Boekenweek 2020: Annejet van der Zijl en Özcan Akyol

De Boekenweek is in 1932 geïntroduceerd om het (Nederlandse) boek onder de aandacht te brengen en vindt jaarlijks plaats in maart. In 2020 is de Boekenweek toe aan de 85ste editie. Elke Boekenweek heeft een thema; het thema voor 2020 is ‘Rebellen en dwarsdenkers’. Iedereen die in de boekhandel tussen zaterdag 7 en zondag 15 maart 2020 voor € 15 aan (Nederlandse) boeken besteedt, ontvangt tevens het door Annejet van der Zijl (foto) geschreven boekenweekgeschenk ‘Leon & Juliette’. Op vertoon van deze novelle kan op zondag 15 maart 2020 gratis met de NS-treinen worden gereisd. Daarnaast verschijnt een speciaal voor de Boekenweek geschreven essay van Özcan Akyol onder de titel ‘Generaal zonder leger’.

De Boekenweek

De eerste Boekenweek wordt gehouden in 1932 en heeft als doel het, bij voorkeur Nederlandstalige, boek te promoten. In 2020 vindt de Boekenweek voor de 85ste keer plaats; de jaren 1942-1945 zijn overgeslagen. Iedereen die in de boekhandel tijdens de Boekenweek voor € 15 aan boeken uitgeeft, ontvangt tevens het boekenweekgeschenk dat in 2020 is geschreven door Annejet van der Zijl. Naast dit traditionele geschenk verschijnt er in het kader van het thema ‘Rebellen en dwarsdenkers’ een speciaal geschreven essay van Ozcan Akyol, getiteld ‘Generaal zonder leger’. Beide titels zijn een gezamenlijke uitgave van de CPNB (de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek) en Boek.be (de confederatie van de Vereniging voor Vlaamse Boekhandels).

Thema Boekenweek 2020 ‘Rebellen en dwarsdenkers’

De rebellen van de literatuur die dienen als thema voor de Boekenweek hebben het denken van zijn of haar lezers beïnvloed. Denk daarbij bijvoorbeeld aan tegendraadse auteurs als Multatuli, Annie M.G. Schmidt, Willem Frederik Hermans of Jan Wolkers. Zij zoeken met de personages uit hun boeken de grenzen van de literatuur op (en verleggen ze). 'Om de steeds veranderende wereld om ons heen te begrijpen, hebben we dwarsdenkers en ordescheppers nodig,' aldus de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek.

Boekenbal

De Boekenweek 2020 word op vrijdagavond 6 maart geopend met het traditionele Boekenbal. Evenals in 2019 zal het Boekenbal plaatsvinden in het Internationaal Theater Amsterdam (voorheen De Stadsschouwburg). Dit bal is alleen voor genodigden; de kaartjes ervoor worden voor een groot deel toegewezen aan schrijvers en uitgevers.

Boekenweekgeschenk CPNB

Nadat vanaf begin jaren zestig van alles en nog wat als boekenweekgeschenk heeft gediend (in de media soms wel aangeduid als ‘losse flodders’) vindt de ommekeer plaats in 1983. De keuze van de auteur van het geschenk is vanaf dat moment niet meer de verantwoordelijkheid van een commissie maar van Albert Voster, toenmalig directeur van de CPNB. Voster heeft het literaire boekenweekgeschenk geïntroduceerd. In 1984 verschijnt de novelle De ortolaan van Maarten ’t Hart en sindsdien is die traditie voortgezet. In de loop van de jaren krijgt het steeds meer aandacht in de media en worden de oplages ieder jaar groter met een piek in 2009 van 968.000 exemplaren.

Maximaal 96 pagina’s

De enige eis die de CPNB aan het manuscript stelt is de lengte. De novelle, het essay of de roman moet gedrukt kunnen worden in 96 pagina’s. De enige uitzondering op deze regel is het boek Woede van Salman Rushdie in 2001, ook het enige geschenk dat naar het Nederlands moest worden vertaald. Vanaf 1987 wordt naar aanleiding van het thema van de Boekenweek tevens ieder jaar een essay geschreven.

Annejet van der Zijl

De in 1962 geboren Annejet van der Zijl is schrijfster en historica. Ze studeert kunstgeschiedenis en massacommunicatie in in Amsterdam en Londen. Ze werkt in de journalistiek als misdaadverslaggeefster. Sinds 1998 is een tiental boeken van haar verschenen waaronder het door regisseur Maria Peters in 2010 verfilmde Sonny Boy. Voor Bernard. Een verborgen geschiedenis, de biografie van prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld, promoveert ze aan de Universiteit van Amsterdam. Van der Zijl heeft verschillende prijzen op haar naam staan: de Zeeuwse Boekenprijs (2003), de Littéraire Witte Prijs (2006), de M.J. Brusseprijs (2010), de Gouden Ganzenveer (2012) en de Amsterdamprijs voor de Kunst (2016).

De gepubliceerde werken van de auteur die verantwoordelijk is voor het boekenweekgeschenk laten tijdens de Boekenweek doorgaans een stijging in verkoop zien.

Novelle ‘Leon & Juliette’

Voor de tijdens de boekenweek gratis verstrekte novelle Leon & Juliette heeft Van der Zijl zich verdiept in een Amerikaans-Nederlandse liefdesgeschiedenis. Het verhaal speelt zich af in de negentiende eeuw, de tijd van onderdrukking en slavernij. Speciaal voor de novelle is ze ervoor naar Amerika geweest.

Özcan Akyol

Özcan Akyol is schrijver, journalist en radio- en televisieprogrammamaker. Hij is columnist voor het AD, een aantal tijdschriften en enkele regionale dagbladen. In 2001 verschijnt Eus, de debuutroman over een tweedegeneratie Turks-Nederlandse jongen die aan zijn achtergrond probeert te ontkomen. Het boek krijgt veel aandacht in de Nederlandse media.
Als opiniemaker is Akyol met regelmaat te zien in 'Pauw' en 'De wereld draait door'. Daarnaast is hij in 2020 te zien in de eigen programma's 'Sterren op het doek' en 'De geknipte gast'.

Essay ‘Generaal zonder leger’

In de boekenweekessay Generaal zonder leger onderzoekt Özcan Akyol hoe het komt dat de literatuur steeds meer genoegen moet nemen met 'een rol in de marge'. Volgens Akyol richt de hedendaagse auteur zich vooral op het eigen publiek, de gelijkgestemden. De rebelse literatuur verliest steeds meer terrein.

Naast dit essay van Akyol is van hem tijdens de boekenweek op de NPO een televisieserie te zien rondom het thema ‘Rebellen en dwarsdenkers’. In elk van de vijf afleveringen van de serie staat een hoofdpersoon centraal die met Akyol praat over de auteurs die van deze persoon dwarsdenkers zijn. De vijf gasten zijn Youp van 't Hek, Leon de Winter, Roxane van Iperen, Maarten 't Hart en Herman Brusselmans.

Boekenweekgedicht

In navolging van 2019 zal dagblad Trouw in de aanloop naar de Boekenweek ook in 2020 in de krant vier dichters uitlichten. Op zaterdag 29 februari wordt bekendgemaakt wat het boekenweekgedicht en wie de boekenweekdichter zijn geworden.

Diverse activiteiten

Tijdens de Boekenweek vinden er in zowel grote als kleine plaatsen in bibliotheken, boekwinkels en theaters diverse activiteiten plaats, waaronder lezingen, signeersessies en filmvertoningen. Bekende auteurs lezen in het hele land voor, geven interviews of signeren hun boeken. Op de website van de Boekenweek is een overzicht te vinden van de geplande landelijke activiteiten.