Gereedschap en veilig gebruik

Gereedschap is een voorwerp of is de verzamelnaam van een aantal voorwerpen die als hulpmiddelen kunnen worden gebruikt om handelingen of bewerkingen uit te voeren. Die handelingen of bewerkingen bestaan bijvoorbeeld uit zagen, slijpen en schuren van materialen of constructies maken met bewerkingen die daarvoor nodig zijn. Maar het gebruik van gereedschap voor die handelingen en bewerkingen brengt soms enig risico met zich mee waardoor het belangrijk is om het gereedschap veilig te gebruiken. Daarvoor is allereerst goede kennis van de werking van het gereedschap nodig en uiteraard het handhaven van veiligheidsvoorschriften.

Indeling van gereedschap

Grofweg is gereedschap in te delen in handgereedschap en machinaal gereedschap. Maar per werksoort zijn er diverse onderverdelingen te maken. Het materiaal waar gereedschap uit bestaat is meestal van een harde of taaie soort zoals hout of metaal en kan ook bestaan uit een combinatie van die twee materialen. Zwaarder gereedschap dat uit grote delen hout of metaal bestaat wordt ook wel werktuig genoemd. Het tegenovergestelde heet een instrument en is meestal een specialistisch stuk gereedschap van verfijnder uitvoering. Een derde groep gereedschappen bestaat uit voorwerpen die gerei wordt genoemd zoals de hulpmiddelen uit de keuken.

Bewerken van hout

Een van de materialen die veel bewerkt wordt met gereedschappen is hout. Van boom tot stoel vergt diverse bewerkingen die beginnen met het omhalen van de boom. In vroegere jaren gebeurde dat met handgereedschap als een hakbijl maar tegenwoordig gaat dat meestal machinaal met een kettingzaag. Daarna volgt het zagen van de stam tot planken wat vroeger vaak gebeurde met door waterkracht voortgebracht machinaal gereedschap wat in sommige landen nog wel eens zo gaat. Voor kleinere houtbeweringen wordt onder meer een beitel, boor, hamer, handzaag, kruishout, lijmtang, nijptang, schaaf, schroevendraaier en vijl gebruikt.

Bewerken van metaal

Ander veelgebruikt materiaal dat met gereedschap tot een product wordt bewerkt is metaal in veel soorten. Gebruikte gereedschappen zijn daarbij onder meer draadsnijder, draadtap, dopsleutel, Engelse sleutel, pijpsleutel, slagsleutel, vijl en ijzerzaag. Hulpgereedschappen die zowel bij het bewerken van hout als metaal worden gebruikt zijn gereedschappen om te meten waartoe behoren duimstok, meetlat, meetlint, micrometer, rolmaat en schuifmaat

Gebruik gereedschappen voor afwerking

Bij veel karweien of gemaakte producten is het gebruikelijk dat de afwerking gebeurt door te verven waar ook weer een keur aan handgereedschappen bij kunnen worden gebruikt zoals bokkenpoot (kwastsoort), kitpistool, kwast, plamuurmes, schuurblok, schuurmachine, schildersmes, verfafbrander, verfkrabber, verfmenger en verfspuit.

Keukengerei

Natuurlijk wordt ook veel gereedschap in huis gebruikt zowel in de keuken als in andere ruimten zoals afwasborstel, bakspatel, bezem, blikopener, boender, broodmes, lepel, luiwagen, mattenklopper, mes, opscheplepel, pan, pollepel, raamwisser, ragebol, schaal, schuimspaan, spatel, stoffer en blik, strijkplank, vloertrekker, vork, weegschaal en wok.

Gereedschap en veiligheid

Voor het veilig gebruik van gereedschap gelden een aantal uitgangspunten. Uiteraard is een hoofduitgangspunt dat de gebruiker weet hoe het gereedschap werkt en hoe er mee moet worden omgegaan. Daarna is het goed om eerst te controleren of het gereedschap wel in een goede staat verkeert. Voor een juist gebruik moet het gereedschap ook goed zijn ingesteld. Zorg ervoor dat het materiaal dat bewerkt moet worden stevig vast zit of stabiel staat. Gebruik waar nodig ook altijd beschermingsmiddelen zoals bijvoorbeeld een bril of handschoenen. Probeer, indien mogelijk, één hand vrij te houden om in te kunnen grijpen mocht er iets mis gaan. Om ook een volgende keer weer veilig met het gereedschap te kunnen werken is goed onderhoud en opbergen van groot belang. En natuurlijk moet gereedschap buiten het bereik van kinderen worden gehouden.

Arbowet en veiligheid in beroepswereld

In de beroepswereld bestaan veel voorschriften voor het veilig gebruik van gereedschappen. Gereedschap valt volgens de Arbowet en Arboregelgeving onder arbeidsmiddelen en moeten daarom aan strenge regels voldoen. Naleving van de bestaande voorschriften is een verplichting van zowel werkgevers als werknemers. Voor veel gereedschappen geldt dat ze moeten voldoen aan de Europese productrichtlijnen en zijn dan herkenbaar aan de CE-markering die is aangebracht. Voor sommige gereedschappen geldt volgens die regels een onderhoudsplicht en een keuringsplicht.