Diuretica: Vochtafdrijvende geneesmiddelen (plaspillen)
Diuretica behoren zijn geneesmiddelen waardoor bij inname een hogere uitscheiding van vocht en zout gebeurt door het lichaam. Diuretica is voor o.a. een hoge bloeddruk en hartfalen inzetbaar, maar ook nog voor vele andere aandoeningen. Diuretica zijn meestal veilig, maar deze geneesmiddelen interfereren ook met enkele andere medicijnen en tevens zijn toch enkele bijwerkingen mogelijk. Daarnaast zijn de geneesmiddelen niet voor iedereen bruikbaar en is het belangrijk om bepaalde voedingsrichtlijnen te volgen.
Synoniemen diuretica
Diuretica zijn eveneens gekend onder deze synoniemen:
- plaspillen
- plastabletten
- uragoga (enkelvoud: uragogum)
- urinedrijvende geneesmiddelen
- waterpillen
- watertabletten
Indicatie vochtafdrijvende geneesmiddelen: Hoge bloeddruk, hartfalen en andere aandoeningen
Bij verschillende medische aandoeningen bouwt het lichaam te veel vocht op. De arts schrijft vochtafdrijvende geneesmiddelen voor bij deze aandoeningen:
Tegenindicatie medicijn
Vrouwen die (potentieel) zwanger zijn, nemen dit medicijn niet omdat de effecten op een ongeboren kind niet duidelijk zijn. Ook bij vrouwen die
borstvoeding geven, is het medicijn afgeraden. Diuretica komt namelijk terecht in de moedermelk wat mogelijk resulteert in uitdroging bij de
baby. Daarnaast is het medicijn niet bruikbaar bij patiënten met een ernstige leveraandoening, nierinsufficiëntie (onvoldoende werking van de nier) of
jicht (ziekte met
pijn en zwelling aan grote teen en andere gewrichten door ophoping van urinezuur). Daarnaast is de arts uiterst voorzichtig bij het voorschrijven van deze medicijnen bij ouderen, omdat ze een hoger risico lopen op bijwerkingen. Kinderen mogen een diureticum wel nemen, maar hiervoor schrijft de arts een kleinere dosis voor.
Types medicijnen
Diuretica bestaan in vijf verschillende soorten met name thiazidediuretica (het meest voorgeschreven), lisdiuretica, kaliumdiuretica, osmotische diuretica en koolzuuranhydraseremmers. Ze zorgen allen voor een hogere vochtuitscheiding (= hogere urineproductie) uit het lichaam, maar ze hebben elk een eigen werking en zijn voor andere aandoeningen inzetbaar.
Thiazidediuretica
Werking
Thiazidediuretica zijn diuretica waarvan de werking berust op het verhinderen van de (terug)resorptie van natrium in de proximale en distale tubulus (eerste en tweede kronkelbuis) van het nefron (de nier). Ze zijn vooral inzetbaar voor de behandeling van een hoge bloeddruk. Ze verminderen namelijk het vastgehouden vocht, maar zorgen tevens voor een verwijding van de bloedvaten.
Voorbeelden
Voorbeelden van thiaziden zijn
- Bendroflumethiazide (Naturetin)
- Chloortalidon (Thalitone)
- Chloorthiazide (Diuril en Diuril Sodium)
- Hydrochloorthiazide (Aquazide H, HydroDIURIL, Microzide, Esidrix)
- Hydroflumethiazide (Saluron)
- Indapamide (Lozol)
- Metolazone (Zaroxolyn, Mykrox)
- Methyclothiazide (Aquatensen, Enduron)
- Polythiazide (Renese)
Lisdiuretica
Werking
Lisiuretica zijn vochtafdrijvende geneesmiddelen die inwerken op de opstijgende tak van de lis van Henle van het nierlichaampje. De nieren maken hierdoor meer urine aan. Lisdiuretica verlagen een hoge bloeddruk, en verminderen oedeem als gevolg van congestief hartlijden of nierinsufficiëntie.
Voorbeelden
Voorbeelden van lisdiuretica omvatten
- Bumetanide (Bumex)
- Etacrynezuur (Edecrin, Sodium Edecrin)
- Furosemide (Lasix)
- Torsemide (Demadex)
Kaliumsparende diuretica
Werking
Bij kaliumsparende diuretica verdwijnt overtollig vocht uit het lichaam zonder dat de patiënt kalium (een belangrijke voedingsstof) verliest. Bij de andere diuretica verliest de patiënt wel kalium, wat bij sommige patiënten gezondheidsproblemen veroorzaakt. Kaliumsparende diuretica verlagen de bloeddruk niet zo sterk als de andere types. Daarom zet de arts dit type diureticum vaak in in combinatie met een ander medicijn. Meestal is deze combinatie reeds beschikbaar als één tabletvorm.
Voorbeelden
Kaliumsparende diuretica zijn bijvoorbeeld
- Amiloride
- Eplerenone (Ispra)
- Spironolacton (Aldactone)
- Triamtereen (Dyrenium)
Osmotische diuretica
Werking
Osmotische diuretica zet een arts in voor de behandeling van cerebraal oedeem (
zwelling in de hersenen).
Voorbeeld
Mannitol
Koolzuuranhydraseremmers
Werking
Koolzuuranhydraseremmers gebruikt de arts preventief voor
hoogteziekte (te snel naar grote hoogte begeven), alsook voor de behandeling van glaucoom.
Voorbeeld
Acetazolamide
Gebruik van geneesmiddel
Deze medicijnen zijn beschikbaar in tabletten of via een injectie. De arts voert normaal gezien eerst een
bloedonderzoek uit alvorens hij een geschikt medicijn en de dosis voorschrijft. Soms gebruikt de patiënt enkel een diureticum in, maar de arts schrijft dit geneesmiddel toch vaak voor in combinatie met andere bloeddruk- en hartmedicijnen. Daarnaast krijgt de patiënt advies over eventuele voedingsaanpassingen. De patiënt volgt meestal een zoutarm dieet. Daarnaast neemt hij kaliumsupplementen in of nuttigt hij voedingsmiddelen die rijk zijn aan kalium (zoals bananen en
sinaasappelsap). Neemt de patiënt een kaliumsparend diureticum, dan vermijdt de patiënt kaliumrijke voedingsmiddelen, zoutvervangers en zoutarme melk.
Interactie met andere aandoeningen en medicatie
Diuretica zijn over het algemeen veilig, maar de kans op complicaties en bijwerkingen verhoogt wel bij de aanwezigheid van andere medische aandoeningen of bij het gebruik van bepaalde andere medicijnen. Daarom is het belangrijk dat de arts volledig op de hoogte is van de
medische geschiedenis en het medicatiegebruik (inclusief supplementen,
vitaminen en
kruiden) van de patiënt.
Aandoeningen
Volgende aandoeningen interfereren mogelijk met diuretica:
Medicatie
Volgende medicatie interfereert met een diureticum:
- andere medicijnen voor de behandeling van een hoge bloeddruk
- antidepressiva
- cyclosporine
- digitalis of digoxine
- lithium
Voorts gaan alcohol en slaapmiddelen niet samen met deze geneesmiddelen; deze veroorzaken namelijk meer bijwerkingen.
Bijwerkingen van diureticum
Diuretica zijn veilig voor de meeste patiënten, maar niettemin zijn net zoals bij elk ander geneesmiddel bijwerkingen mogelijk. De meest voorkomende bijwerking is vaker plassen, vooral bij lisdiuretica. Veelal verdwijnt dit nadat de patiënt de medicatie enkele weken inneemt, al blijven sommige patiënten hiermee kampen. Soms combineert de arts diverse medicijnen, of anders test de patiënt eerst enkele geneesmiddelen alvorens het juiste medicijn gevonden is. De patiënt stopt in ieder geval niet op eigen initiatief met het diureticum maar overlegt dit steeds met de arts. één of meer van volgende bijwerkingen zijn mogelijk: