Hepatomegalie: Vergroting van de lever door andere ziekte
De lever ligt rechts onder de ribben en is een groot orgaan. De rand van de lever is normaalgesproken dun en stevig. De lever is gewoonlijk ongeveer 7,5 tot 10,5 cm bij vrouwen en 10,5 tot 15 cm bij mannen. De grootte en het gewicht van de lever nemen toe met de leeftijd en het lichaamsgewicht. In sommige omstandigheden is de lever vergroot, wat de arts kan identificeren via een lichamelijk onderzoek doordat de lever 2 tot 4 cm onder de ribbenboog (aan het midden van het sleutelbeen) voelbaar is. Hepatomegalie wijst vrijwel altijd op een onderliggende aandoening waarvoor medische zorgen nodig zijn. De behandeling en prognose van hepatomegalie zijn afhankelijk van de onderliggende aandoening.
Synoniemen hepatomegalie
Hepatomegalie is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- leveruitbreiding
- leververgroting
- leverzwelling
- vergrote lever
Functies van de lever
De lever is betrokken bij een groot aantal lichaamsfuncties. De lever maakt eiwitten, zoals onder andere
albumine aan. Albumine zorgt voor de coloïd osmotische druk. Als de lever onvoldoende albumine aanmaakt, dan daalt de druk en zuigen de omliggende weefsels het vocht uit de bloedvaten en ontstaat
oedeem (
medische term voor "zwelling"). Oedeem is met andere woorden een teken van een tekort aan albumine. De lever maakt daarnaast
stollingsfactoren (protrombine, fibrinogeen) aan die het lichaam nodig heeft bij bloedingen. Levercellen produceren bovendien
gal, een geelachtige groene vloeistof die vetten verteert. Door een opeenstapeling van bilirubine (galkleurstof) in de lever ontstaat
hyperbilirubinemie (verhoogd bilirubinegehalte in het bloed) wat resulteert in geelzucht (icterus). De lever slaat ook
glucose op in de vorm van glycogeen. Als iemand onvoldoende eet, zet de lever glucose vrij zodat dit via het bloed naar de
hersenen en andere organen gaat, zodat de werking hiervan gegarandeerd blijft.
Oorzaken vergroting van de lever: Vaak door andere ziekte
Hepatomegalie is een teken van volgende lange lijst van symptomen, aandoeningen of syndromen:
- (overmatig) alcoholgebruik
- amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen met symptomen aan hart, huid, maag en darmen, lever, nieren en hersenen)
- bepaalde gifstoffen
- cirrose (leveraandoening waarbij leverweefsel schrompelt en het bindweefsel in de lever toeneemt)
- congestief hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)
- cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam)
- de ziekte van Gaucher (ophoping van vetten in organen)
- de ziekte van Niemann-Pick (progressieve stofwisselingsziekte)
- de ziekte van Wilson (koperstapeling in lever en hersenen)
- diabetes mellitus (suikerziekte)
- een amoeben abces
- een helminthische infectie
- een hepatocellulair carcinoom (kanker op huid, in slijmvliezen en in organen) (vorm van leverkanker)
- een multiple myeloom (ziekte van Kahler: bloedarmoede, botpijn en verhoogd calciumgehalte in het bloed)
- een pyogenisch leverabces (pus in lever, vaak als gevolg van een infectie)
- fructose-intolerantie
- glycogeenstapelingsziekte
- hemochromatose (ijzerstapelingsziekte met orgaanschade)
- hemolytische anemie
- hepatische veneuze trombose
- hepatitis (virale hepatitis A, hepatitis B of hepatitis C)
- het cytomegalovirus (CMV)
- het Epstein-Barr virus (klierkoorts: virale infectie met keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts die vooral bij adolescenten en jongvolwassenen voorkomt)
- het gebruik van bepaalde medicijnen
- het Reye-syndroom
- kankermetastasen (verspreiding van kanker naar de lever)
- leukemie
- malaria
- porfyrie (erfelijke stofwisselingsziekte met symptomen aan huid of zenuwstelsel)
- primaire biliaire cirrose (galwegaandoening met verschrompeling van de lever door littekenvorming)
- sarcoïdose
- scleroserende cholangitis (ontsteking van galwegen met koorts, buikpijn en geelzucht)
- sikkelcelziekte
- steatose (leververvetting: vetlever)
- thalassemie
- tumoren
- virale hepatitis (een leverontsteking veroorzaakt door een virus)
- zwaarlijvigheid (obesitas)
Symptomen leverzwelling
De meeste patiënten merken een leverzwelling niet. De patiënt heeft mogelijk volgende symptomen:
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts onderzoekt de patiënt grondig en achterhaalt door middel van een vraaggesprek de levensstijl en symptomen van de patiënt. Op deze manier valt de vergrote lever namelijk mogelijk te verklaren. Hij kan eveneens de leververgroting voelen bij het betasten van de buik van de patiënt.
Diagnostisch onderzoek
Bij de diagnostische onderzoeken houdt de arts rekening met de mogelijke oorzaak van hepatomegalie. Volgende onderzoeken zijn mogelijk: een volledig
bloedonderzoek, een
radiografisch onderzoek van de buik, een
abdominale echografie (
echografisch onderzoek),
een CT-scan van de buik, een leverfunctieonderzoek en een
MRI-scan van de buik. Ook een
leverbiopsie of leverpunctie biedt vaak informatie over de mogelijke diagnose. Een
ERCP-onderzoek is tot slot soms vereist. ERCP staat voor
endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie. Dit is een beeldvormend onderzoek van de galwegen en het afvoerkanaal van de alvleesklier nadat de arts met een inwendig kijkinstrument contraststof heeft ingespoten in de tegenovergestelde richting als waarin de sappen (galsappen en sappen van de alvleesklier) stromen.
Behandeling
De behandeling en vooruitzichten van hepatomegalie zijn afhankelijk van de eventuele onderliggende aandoening. Medicatie helpt bij congestief hartfalen.
Chemotherapie, een
levertransplantatie en chirurgie zijn mogelijk bij
leverkanker.
Prognose hepatomegalie
Een onbehandelde vergroting van de lever is mogelijk dodelijk.
Lees verder