft ribben en is parallelnervigm hieronder meer detail op volgorde van begin tot uiteinde:

Stengel

1. Wortel
2. Stengel
3. Knoop (daar waar een blad groeit)
4. Vlagblad (het bovenste blad op de top van de steel)

Blad

1. Knoop (begin van blad)
2. Schede (eerste deel van het blad zit om de stengel gedraaid, ook wel koker genoemd)
3. Bladschijf (het blad zelf)

Aar en bloem

1. Kelkkaf (twee vliesjes die om de bloem of zaad gevouwen zit of open staat, indien open staat het dakpansgewijs)
2. Kroonkaf (stevig kaf, ook wel Lemma genoemd)
3. Palea (vlezig en slap kaf)
4. Kafnaald (is een lange naald die vaak aan de top van de Palea zit.
5. Lodiculae (begin van de bloem)
6. Meeldraad
7. Stamper

Aartjes en aren

Vergis je niet in het verschil tussen aartjes en aren, een aartje is een donderdeel van een aar. Aartjes staan om het verlengde van een grasstengel, ook wel de aarspil genoemd, meestal vertakken deze niet, ze kunnen rondom de aarspil staan, alleen zijdelings of in de vorm van pluimen. Bij pluimen echter is er wel sprake van zijtakken, dit type is echter in de minderheid. Alle aartjes samen worden een aar genoemd. Zie het als een vogelveer, de veer zelf is de aar, de haren die opzij staan zijn de aartjes, de haren die daar weer schuin op staan (bekijk dit van heel dichtbij) moeten de zaden dan wel bloemen voorstellen.

Doelen van gras

Er zijn vele grassoorten, teveel om op te noemen, er zijn echter wel zes soorten die veel gebruikt worden, deze worden ofwel individueel gebruikt of gemengd met andere soorten afhankelijk van het gebruiksdoel:

• Engels Raaigras
• Veldbeengras
• Roodzwenkgras
• Hardzwenkgras
• Struisgras
• Rietzwenkgras

Deze grassoorten kunnen gebruikt worden voor begrazing, maaien, speelgras en sportgras. Echter kan het ook gebruikt worden voor diverse andere zaken zoals voor in de berm, deze soorten groeien ook gewoon in het 'wild'.

Gras zaaien en bemesting

Voor het zaaien van gras bestaat een stappenplan en afhankelijk van het gebruiksdoel kan het enkele weken tot zelfs een jaar (in geval van b.v.b begrazing door paarden) duren voordat het gebruikt kan worden. Dit is ook afhankelijk van het soort gras dat er gebruikt wordt.

• Zaai in april/mei of in augustus/september
• Zorg dat het gebied vrij is van onkruid, spit de grond 25 cm diep om.
• Gebruik stalmest of compost op het braakliggende stuk.
• Egaliseer het gebied en rol/trap het goed aan, vlak het vervolgens af met een hark.
• Zaai bij windstil om het wegwaaien van zaden te voorkomen.
• Zaai de ene helft van het zaad in de lengte en daarna de andere helft in de breedte.
• Zaai in een vochtige grond.
• Houd het gras dagelijks vochtig om een goede groei te bevorderen, dit tot het gras volledig ontwikkeld is.
• Bemest het gras na inzaaien met korrelmest, 3 a 4 kg per 100m2.
• Zodra het gras 6 cm is dit met een scherpe maaimachine terugmaaien tot 4 cm.

Aan te raden is om echte korrelmest te gebruiken, deze mest werkt tot 4 maanden in tegenstelling tot kunstmest dat tot ongeveer 4 weken werkt, relatief gezien is echte mest een stuk goedkoper. Ook nadat het gras tot volledige wasdom is gekomen regelmatig besproeien om uitgedroogde plekken te voorkomen.

Graszoden

Graszoden zijn een snelle een effectieve manier om snel een tuin of bijvoorbeeld een sportveld aan te leggen. Op zoden is het gras al gegroeid en moeten de wortelen zich alleen nog maar hechten aan de grond waar het op neergelegd wordt als ware het een deken. Het is nagenoeg onmiddellijk bruikbaar en kan veel hebben. Daarbij is het makkelijk aan te leggen, weinig risico op onkruidvorming en het kan het hele jaar door aangelegd worden. Dus geen problemen met ongelijkmatige zaaiing, slechtere groei op bepaalde plekken en véél minder voorbewerking.

Het bloemrijke gazon

Sleutel tot het krijgen van een bloemrijk gazon is door het slechts enkele keren per jaar te maaien. Hierdoor krijgen de bloemen de kans om te groeien en te bloeien. Het helpt als er een pad aangelegd wordt. Lang gras en een bloemrijk gazon wordt erg lelijk als eroverheen gelopen wordt.

Het maaien gebeurt niet voor half juni. Pas tegen deze tijd is de hoofdbloei van de gazonbloemen afgelopen. Dit herhaalt u half september. Vergis u niet, het hebben van een bloemrijk gazon vereist dan wel minder maaiwerk, maar de bodem moet altijd voedingsarm gehouden worden. Dit betekend na het maaien dus een hoop harkwerk om al het gemaaide gras van het gazon te kunnen halen.

Mest is erg af te raden. De meeste bloemsoorten kunnen niet goed tegen bemesting met gevolg dat ze niet of nauwelijks bloeien. Laat de natuur dus lekker haar gang gaan, dan krijgt u het mooiste resultaat. Vergeet echter niet dat, zelf met een bloemrijk gazon er periodes zijn dat er geen bloem groeit en dat een gazon met langer gras er dan slordig uit kan zien.
Als u een nieuw gazon wilt inzaaien is het aan te raden om een speciale bloemenmengsel van één en tweejarige bloemen te mixen met het gaszaad.

Ziekten

Er zijn vier bekende ziekten die regelmatig toeslaan bij grassen met (plaatselijk) dode grasmatten als gevolg, snel ingrijpen is essentieel om de grasmat te redden en te herstellen.

Rooddraad

Rooddraad is een schimmel dat toeslaat bij 18 tot 20 graden, voornamelijk tijdens wisselend weer (warm, veel droogte met zo nu en dan veel regenval) zuurstofarme grond helpt deze schimmel ook in de hand, deze schimmel slaat meestal toe in mei/juni wanneer het weer afwisselend heel nat en relatief warm is. Rooddraad is te herkennen aan rode en/of oranje draden tussen het gras. De oorzaak is meestal stikstofarme bodem, dichtgeslagen bodem of bodem met een slechte structuur, een niet geschikte structuur voor gras. Rooddraad is te voorkomen of te verhelpen door:

• Stikstofkorrels te strooien
• Zorg dat de toplaag voldoende zuurstof doorlaat
• Zorg voor een goede frequente bewatering
• Gebruik grassoorten met een hogere tolerantie

Sneeuwschimmel

Deze schimmel slaat toe tussen herfst en voorjaar, soms ook in warme, natte zomers, de schimmel is te herkennen als een pluizige witte massa, het gras wordt eerst vochtig en is plakkerig, later ontstaan er bruin-gele kringen. De oorzaken zijn temperatuurwisseling, gebrek aan luchtcirculatie in het betreffende gebied, verdichte grond waardoor de grond slecht opdroogs, teveel aan stikstof in het najaar, een tekort aan kalium en een hoge pH waarde. Deze schimmel is te voorkomen of te verhelpen door:

• Matig te zijn met stikstof in het najaar
• Winterbemesting in het najaar met kali-meststof
• Goed afgestelde maaimachine met scherpe messen
• Het voorkomen van versprijding via de maaimachine

Dollarspot
Dollarspot kan altijd voorkomen, het is te herkennen aan de ronde plekken die het veroorzaakt, deze plekken zijn 20 tot 30mm groot en worden ook om deze reden dollarspot genoemd. Het centrum van de aangetaste stukken zijn gebleekt en droog. Karakterestiek is de insnoering van het blad. De oorzaak is een uitgedroogde grond maar een hoge luchtvochtigheid, een hoge dagtemperatuur en lage nachttemperatuur en een tekort aan Stikstof en Kalium. Men kan dit verhelpen of voorkomen door:

• Uitgebalanceerd bemesten met stikstof en kalimeststof.
• Verhoging van maaihoogte
• Zorg dat de bodem niet dichtslaat, zorg voor zuurstofcirculatie.

Bladvlekkenziekte

Een objectieve naam voor een vervelende ziekte, er ontstaan kleine waterige vlekken op de bladeren die op het eind donkerbruin uitslaan, het midden van deze vlek sterft af en krijgt een strokleur. Met name het Veldbeemdgras is erg gevoelig en wordt meestal veroorzaakt door een tekort aan Kalium, teveel aan Stikstof, een hoge luchtvochtigheid, schaduw en te kort maaien. Het is te voorkomen of te verhelpen door:

• Het voorkomen van teveel stikstof gift
• Zorgen voor voldoende Kalium
• Het bevorderen van luchtdoorlating in de bodem
• Regelmatige waterhuishouding
• Indien mogelijk, maai het gras niet korter als 50 mm.

Tot slot

Zorg voor een goede balans in de voedingsstoffen en water en maak een goede keuze in het grassoort dat u wilt, sommige grassoorten zijn meer resistent tegen bepaalde ziekten dan anderen, laat dit meespelen in uw graskeuze. Bedenk ook vooral of het gras volop zon krijgt of veel in de schaduw staat en bovendien: Laat uzelf goed informeren.