Triggerpoints, oorzaak van chronische pijn

Chronische pijn, zeurende pijn, onbegrepen pijn? De kans is groot dat pijn wordt veroorzaakt door triggerpoints: actieve, pijnlijke drukpunten in soms een heel ander lichaamsdeel. Triggerpoints kost de gezondheidszorg vermogens, omdat artsen er - je leest het goed - niets van weten. Ouderwetse protocollen leiden tot onderzoeken, diagnoses en behandelingen waarbij de oorzaak triggerpoints compleet over het hoofd wordt gezien. Weg met de onwetendheid, zoek vandaag nog naar jouw triggerpoints!

Wat triggerpoints zijn

Triggerpoints zijn kleine, zeer drukpijnlijke verhardingen in een spier. Het triggerpoint bestaat uit minuscule spiervezels, die verkrampt vastzitten in een 'spierknoop' of 'spierbundel'. De normale toevoer van zuurstof en voedingsstoffen wordt hierdoor bemoeilijkt en afvalstoffen kunnen niet weg. Het gevolg is dat de spier korter wordt en slechter doorbloed raakt. Dit vermindert de normale spierkracht: de spier wordt zwakker. Spieren rondom het triggerpoint gaan zich spannen om taken over te nemen, en kunnen op hun beurt triggerpoints ontwikkelen. Zo ontstaat er niet alleen pijn in en rondom het triggerpoint, maar vaak juist op veel verdere afstand. Dit noemen we afgeleide pijn of 'referred pain'. Zo kan een triggerpoint in de nek zware hoofdpijn geven, of een triggerpoint in de schouder leiden tot pijn in de hele arm. Het syndroom van pijn wat door een paar actieve triggerpoints ontstaat noemt men het 'myofasciale pijnsyndroom', kortweg 'MPS'.

Het ontstaan van triggerpoints

Hoe triggerpoints precies ontstaan is niet helemaal bekend. Er zijn verschillende factoren voor verantwoordelijk, waaronder een chronische overbelasting van de spier door een langdurig verkeerde werkhouding (te eenzijdige belasting) of door slechte leefgewoonten. Ook kan het ontstaan na een spierblessure als gevolg van een verkeerde beweging, een ongeval of een acute overbelasting zoals te zwaar trainen. Als een spier zwak is, wordt de kans op triggerpoints alleen maar groter. De spier kan minder aan, en wordt de spier dan ook nog eens weinig bewogen of belast (immobiliteit), dan ontstaat er een vicieuze cirkel. Hormonale ontregelingen, tekorten aan bepaalde voedingsstoffen en aangeboren houdingsafwijkingen zijn ook factoren die de vatbaarheid voor triggerpoints vergroten. En ten slotte is oververmoeidheid een belangrijke factor voor het ontstaan van triggerpoints. Als een spier niet genoeg tijd krijgt om na gedane arbeid te ontspannen, wordt het kwetsbaar voor diverse problemen waaronder triggerpoints.

Triggerpoints onbegrepen oorzaak van vele pijnen!

Pijn als gevolg van triggerpoints is een van de slechtst begrepen en zelfs ontkende problemen die men kan overkomen. Artsen zoeken bij pijn naar allerhande mogelijke oorzaken in het pijngebied zelf, en realiseren zich zelden tot nooit dat de pijn een afgeleide pijn kan zijn, afkomstig van een actief triggerpoint in zelfs een geheel ander lichaamsdeel. De studie van triggerpoints maakt geen deel uit van de studie geneeskunde. Een arts heeft er nooit voor geleerd en zodoende bestaan myofasciale disfuncties voor hem niet. Het gevolg is een schrikbarend aantal foute diagnoses, of de mededeling dat er geen oorzaak voor de pijn is gevonden en dat het dus 'niets' is. Ook wordt de patiënt wel meegedeeld dat de pijn tussen de oren zou zitten. Röntgenfoto's, scans en vele andere testen wijzen niets uit, en de patiënt wordt met het kluitje in het riet gestuurd. Pijnsyndromen door triggerpoints zijn een onzichtbare aandoening, maar wel een van de vaakst voorkomende!

Triggerpoint-kennisniveau artsen veel te laag

Omdat artsen protocollair werken en hechten aan conservatieve methoden, worden patiënten met pijn blootgesteld aan enorme reeksen onnodige onderzoeken en behandelingen, zonder dat deze ook maar iets bijdragen aan herstel. Integendeel, onnodige pijn, onnodig lijden en onnodig functieverlies is het schrijnende resultaat. Dat het kennisniveau onder behandelaars moet worden vergroot, staat vast. Dit geldt niet alleen voor huisartsen en specialisten, maar ook voor de complementaire zorgverleners zoals fysiotherapeuten, sportmasseurs en bedrijfsartsen. Uit onderzoek bleek dat ook deze groepen niet afwijken van de standaardprotocollen, en hetgeen ze in hun opleiding ooit geleerd hebben. Het verdiepen en verbreden van de opleiding geneeskunde op het gebied van myofasciale pijnsyndromen is het antwoord op de steeds toenemende zorgvraag en zou de gezondheidszorg miljarden euro's besparen.

Waar triggerpoints toe in staat zijn

Actieve triggerpoints zijn in staat om enorme reeksen onbegrepen klachten te geven. Dit gaat niet enkel om zeurende pijn, brandende pijn, stekende pijn, diepe of zware pijn, maar ook om tintelingen, prikkelingen, duizeligheid, gevoelloosheid, hypergevoeligheid en allerlei gevoelssstoornissen. Zo wordt het myofasciale pijnsyndroom aangezien voor gewrichtsontsteking, peesontsteking, slijmbeursontsteking en bandenletsels, terwijl daar geen sprake van is. Triggerpoints veroorzaken pijn op talloze plekken in het lichaam: hoofdpijn, kaakpijn, nekpijn, oorpijn, rugpijn, schouderpijn, pijn in benen, heupen, knieën, polsen en armen. De pijn is chronisch van aard, kan verspringen naar een andere plek en soms van plek wisselen. Gelukkig bestaan er voorspelbare pijnpatronen. Vind je het pijnlijke triggerpoint, dan kun je deze uitschakelen door herhaaldelijke zelfmassage. Afhankelijk van hoe lang het triggerpoint actief is en hoeveel triggerpoints er zijn, kunnen de meeste chronische klachten binnen enkele dagen tot anderhalve maand verbeteren of verdwijnen. Zonder akelig onderzoek, en zonder behandeling die nergens op slaat!

Latente en actieve triggerpoints

Op maar liefst 620 plaatsen in je lichaam kunnen triggerpoints voorkomen. Deze plekken in spieren voelen als een harde erwt, speldenknop of knoop en zijn voor iedereen hetzelfde. Heb je een triggerpoint gevonden en oefen je er druk op uit, dan voel je een hard, strak spierstrengetje moeizaam onder je vingers wegschieten. Het is een latent triggerpoint als er enkel pijn ontstaat als je erop drukt, en het gaat om een actief triggerpoint als er continu pijn is en masseren een hevige pijnreactie geeft. De pijn kan zo hevig zijn dat je schrikt, terugdeinst of ineenkrimpt. Vaak voel je de pijn uitstralen naar het chronische pijngebied. Voorbeelden: Een triggerpoint in de schouderregio geeft pijn in de arm of zelfs hand, maar niet andersom. Een triggerpoint in het bovenbeen veroorzaakt pijn in de knie, een triggerpoint in de bil kan doorschieten tot in de kuit. Triggerpoints in nek en schouders zijn de bron van allerlei hoofdpijnen. Omdat triggerpoints spieren korter maken en de spieren op hoogspanning houden, kun je de spieren ook moeilijker gebruiken. Zodra je de spier probeert te rekken ervaar je stijfheid of bewegingsbeperking. Vaak denk je dan ten onrechte dat het bij de leeftijd hoort of dat je nu eenmaal een slecht spierstelsel hebt.

Pijnpatronen van triggerpoints

Onderstaand een lijst van plaatsen waar triggerpoints vaak voorkomen en welke pijnsyndromen ze veroorzaken:

Hoofd en nek

• Sternocleidomastoid Sternal (spier zijkant hals/nek): Duizeligheid, pijn in achterhoofd, kaaklijn, kin, wang, slaap, voorhoofd, rondom oog.
• Sternocleidomastoid Clavicular (spier zijkant hals/nek: Oorpijn, pijn achter oor, tinnitus, gehoorstoornissen, pijn in voorhoofd, duizeligheid.
• Suboccipitalis (spier in nek): Pijn in achterhoofd, boven oor richting slaap.
• Trapezius (spier in schouder aan rugzijde): Pijn in nek, zijkant achterhoofd en bovenkant hoofd, pijn achter oor.
• Temporalis (kauwspier in slaapgebied): Kiespijn, hoofdpijn, voorhoofdspijn.
• Masseter (kauwspier in kaak): Pijn in aangezicht, kiespijn, kaakpijn, oorpijn, pijn in kin en wang, gehoorstoornissen.
• Lateral pterygoid (diepe kaakspier): Buis van Eustachius problemen, oorpijn, tinnitus, gehoorstoornissen, kaakpijn.
• Medial pterygoid (diepe kaakspier): Buis van Eustachius problemen, oorpijn, tinnitus, gehoorstoornissen.
• Frontalis (spier voorhoofd): Hoofdpijn.

Schouder, rug en borst

• Pectoralis Minor (borstspier): Pijn in schouder en voorzijde bovenkant arm, zijkant borst, achterzijde boven- en onderarm, hand.
• Pectoralis Major (borstspier): Schouderpijn, pijn voorzijde arm, borstpijn.
• Latissimus Dorsi (spier zijkant rug): Pijn in bovenrug en middenrug.
• Scalenus (halsspier vlak boven sleutelbeen): Schouderpijn, borstpijn, pijn gehele arm en hand.
• Infraspinatus (schouderspier zijkant van bovenzijde rug): Pijn voorzijde arm, zijkant nek, middendeel van bovenrug.
• Supraspinatus (schouderspier zijkant van bovenzijde rug): Schouderpijn, pijn achterzijde gehele arm.
• Anterior Deltoid (spier voorzijde schouder): Pijn in bovenarm.
• Posterior Deltoid (spier achterzijde schouder): Pijn zijkant bovenrug.
• Intercostalis (tussenribspier): Borstpijn.
• Rectus Abdominis (borstspier zijkant): Pijn in bovenrug, bovenkant bil en heup, zijkant rug.
• Levator Scapulae (spier in schouder aan rugzijde (schouderbladheffer)): Schouderpijn, pijn in bovenrug, nekpijn.
• Longissimus Thoracis (rugspier nabij wervelkolom): Pijn in onderrug, pijn in bil.
• Rhomboid (spieren bovenrug): Pijn hoog in bovenrug.
• Iliocostalis (rugspier): Rugpijn op diverse plaatsen, pijn in bil.
• Multifidi (rugspiertjes langs wervelkolom): Rugpijn op diverse plaatsen, pijn achterkant bovenbeen.

Bekken en heup

• Obliques (buikspier zijkant): Pijn in buik, pijn in onderbuik.
• Adductor Magnus (spier voorzijde bovenbeen): Pijn voorzijde bovenbeen.
• Adductor Longus (spier voorzijde bovenbeen): Pijn in heup, bovenzijde knie en scheenbeen.
• Psoas (heupspier): Pijn in onderrug.
• Gluteus Medius (spier in heup): Pijn in onderrug, pijn in bil.
• Gluteus Minimus (bilspier): Pijn in bil en heup, achterzijde en zijkant bovenbeen, kuit, achterzijde voet.
• Gluteus Maximus (bilspier): Pijn in bil, achterzijde bovenbeen.
• Quadratus Lumborum (spier in middenrug): Pijn in onderrug, bil en heup.
• Piriformis (bilspier): Pijn in bil, heup, achterzijde bovenbeen.
• Intra pelvic muscles (spieren in bekken): Pijn in heup en bil.

Armen

• Biceps (armspier): Pijn voorzijde arm.
• Triceps (spier achterzijde arm): Pijn in elleboog, schouder, bovenarm en onderarm.
• Onderarm extensoren (onderarmspieren): Pijn in hand en onderarm, pijn rond elleboog.
• Intrinsics hand (handspieren): Pijn in hand en vingers.
• Thenar Eminence (spier onder duim): Pijn in duim, pijn in pols.

Benen

• Vastus Lateralis (spier buitenzijde bovenbeen): Pijn buitenzijde bovenbeen, lies, knie.
• Vastus Medialis (spier binnenzijde bovenbeen): Pijn binnenzijde bovenbeen, voorzijde bovenbeen, knie.
• Soleus (kuitspier): Pijn in kuit, hiel, hak.
• Semitendinosus/Membranosis (spier achterzijde bovenbeen): Pijn achterzijde bovenbeen, bil, achterzijde knie, bovenkant kuit.
• Biceps Femoris (spier achterzijde bovenbeen): Pijn achterzijde bovenbeen, bil, achterzijde knie.
• Gastrocnemius (kuitspier): Pijn in kuit, hiel, achterzijde knie.
• Popliteus (spier achterzijde knie): Pijn achterzijde knie.
• Toe flexors (kuitspieren): Pijn in voet, pijn in grote teen.
• Intrinsics voet (voetspieren): Pijn op diverse plaatsen in de voet.

Triggerpoints de-activeren

Heb je een triggerpoint te pakken en doet het ongelooflijke pijn als je er even op drukt? Dan moet je deze 'losmaken'. Masseer altijd in de lengterichting van de spier, dus niet heen en weer, en strijk er diep en langzaam overheen. Lukt dit niet goed, oefen dan minimaal een minuut een statische druk op de spierknoop uit. Doe dit met twee vingers of je duim. Is de pijn ondraaglijk, druk dan iets minder sterk. De pijn moet na die minuut verminderen, zo niet, ga dan door. Massageolie of een andere olie kan helpen om de omtrek van het triggerpoint nog beter te voelen. Doe het in het begin elk uur, en voer het op als je voelt dat de spier 'hierom vraagt'. Gaat het om een moeilijk bereikbare plaats zoals de rug, gebruik dan een tennisbal of stuiterbal en houd deze tussen de muur en je rug. De bedoeling is om het triggerpoint volledig uit te schakelen zodat erop drukken geen pijn meer doet. Blijft de pijn aanhouden, kijk dan goed naar je leefgewoonten. Mogelijk houd je de pijn in stand doordat de spier onbewust toch steeds gespannen blijft.

Behandeling triggerpoints

Lukt het niet om de triggerpoints door massage zelf te behandelen of wil je dit niet, dan zijn er nog een aantal andere opties. Zo kun je de triggerpoints laten behandelen door een masseur die werkt met lokaal diep werkende massagetechnieken. Dit heet meestal triggerpoint-therapie en wordt op diverse plaatsen in Nederland gegeven. Om dieper gelegen spieren te bereiken moet soms eerst de 'bovenlaag' los gemasseerd worden, waarna de diepere triggerpoints kunnen worden gevonden. Een andere methode is 'spray and stretch', waarbij de huid gekoeld wordt en de spier opgerekt. 'Dry needling' is een alternatieve methode waarbij met acupunctuurnaalden in de triggerpoint geprikt wordt. Het geven van injecties is nog een andere manier, waarbij een verdovende vloeistof in de triggerpoint wordt gespoten.

'"Pain is such an uncomfortable feeling that even a tiny amount of it is enough to ruin every enjoyment.' ~ Will Rogers