Lasers in de geneeskunde

De praktische toepassingen van lasers zijn in de geneeskunde verder ingevoerd dan waar ook. De fijne, maar intensieve laserstraal is ideaal voor het verrichten van operaties op kleine gedeelten van het lichaam. Op het ogenblik wordt de techniek toegepast in de oogchirurgie, de tandheelkunde en de behandeling van bepaalde vormen van kanker.

Algemeen

De laserchirurgie is het verst ontwikkeld bij de oogheelkunde, speciaal voor de behandeling van losgelaten of beschadigd netvlies, de lichtgevoelige weefselbekleding tegen de achterwand van het oog. Netvliesbeschadiging, dikwijls het gevolg van een ziekte of een plotselinge klap, kan gedeeltelijk of volslagen blindheid veroorzaken. Wat vroeger een bijzonder ernstig geval was, waar moeilijk operatief ingegrepen kon worden, is door het bestaan van de laser in verhouding eenvoudig geworden.

Behandeling

De techniek die toegepast wordt, bestaat uit het zorgvuldig toedienen van een uitgekiende hoeveelheid laser-energie, direct in het oog van de patiënt. Wanneer de straal precies op de plaats van de beschadiging gericht wordt, onstaat er heel plaatselijk een hevige verhitting, waardoor het weefsel samensmelt. zo'n behandeling is in een onderdeel van een seconde voltooid. Er wordt ook betrekkelijk weinig warmte opgewekt. Zodoende ondervindt de patiënt geen ernstig ongemak en behoeft hij niet te worden verdoofd.

Lasers zijn in de tandheelkunde voor het eerst toegepast door een Amerikaanse kaakchirurg. Hij richtte een laser in de tandholte, teneinde rotte plekken te vernietigen. De laserstraal wordt geabsorbeerd door de donkere, aangetaste delen van de tand, terwijl de witte, gezonde plekken het grootste deel van de energie terugkaatsen en onbeschadigd blijven. Bestralingen van een duizendste seconde zijn voldoende.

Omdat de verhittingen gering is en plaatselijk, ondervindt de patiënt niets van de hinder, die de tandartsboor wel geeft. Het huidige onderzoek is erop gericht, de laser-tandheelkunde ook een preventieve rol te laten spelen. Onderzoekers in de Verenigde-Staten zijn van mening, dat tandbederf dikwijls begint in heel kleine barstjes in het glazuur van de tanden, dus worden er laserstralen gebruikt om deze barstjes dicht te lassen. De bacteriën die het tandbederf veroorzaken kunnen dan niet doordringen tot het kwetsbare binnesste gedeelte van de tand.

Behandeling van kanker

Misschien is het gebruik van de laser -chirurgie bij de bestrijding van kanker, een van de meest gevreesde ziekten van deze tijd, wel het interessante. De laser dient als een soort ontleedmes van licht , dat in staat is kankergezwellen te vernietigen en de omgevende gezonde weefsels tegelijkertijd dicht te schroeien. De kankervorm die het meest volgens deze methode behandeld wordt, is huidkanker.

Het effect van laser-energie op de huid is voor de een heel anders dan voor de ander. Een donkere huid is er over het algemeen gevoeliger voor dan een blanke. Toch is ook voor de zwarste huid een vrij hoog energieniveau nodig om de ernstige aandoeningen aan te kunnen pakken. De chirurg moet in ieder geval vermijden dat het gezonde weefsel wordt beschadigd, sommige resultaten van laser-behandelingen zijn bijna wonderbaarlijk.

Bij een van de eerste operaties werd een kwaadaardig gezwel van bijna drie centimeter doorsnee met negen stoten van een laser behandeld. Binnen 10 dagen was van de tumor niets meer over en na zes weken was de aangetaste plek schoon en volledig genezen. Helaas zijn niet alle soorten huidkanker gevoelig voor laserstralen. Van de 20 bekende vormen kunnen slechts zeven met enige hoop op succes behandeld worden.

In de laatste jaren is de laser ook toegepast om inwendige kankerzwellen te behandelen. In deze gevallen wordt de laser als een ontleedmes gebruikt. Hiermee kan men veel grondiger te werk gaan bij het wegnemen van ziek weefsel. Daardoor is de vorming van nieuwe gezwellen weer makkelijker te voorkomen.