De financiële crisis uitgelegd

Vanaf 2008 was de financiële crisis vrijwel onafgebroken in het nieuws. De media bestookten ons dagelijks met de term en ook bij banken was het een hot item. Eind 2018 waarschuwde oud DNB-president Nout Wellink dat een nieuwe financiële crisis niet denkbeeldig was. Maar wat is eigenlijk een financiële crisis is en hoe kan die ontstaan?

Financiële crisis geen lokaal probleem

Vrijwel dagelijks komen we de term financiële crisis tegen, bijvoorbeeld als het gaat om de zwakke euro of hulp voor in financiële nood verkerende landen binnen de eurozone zoals Griekenland, Spanje en Portugal. Simpel gezegd gaat het bij een financiële crisis om onregelmatigheden in het financiële systeem die niet alleen in Nederland optreden, maar in vele landen tegelijk. De financiële crisis is dus een wereldwijd probleem.

Een wereldwijde crisis verlamt elke economische activiteit

Bedrijven, burgers en zelfs banken raken insolvent (onvermogend om te betalen) en vermogensbestanddelen van burgers nemen in waarde af. De financiële crisis is een vicieuze cirkel die verlammend werkt op de economische activiteit van alle landen. Het fenomeen financiële crisis is niet nieuw, want in de geschiedenis was er sprake van meerdere financiële crises. Denk daarbij aan:

• de eerste wereldwijde economische crisis in 1857;
• de crisis van 1873;
• de grote depressie in de jaren dertig na de beurskrach in het jaar 1929.

Hoe ontstaat een financiële crisis?

In het bedrijfsleven komt het steeds opnieuw tot economische crises want in tijden van hoogconjunctuur, waarin de koopkracht van bevolking en bedrijfsleven hoog is, treedt op een gegeven moment toch een punt van verzadiging op. Het komt tot een daling van de economische groei en uiteindelijk tot een heuse economische en financiële crisis. Een crisis treedt op wanneer consumenten, waartoe zowel burgers als bedrijven worden gerekend, massaal boven hun stand hebben geleefd. Een wereldwijde financiële crisis doet zich voor wanneer een of meer landen gedurende lange tijd meer geld hebben uitgegeven dan ze hebben verdiend, tot ten slotte een staatsbankroet (faillissement) dreigt. Dalende koopkracht en financiële steun uit andere landen leidt uiteindelijk tot een financiële crisis.

Hoe raken we weer uit de crisis?

Voordat zich een land of de wereld weer volledig heeft hersteld van een financiële crisis, duurt het meestal meerdere jaren.
De uitweg uit een crisis begint doorgaans met een opleving waarin de koopkracht weer toeneemt en uiteindelijk komt het weer tot een conjunctuuromslag.

Met bezuinigingen uit de financiële crisis?

Om de financiële crisis te overwinnen kunnen verschillende maatregelen nodig zijn. Een aanzet hiertoe is de invoering van de euronoodfonds. De landen die door de crisis getroffen zijn moeten drastische maatregelen treffen. Zo zijn bijvoorbeeld belastingverhogingen en een vermindering van de overheidsschuld noodzakelijk. Voor de bevolking gaat een financiële crisis gepaard met enorme bezuinigingen, bijvoorbeeld een verlaging van de pensioenen en de sociale uitgaven.

Dreiging van nieuwe kredietcrisis

In september 2018 waarschuwde oud president Nout Wellink van De Nederlandsche Bank dat een nieuwe kredietcrisis ophanden zou zijn. Hij verwees daarbij naar de historisch lage rente waardoor de prijzen voor koopwoningen explosief gestegen waren. En bedrijven die feitelijk niet levensvatbaar waren, konden hun tekorten zonder problemen opnieuw financieren. Ook de politiek was volgens hem debet aan een verkeerde beeldvorming. Door er steeds weer op te hameren dat banken te terughoudend zijn met het verstrekken van kredieten, werkt men een nieuwe crisis in de hand. Daar vermeldde hij dat er ook nieuwe spelers zoals Google en Alibaba op de kredietmarkt verschenen, terwijl adequate regelgeving voor die marktpartijen ontbrak.