Brands in Ulrum begon zijn transportactiviteiten met een hondenkar, in 1901. In 1908 kwam er een fiets, om goederen naar de boot te brengen die naar de stad Groningen voer. Weer later werd er een eige…
In de Franse tijd, om precies te zijn in 1811, kwam er een regeling voor het lokale bestuur die in essentie tot op de dag van vandaag is blijven bestaan: er werden gemeenten gevormd met aan het hoofd…
De Franse Schrijver Henry René Albert Guy de Maupassant werd op 5 augustus 1850 geboren op het Château de Miromesnil bij Dieppe in Normandië, Frankrijk. Hij was het oudste kind van Gustave en Laure…
De vader van Anton Philips kocht een lichtgasfabriek. De oudste zoon Gerard begon met de fabricage van de elektrische gloeilamp en Philips vestigde zich in Eindhoven. Anton, de jongste zoon, kwam in 1…
De terroristische aanslag van 17 augustus 2017 in Barcelona, opgeëist door Islamitische Staat (IS), kan gezien worden als onderdeel van de strijd voor herstel van het oude kalifaat van Córdoba (929…
Hendrik, Prins der Nederlanden, Hertog van Mecklenburg (1876 – 1934), was de echtgenoot van Wilhelmina, Koningin der Nederlanden (1880-1962). Het huwelijk bracht hem in een moeilijke positie. Hij ha…
De Russische Revolutie in 1917 heeft een voorgeschiedenis. Als beginpunt komen meerdere gebeurtenissen in het verleden in aanmerking. De zogenaamde 'Bloedige zondag' van 1905 is een geschikte keuze. H…
Op 13 april 2015 overleed in het Duitse Lübeck de even beroemde als omstreden Duitse schrijver Günter Grass. Met name in progressieve, linkse kringen was hij populair. Hij raakte op hoge leeftijd no…
Lezers van het Historisch Nieuwsblad kozen in 2008 de grondwetsherziening in het jaar 1848 als het mooiste historische moment uit de Nederlandse geschiedenis. Daarbij kan de vraag gesteld worden, hoe…
De grondwet van het huidige Koninkrijk der Nederlanden stamt in eerste aanleg uit 1814. De eerste vorst in Nederland uit het Huis van Oranje-Nassau, Willem I, kreeg de titel “soeverein vorst”. Daa…
In oktober 2014 was het 180 jaar geleden dat in het Groningse dorp Ulrum de Afscheiding plaatsvond, de Afscheiding van 1834 dus. Dat wil zeggen: het begin van de scheuring binnen de Nederlandse Hervor…
In 1823 maakten twee jongemannen, Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp, vanuit Amsterdam een reis te voet, per trekschuit en per diligence door Nederland. Het verslag van Van Lennep (die later beroe…
Bij de verkiezing van “de mooiste plek van Nederland” (NCRV-TV) in het najaar van 2004 won in de provincie Groningen het Lauwersmeergebied en in Friesland het vissersdorp Moddergat, beide gelegen…
In 1823 maakten Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp, een reis te voet, per trekschuit en per diligence door Nederland. Het verslag van Van Lennep (die later beroemd werd als romanschrijver) werd in…
Fietsen in Noord-Groningen in de regio rond het dorp Winsum is de moeite waard, mede vanwege de interessante cultuur-historie van dorp en omgeving. De regio kan verkend worden door het rijden van vier…
De Kollumer notaris mr. Andreae maakte in 1877 een tocht door Noordoost-Friesland. Hij beschreef die in het boek Friesland en de Friezen – Gids voor Reizenden, uitgegeven door Hugo Surinar in hetzel…
De scheuring binnen de Gereformeerde Kerken in Nederland waardoor de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt ontstonden, wordt altijd geplaatst in het jaar 1944. In het Groninger dorp Ulrum echter, net als i…
Alles wat er tegenwoordig nog rest van Vliedorp (bij Houwerzijl, NW-Groningen) is het kerkhof, gelegen op de wierde (terp). Eens stond er ook de kerk (van Houwerzijl/Vliedorp) en de pastorie-boerderij…
In Ulrum bestonden er na de Afscheiding van 1834 onder leiding van ds. Hendrik de Cock twee protestantse kerken: die van de hervormden en die van de chr. afgescheidenen. Met ingang van 1869 heette de…
De doopsgezinde gemeenschappen van de 'Amish', in vooral Amerika en Canada, genieten een zekere bekendheid. Minder bekend is dat ook in ons land vergelijkbare 'strenge' doperse gemeenschappen hebben b…
In de achttiende eeuw deed zich een opvallende achteruitgang voor in aantal leden van de doopsgezinde gemeenten in Nederland. Dat gold ook voor de ‘strengen’ onder hen (ook wel fijne mennisten gen…
Er is wel een verband verondersteld tussen de strenge doopsgezinde richting der 'Oude Vlamingen' in Noordwest-Groningen en het ontstaan van de Afscheiding daar, in Ulrum, in 1834. Het verband is uit d…
De vrijheidsstrijd van de Nederlanden tegen Spanje, beter bekend als de 8O-jarige oorlog, begon in 1568. Na twintig jaar strijd was de gewenste vrijheid echter nog lang geen werkelijkheid. In tegendee…
Met een navigatiesysteem kun je tegenwoordig met de auto makkelijk de weg vinden – iedereen die zo’n systeem heeft weet dat. Leuk om bijvoorbeeld een ritje te maken, in de provincie Groningen, naa…
In 1969 vond de afsluiting van de Lauwerszee plaats. Lauwerszee werd Lauwersmeer. Sindsdien ontstond er onder meer een prachtig natuurgebied dat de status Nationaal Park verwierf. Er kwam een visserij…
De kerken (en bijbehorende orgels) in het noordelijk kustgebied zijn een bezoek meer dan waard en lenen zich dus uitstekend voor het fietsen van een mooie route. Bij voorbeeld in De Marne (Noordwest-G…
Gemeente De Marne ligt in Noorwest-Groningen, aan de Waddenkust, op het "Hogeland". Het is een regio met een eeuwenoude cultuur, waar de landbouw altijd een essentiële rol heeft gespeeld. Een deel va…
De schoonheid van weids landschap en de heilzaamheid van ruimte – ruimte namelijk om, weg van alle drukte, te kunnen ademen - is overal in het noordelijk kustgebied te vinden. Daarbij gaat die schoo…
Als we de cultuur beschrijven komt de mens in beeld. Langs de kust is dat de mens die zijn bestaansmogelijkheden dankt aan het water. De geschiedenis van het Groninger kustgebied, van Lauwersoog tot N…
In de geschiedenis van de waterbeheersing in het kustgebied speelde de kerk, dat wil zeggen de kloosters, in de middeleeuwen al spoedig een rol van betekenis. We denken dan als vanzelf aan de bedijkin…
Het eeuwenoude cultuurlandschap in Noord-Groningen, "het Hogeland", wordt gekenmerkt door de vele monumentale, grote boerderijen met statige voorhuizen. Bijvoorbeeld in de regio Zoutkamp - Pieterburen…
Kloosterburen, een rooms dorp in een protestantse streek. Dat is een fenomeen dat aparte aandacht verdient. Zeker in een regio waar bovendien protestanten van gereformeerde huize vele jaren in de prak…
Ook de visserij hoort bij de Groninger kust. Lauwersoog komt dan in beeld. Maar wie over de geschiedenis van Lauwersoog wil schrijven, moet in Zoutkamp beginnen. En als vanzelfsprekend komt het tussen…
Al zeker sinds eind jaren '60 van de vorige eeuw zijn ondernemers en overheden in de regio Noordwest-Groningen bewust bezig met de toeristisch-recreatieve promotie van het gebied. En er is veel bereik…
Nog altijd is het Groninger kustgebied een gebied waar de landbouw en alles wat er mee in verband staat de belangrijkste economische sector vormt en zodoende ook verder de samenleving voor een groot d…
Eeuwenlang was Groningen – ondanks dat het niet aan de kust ligt – DE havenstad van de provincie. Eerst in de 20e eeuw ontwikkelde Delfzijl zich als grote haven Toch is het er nooit in geslaagd ec…
Tijdens het proces van dekolonisatie van Indonesië, is er naar gestreefd van het voormalige Nederlands-Indië een federatieve staat te maken. Dat zou ruimte voor meer zelfstandigheid hebben gegeven a…
De dekolonisatie van Nederlands-Indië (Indonesië) leidde tot een ernstig conflict tussen het moederland Nederland en de kolonie. Het begin van het conflict kan gesteld worden op 17 augustus 1945 toe…
Tijdens het proces van dekolonisatie van Indonesië, is er naar gestreefd van het voormalige Nederlands-Indië een federatieve staat te maken. Dat zou ruimte hebben gegeven aan delen van de archipel (…
Adelheid Emma Wilhelmina Theresia (1858-1934), geboren Prinses von Waldeck-Pyrmont, werd door haar huwelijk met Koning Willem III (1817-1890) op 7 januari 1879 koningin der Nederlanden. Blijkbaar was…
Mede naar aanleiding van de discussie in 2009-2010 over het al of niet schrappen van het artikel in de Grondwet dat over de godsdienstvrijheid handelt, wordt hieronder nagegaan wat het artikel inhield…
In het boek 'Erflaters van onze beschaving' is door Jan Romein ook een hoofdstuk gewijd aan de 18e eeuwse baron en voorman van de patriotten, Joan Derk van der Capellen tot den Pol (1741-1784). Romein…
Graaf N. von Zinzendorf studeerde rechten, maar hield zich na zijn studie al spoedig vooral bezig met theologie en de praktijk van christelijk geloof en leven. Hij was een warm pleitbezorger van de ze…
Nikolaus Ludwig Graaf von Zinzendorf (1700-1760), vooral bekend als stichter van de Hernhutter Broedergemeenten, wordt niet alleen beschouwd als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het pi�…
De speciale relatie Nederland – Zuid-Afrika, die bestaat sinds Jan van Riebeeck de Kaapkolonie stichtte, ligt ongetwijfeld ten grondslag aan de grote betrokkenheid van Nederland bij de anti-aparthei…
In het proces van dekolonisatie van Nederlands-Indië droeg op 27 december 1949 Nederland de soevereiniteit over het gebied over aan de Verenigde Staten van Indonesië (VSI). Daar ging veel strijd aan…
Het Christen Democratisch Appèl (CDA) is ontstaan uit het samengaan van drie christelijke politieke partijen: De Katholieke Volkspartij (KVP), de Anti-Revolutionaire Partij (ARP, meestal afgekort tot…
In de periode 1945-1950 was de Indonesische kwestie, dat wil zeggen de dekolonisatie van Nederlands-Indië, voor Nederland politiek hoofdonderwerp. Dus was ook de politieke partij de Christelijk-Histo…
Hoe oud is Ulrum? Als men van een dorp als Ulrum (in het kustgebied van Noordwest-Groningen) zou willen aantonen dat het heel oud is, is het verleidelijk het beginpunt al ergens vóór de geboorte van…
Het Lauwersland omvat Noordoost-Friesland en Noordwest-Groningen, met de Lauwersmeer als centraal gebied. Het is grotendeels kustgebied aan de Waddenzee. Het waterrijke landschap wordt onder meer geke…
Wierden en terpen – twee woorden voor dezelfde woonheuvels die vanaf plm. 500 voor Chr. tot plm 12e/13e eeuw na Chr. werden opgeworpen in het noordelijk kustgebied. Er kunnen verschillende routes ge…
In Friesland zeggen ze ‘terpen’, in Groningen ‘wierden’. Twee namen voor hetzelfde fenomeen in het noordelijk kustgebied: de woonheuvels die vanaf plm. 500 voor Chr. tot plm 12e/13e eeuw na Ch…
Het noorden van Friesland en Groningen is bezaaid met wierden/terpen. Ooit, voor de periode van de bedijking, werden deze door de bewoners opgeworpen om zich tegen hoog water te beschermen. Die histor…
Om zich te beschermen tegen te hoog wassend zeewater wierpen de bewoners van het noordelijk kustgebied, vóór de bedijking, woonheuvels op; wierden heten ze in Groningen, terpen in Friesland. Mede om…
Geert Frik werd geboren in 1922, in Zoutkamp, toen vissersdorp aan de Lauwerszee, provincie Groningen. Hij werkte in zijn jonge jaren bij de garnalendrogerij Errit de Vries. In de periode augustus 194…
Willem III (1817-1890) is wel de meest omstreden vorst uit het Huis Oranje-Nassau genoemd; het oordeel over hem is gemiddeld genomen bepaald niet positief. Over zijn zuster Prinses Sophie (niet te ver…
Sinds 1945 is het officieel vrede in Nederland, inclusief het noordelijk kustgebied van Groningen en Friesland (Lauwersland). Veel plekken en monumenten in Lauwersland, uit meerdere tijdperken, herinn…
Het onderwerp ‘oorlog, oproer en geweld' begint wat de regio Noordoost-Friesland - Noordwest-Groningen betreft natuurlijk met Dokkum waar dat al in de achtste eeuw aan de orde was toen Bonifatius we…
Afgezien van enige, in verhouding onschuldige gebeurtenissen als de onrust in Ulrum in 1834 vanwege de Afscheiding, kunnen we wel stellen dat er in Lauwersland (NW-Groningen en NO-Friesland) sinds de…
Een stadhouder is de plaatsvervanger van de vorst. Ook in de Republiek der Verenigde Nederlanden (1581-1795) waren stadhouders, Prins Willem van Oranje bijvoorbeeld. Maar over de Republiek regeerde ge…
In het centrum van Ulrum, op de westelijke wierde, is de H. Scholtestraat te vinden. Velen – zeker de geïnteresseerden in de geschiedenis der Afscheiding van 1834 – denken dat hier bedoeld wordt:…
Het (protestants) piëtisme wordt behalve door gerichtheid op individuele vroomheid ook gekenmerkt door streven naar levensheiliging, waarmee wereldmijding en puritanisme samenhangen. Ook komen de pi�…
Professor J. Lindeboom stelt in zijn artikel over het piëtisme in de Groningse Volksalmanak 1945 ( p. 53-79), dat er gesproken kan worden van een piëtistisch reveil binnen het protestantisme in ons…
Bij de vroomheidsbeweging van het zogenaamde piëtisme wordt al gauw – en terecht – een verband gelegde met lutheranen (Duitsland) en met puriteinen en calvinisten (Engeland en Nederland). Maar oo…
Wandelen van Lauwersoog naar Pieterburen is wandelen van de ene naar de andere topattractie in de regio, en dat via de dijk langs nóg een attractie van formaat: de Waddenzee. De afstand bedraagt plm.…
Op dinsdagmorgen 25 april 1944 reisden vier jongemannen uit Ulrum, Jan Brondijk, Tobi van Dijk, Jaap Homan en Klaas Luidens met de bus van de Marnedienst naar de stad Groningen. In Winsum werden de pa…
In 2016 kwamen Fethullah Gülen en de Gülenbeweging volop in het nieuws vanwege de mislukte couppoging van mei '16 in Turkije. Gülen en zijn beweging waren ook daarvoor al actief, maar weinig in het…
Al spoedig na het begin van de Duitse bezetting in 1940 werden de eerste anti-joodse maatregelen van kracht. Diverse geboden en verboden hadden ten doel de joden te isoleren en hen uit het openbare le…
Het Huis Van Oranje-Nassau is diep geworteld in de Nederlandse samenleving. Voor het begin kunnen we teruggaan naar 1544 toen de Duitse graaf Willem van Nassau-Dillenburg ook Prins van Oranje werd en…
Jan Hendrik Lucas en Jelle Hellinga (foto) voeren beiden op het m.s. Gerdina. Op 30 september 1942 liep het schip op een mijn en zonk vrijwel onmiddellijk. Jan Hendrik en Jelle kwamen daarbij om het l…
In 1834 vond in het Noord-Groninger dorp Ulrum onder leiding van dominee Hendrik de Cock de Afscheiding plaats. Zo ontstond de eerste van al de kerken, wereldwijd, die zich later “gereformeerd” no…
De Vereniging Historische Kring De Marne is in bezit gekomen van twee oude schriften met daarin de notulen van de Anti-Revolutionaire kiesvereniging te Houwerzijl. Het eerste beslaat de periode 25 nov…
Al eeuwenlang zijn in het kustgebied van Friesland en Groningen – en dat geldt in wezen voor het hele Nederlandse kustgebied – de mens en het water betrokken bij een proces van geven en nemen. De…
Het Waddenkustgebied van Noordoost-Friesland heeft zich, vergelijkbaar met het aangrenzende Groninger kustgebied, geleidelijk aan ontwikkeld. De totstandkoming van het landschap is een geschiedenis ge…
Het kustgebied van Noordoost-Friesland kent een interessante cultuurhistorische ontwikkeling. Verschillende facetten ervan zijn daarbij van belang: landbouw en visserij, maar ook de kerken. Die zijn s…
De eerste periode van het presidentschap van Donald Trump werd door een meerderheid van het Amerikaanse volk negatief beoordeeld. Hoe worden de Amerikaanse presidenten over het algemeen beoordeeld en…
Jezus werd volgens het evangelie zoals dat in de bijbel is beschreven geboren in Bethlehem (Judea) in de tijd dat Augustus keizer van Rome was. Hij groeide op in Nazareth (Galilea). Het gebied maakte…
Pim Fortuyn wordt geboren in een katholiek gezin in 1948. Hij is een typische babyboomer, wat niet wegneemt dat hij veel kritiek heeft op het doen en laten van zijn generatiegenoten. Na zijn universit…
Bij de soevereiniteitsoverdracht van Nederland aan Indonesië, december 1949, werd onder meer overeengekomen dat er een Verenigde Staten van Indonesië gevormd zou worden. Deze nieuwe federatieve staa…
Op 17 augustus 2017 vond in de Spaanse stad Barcelona een bloedige aanslag plaats door de terreurorganisatie Islamitische Staat (IS), met als gevolg (aanvankelijk) dertien doden en vele (zwaar)gewonde…
In het artikel ‘Koning Willem I en de Afscheiding van 1834’ lezen we hoe koning Willem I in aanvaring kwam met een deel van zijn orthodox-gereformeerde onderdanen. Ook kwam hij in aanvaring met ee…
In 1834 scheidde het grootste deel van de orthodoxe leden van de hervormde gemeente te Ulrum zich onder leiding van ds. Hendrik de Cock af van de hervormde volkskerk. Die splitsing ging lijnrecht in t…
Steven Blaupot ten Cate (1807-1884) was doopsgezind predikant, schrijver van de geschiedenis der doopsgezinden, lid van de Tweede Kamer en in de periode 1859-1880 inspecteur van het lager onderwijs in…
Koning Willem I had meerdere paleizen tot zijn beschikking, zomer- en winterpaleizen, zowel in de Noordelijke als de Zuidelijke Nederlanden (België). Belangrijk en bekend zijn Paleis Noordeinde, Huis…
Steven Blaupot ten Cate was inspecteur van het lager onderwijs in de provincie Groningen, van 1859-1880. Dit is des te meer interessant omdat juist in die tijd (in 1857) de bekende Wet op het Lager On…
Steven Blaupot ten Cate (1807-1884) was eerst doopsgezind predikant, later lid van de Tweede Kamer en daarna, in de periode 1859-1880, inspecteur van het lager onderwijs in de provincie Groningen. Hij…
De eerste echtgenote van Willem Frederik van Oranje- Nassau, Koning Willem I (1772-1843) en daarmee ook de eerste koningin der Nederlanden was Wilhelmina van Pruisen; 'Mimi' ter onderscheiding van haa…
Willem Frederik van Oranje-Nassau, beter bekend als koning Willem I (1772-1843), heeft een veelbewogen leven geleid. Daarin speelden zijn relaties met vrouwen een belangrijke rol. Van die vrouwen moet…
In 2013 verscheen het boek over Koning Willem I (1772-1843) van Jeroen Koch. De historicus Koch bevestigt in zijn boek een mening over het vaderschap van de koning die al eerder naar voren werd gebrac…
Er zijn twee notulenschriften bewaard gebleven van de Anti Revolutionaire kiesvereniging te Houwerzijl (Groningen). Eén betreft de periode november 1918 - januari 1931 het andere de periode juli 1945…
Van de tweede koning der Nederlanden, Willem II (1792-1849), wordt gezegd dat hij homoseksuele relaties heeft gehad. Dat moge zo zijn, relaties met vrouwen ging hij bepaald ook niet uit de weg. Dat be…
Na de mislukte verloving met de dochter van de Prins van Wales, Charlotte, in 1814, moest de erfprins van Oranje, de latere Koning Willem II, op zoek naar een andere huwelijkskandidaat. Daarbij werkte…
De Afscheiding van 1834 onder leiding van Hendrik De Cock begon in Ulrum (Noordwest-Groningen) - het begin van alle kerken die zich in onze tijd gereformeerd noemen (of noemden). Deze orthodox-gerefor…
Na hun scheiding van tafel en bed, in 1855, gingen Koning Willem III en Koningin Sophie zoveel mogelijk hun eigen gang. Evenwel, naar de buitenwereld toe deden ze of er niets aan de hand was; de konin…
De monumentale historische dorpskerk op de westelijke wierde van Ulrum, de Catharinakerk, is op 11 oktober 2013 door de hervormde gemeente Ulrum overgedragen aan de Stichting Oude Groninger Kerken. Da…
Juliana van Stolberg (1506-1580) was de moeder van de vader des vaderlands, Willem van Oranje-Nassau. Deze Willem werd vermoord in 1584, in verband met zijn strijd tegen de Spaanse overheersing van de…
Prins Hendrik der Nederlanden was de derde zoon van Koning Willem II en Koningin Anna Paulowna. Anders dan zijn broers kreeg Hendrik een opleiding bij de Marine en maakte bij dat onderdeel van de krij…
Over Ulrum bestaat een schoolmeesterrapport uit 1828. Schoolmeester A.J. Buiringe heeft het rapport geschreven. De schoolmeesterrapporten zijn de antwoorden op de vragen die de Commissie van Onderwijs…
In december 1949 droeg Nederland de soevereiniteit over Nederlands-Indië over aan de Verenigde Staten van Indonesië. Aldus was in de Indische archipel een federatieve staat tot stand gekomen. Nederl…
De Verenigde staten van Indonesië (1949-1950) bestonden uit zeven deelstaten (negara’s) en negen kleinere autonome gebieden (daerahs). De deelstaten op hun beurt waren ook ook weer onderverdeeld in…