Bloed in sperma: oorzaken en behandeling van hemospermie

Bloed in sperma: oorzaken en behandeling van hemospermie Bloed in sperma is een verschijnsel dat grote ongerustheid en angst kan oproepen. Hemospermie ziet er vaak uit als bruine, geelbruine of rode kleur in het sperma. Bloed in het sperma is meestal een onschuldig verschijnsel; er ligt er meestal geen ernstig probleem aan ten grondslag. Vaak wordt er bij onderzoek geen oorzaak vastgesteld. Als er wel een oorzaak kan worden gevonden, betreft dit vaak een infectueuze oorzaak zoals prostaatontsteking. Dit kan uitstekend worden behandeld met antibiotica. Het is hoogst onwaarschijnlijk dat bloed in sperma wordt veroorzaakt door een seksueel overdraagbare aandoening. Meestal is bloed in het sperma goedaardig en gaat het vanzelf over. Behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen heeft hemospermie geen onderliggende oorzaak, is het goedaardig, zelflimiterend en is er geen behandeling vereist.

Bloed in sperma

Bloed in het sperma kan ongerustheid, stress en angst oproepen, omdat het door veel mensen geassocieerd wordt met een ernstige aandoening of een seksueel overdraagbare aandoening. De medische benaming van bloed in het sperma is hemospermie. Bloederig sperma is geen zeldzaam fenomeen. Men spreekt van hemospermie wanneer er bloed in het ejaculaat wordt aangetroffen, hetgeen zich kan manifesteren als een bruine of rode kleur in het sperma of troebele sperma.

Synoniemen

De medische benaming van bloed in het sperma is hemospermie, vaak ook aangeduid met de term hematospermie (haematospermie).

Wie hebben er last van?

Bloed in het sperma kan voorkomen bij geslachtsrijpe mannen van alle leeftijden, maar vooral bij mannen tussen de 30 en 40 jaar. Ongeveer 85 procent van de mannen die bloed in hun sperma hadden, hebben dit meer dan één keer en bij enkelen blijft de klacht jarenlang recidiveren. De rest heeft het eenmalig.

Klachten en symptomen bloed in sperma

Bij 40% van de mensen met bloed in sperma is dit de enige klacht. De overige 60% ervaart bijkomende klachten¹, zoals onder meer:

Vormen hemospermie

Primaire hematospermie

Primaire hematospermie is wanneer bloed in het sperma het enige symptoom is. Er wordt geen bloed in de urine gevonden en bij lichamelijk onderzoek zijn er geen andere problemen. Als er bloed in het sperma aanwezig is maar er zijn geen andere symptomen, dan wordt er doorgaans geen oorzaak wordt gevonden.

Secundaire hematospermie

Secundaire hematospermie is wanneer er een vermoedelijke of bekende oorzaak is voor het bloeden, zoals na een prostaatbiopsie, een ontsteking van de urinebuis of een prostaatontsteking of, in zeldzame gevallen, als kanker aanwezig is. Bloed in sperma kan ook voorkomen bij mannen ouder dan 50 jaar met goedaardige prostaatvergroting (BPH) met calcificaties (afzettingen van calcium) die te zien zijn op echografie.

In zeer zeldzame gevallen kan secundaire hematospermie worden veroorzaakt door tuberculose (tbc), parasitaire infecties of andere ziekten die de bloedstolling beïnvloeden, zoals hemofilie en chronische leverziekte, en sommige medicijnen die het bloed verdunnen.

Teelbalkanker / Bron: Joshya/Shutterstock.comTeelbalkanker / Bron: Joshya/Shutterstock.com
Een echografie met biopsie van de prostaat kan bij ongeveer een derde van de mannen bloed in het sperma veroorzaken. Het komt zeer zelden voor dat teelbalkanker in verband wordt gebracht met bloed in sperma.

Prostaatkanker kan bloed in sperma veroorzaken. De meeste mannen met prostaatkanker hebben dit symptoom echter niet, tenzij ze een prostaatbiopsie hebben gehad die het bloed heeft veroorzaakt.

Oorzaken bloed in sperma

Onbekende oorzaak

Hoewel bloed in sperma voor veel mannen een alarmerend fenomeen is, ligt er meestal geen ernstig probleem aan ten grondslag. In bijna de helft van de gevallen (48%) vindt men geen oorzaak voor hemospermie.² Men spreekt dan van hemospermie van onbekende oorzaak of incidentele hemospermie e causa ignota. Dit is een self-limiting probleem.

Ontsteking

In 39% van de gevallen wordt een ontsteking als oorzaak gevonden.³ Men kan hierbij onder meer denken aan de volgende ontstekingen.

Prostatitis
Prostatitis (prostaatontsteking). Dit geeft vaak op verschillende plaatsen zeurende en soms heftige pijn (tussen de anus en de balzak, in de onderbuik, in de liezen of in de rug). Het plassen kan branderig aanvoelen, met vaker aandrang om te plassen, maar per keer plast de persoon minder dan normaal en met een slappere straal. Ook kan met moeite hebben de plas op te houden. Koorts en algeheel gevoel van ziek-zijn kunnen ook optreden.

Urethritis posterior
Urethritis posterior is een ontsteking van de urinebuis (urinebuisontsteking) ter hoogte van de prostaat. Dit kan aanleiding geven tot een branderig of brandend gevoel en (stekende) pijn bij het plassen; pus- of witachtige slijmafscheiding uit de penis; toegenomen drang om te plassen; jeuk, gevoeligheid, of zwelling in de penis; pijn bij geslachtsgemeenschap; bloed in de urine of sperma.

Vesiculitis seminalis
Ontsteking van de zaadblaasjes.

Andere oorzaken

Een aantal andere mogelijke oorzaken van bloed in sperma zijn:
  • Verwondingen kunnen bloed in sperma veroorzaken. Een ernstige verwonding kan schade veroorzaken aan het reproductieve systeem, hetgeen kan leiden tot bloed in het sperma.
  • Ruige seks is een mogelijke oorzaak van bloed in sperma, waarbij het bloed afkomstig is uit een wondje in of op de penis.
  • Als gevolg van seksuele onthouding gedurende langere tijd, kan bij de eerste zaadlozing(en) wat bloed meekomen.
  • Het gebruik van bloedverdunnende medicijnen kunnen bloed in het sperma veroorzaken.
  • Een geknapt bloedvaatje in een testikel of bijbal kan aanleiding geven tot bloed in het sperma.
  • Een operatieve ingreep of onderzoek, zoals een prostaatpunctie.
  • Bloed in het sperma kan ook afkomstig zijn van (menstruatie)bloed van de partner, wat in het sperma terecht is gekomen.
  • Een prostaatcarcinoom of prostaatkanker, wat hoogst zelden voorkomt bij mannen onder de 40 jaar. Hemospermie komt bij ongeveer 14% van de patiënten ouder dan 40 jaar met prostaatkanker voor.
  • Hemospermie is ook wel beschreven bij de infectieziekte tuberculose (tbc).
  • De parasitaire worminfectie Schistosomiasis (vroeger bilharzia) leidt soms tot bloed in het sperma.

Bloed in sperma door soa

Het is hoogst onwaarschijnlijk dat bloed in sperma wordt veroorzaakt door een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Sommige soa's kunnen worden overgedragen via bloed en sperma, maar ze worden niet beschouwd als een oorzaak voor hemospermie.

Cystoscopie / Bron: Alexilusmedical/ShutterstockCystoscopie / Bron: Alexilusmedical/Shutterstock

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Om bloed in het sperma te diagnosticeren, zal de arts je medische voorgeschiedenis doorlichten en vragen stellen over je klachten en recente seksuele activiteiten. De arts zal ook een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Dit omvat het onderzoeken van de geslachtsdelen naar afwijkingen zoals knobbels of zwelling en een digitaal rectaal onderzoek om de prostaat te controleren op zwelling, gevoeligheid en andere symptomen.

Vervolgonderzoek

De arts kan ook een of meerdere van de volgende tests nodig vinden:
  • Urineonderzoek of urinekweek om infectie of andere afwijkingen te identificeren.
  • Testen op soa's als er een seksueel overdraagbare aandoening wordt vermoed.
  • PSA-waarden om uit te zoeken of er mogelijk sprake is van prostaatkanker.
  • Andere urologische tests zoals cystoscopie, echografie, CT-scan en MRI-scan.

Huisarts met patiënt / Bron: Istock.com/monkeybusinessimagesHuisarts met patiënt / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages

Behandeling

De huisarts verricht lichamelijk en aanvullend onderzoek. Wanneer de klacht eenmalig is en er geen afwijkingen worden aangetroffen, wordt gekozen voor wait and see-beleid (geen behandeling, maar gecontroleerd afwachten). De patiënt komt dan bij de huisarts terug bij een recidief. Voorbijgaand optreden van bloed in het sperma, is bijna zeker onschuldig. Een ontsteking van de prostaat en/of de zaadblaasjes kan worden behandeld met een antibioticum. Een proefbehandeling antibiotica kan ook worden overwogen bij persisterende klachten van jonge mannen, waarbij onderzoek geen afwijkingen opleveren. Bij aanhoudende klachten, vooral bij personen die ouder zijn dan 40 jaar, is urologisch onderzoek geïndiceerd om prostaatkanker uit te sluiten.

Prognose

De prognose hangt af van de onderliggende oorzaak van bloed in het sperma, indien een oorzaak kan worden vastgesteld. De meeste gevallen van bloed in het sperma zijn echter goedaardig en verdwijnen zonder behandeling. Hoewel kanker een zeldzame oorzaak is van bloed in het sperma, zijn de meeste gevallen niet gerelateerd aan kanker, vooral bij jongere mannen.

Complicaties

Slechts zelden is bloed in het sperma te wijten aan teelbalkanker of prostaatkanker.

Noten:
  1. Huisarts en Wetenschap, jaargang 2009, nummer 2:106-107.
  2. Ahmad I, Krishna NS. Hemospermia. J Urol 2007;177:1613-8.
  3. Mulhall JP, Albertsen PC. Hemospermia: diagnosis and management. Urology 1995;46:463-7.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat is sperma en waar bestaat het uit?Sperma bestaat uit vocht uit de zaadblaasjes en de prostaat. Wat kun je doen als je de smaak van je sperma wilt verbeter…
Bloed in het sperma (hematospermie): Oorzaken en symptomenBloed in het sperma (hematospermie): Oorzaken en symptomenHematospermie (hemospermie) is een symptoom waarbij kleine of grote hoeveelheden bloed in het sperma aanwezig zijn. Dit…
Zwanger worden, tips voor mannenZwanger worden doe je samen. Tips voor mannen om een goede kwaliteit sperma te leveren kun je in dit artikel lezen. Het…
Zaadcel of spermatozoDe zaadcellen worden aangemaakt in de testikels. Deze liggen buiten het lichaam, omdat de lichaamstemperatuur voor zaadc…

Vaginale infecties: meestal onschuldig, maar wel vervelendVaginale infecties: meestal onschuldig, maar wel vervelendVaginale problemen is niet iets waar de meeste vrouwen gemakkelijk over praten. Velen schamen zich; denken dat ze één va…
Afscheiding uit de penis of plasbuis bij de man: oorzakenAfscheiding uit de penis of plasbuis bij de man: oorzakenMen spreekt van afscheiding uit de penis of penisafscheiding wanneer heldere of troebele vloeistof uit de penis komt. Bi…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/monkeybusinessimages
  • Ahmad I, Krishna NS. Hemospermia. J Urol 2007;177:1613-8.
  • Andrology Australia. Blood in semen. https://andrologyaustralia.org/blood-in-semen/ (ingezien op 6-5-2018)
  • Baus. Blood in the semen (haematospermia). https://www.baus.org.uk/patients/conditions/1/blood_in_the_semen_haematospermia (ingezien op 21-5-2018)
  • Huisarts en Wetenschap, jaargang 2009, nummer 2:106-107.
  • MedicineNet. Blood in Semen (Hematospermia). https://www.medicinenet.com/blood_in_semen/article.htm#blood_in_semen_facts (ingezien op 6-5-2018)
  • Mulhall JP, Albertsen PC. Hemospermia: diagnosis and management. Urology 1995;46:463-7.
  • R. Glotzbach: Bloed in sperma/hemospermie, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.608-610.
  • WebMD. Blood in Semen (Hematospermia). https://www.webmd.com/men/guide/blood-in-semen-hematospermia-causes-symptoms-tests-treatments#1 (ingezien op 4-5-2018)
  • Afbeelding bron 1: Joshya/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Alexilusmedical/Shutterstock
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/monkeybusinessimages
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 29-08-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.